Ο υβριδικός πόλεμος αποτελεί μία στρατιωτική στρατηγική η οποία συνδυάζει στοιχεία συμβατικών επιχειρήσεων, μη συμβατικού πολέμου, όπως επίσης και κυβερνοπολέμου. Μέθοδοι όπως η προπαγάνδα, η παραπληροφόρηση, η άσκηση πολιτικής πίεσης και η έμμεση ή άμεση υποστήριξη σε εξτρεμιστικούς πολιτικούς σχηματισμούς, αποτελούν μόνο μερικά από τα συνθετικά στοιχεία του υβριδικού πολέμου.
Ο υβριδικός πόλεμος δεν είναι κάτι νέο. Αντιθέτως, οι ρίζες του είναι τόσο παλιές, όσο
και ο Δούρειος Ίππος. Αυτό που πλέον έχει αλλάξει, είναι η κλίμακα, η ταχύτητα και η ένταση.
και ο Δούρειος Ίππος. Αυτό που πλέον έχει αλλάξει, είναι η κλίμακα, η ταχύτητα και η ένταση.
Από αρχαιοτάτων χρόνων ο υβριδικός πόλεμος υφίστατο σαν εχθρική πρακτική ενέργεια. Με την λέξη υβρίδιο, εννοούμε το μείγμα, την διασταύρωση δύο ή περισσοτέρων διαφορετικών πραγμάτων. Συνεπώς, ο υβριδικός πόλεμος, θα είναι λογικά, κάτι περισσότερο από τον κλασσικό πόλεμο και εξ ορισμού, θα συνδυάζει στοιχεία και μεθοδολογία συμβατικών και μη συμβατικών μέσων, επιχειρήσεων και μεθοδολογιών.Τα στοιχεία ενός συμβατικού πολέμου, είναι ως γνωστόν, αφενός το ανθρώπινο δυναμικό και αφετέρου τα κάθε μορφής οπλικά συστήματα και μέσα του στρατού, του ναυτικού και της αεροπορίας. Η διεξαγωγή του συμβατικού πολέμου, βασίζεται στην τέχνη του πολέμου, δηλαδή στην τακτική- στρατηγική και στην αξιοποίηση ταυτόχρονα και αποδοτικά του έμψυχου και άψυχου δυναμικού μιας χώρας, που με έναν όρο, καλούνται Ένοπλες Δυνάμεις. Όμως, η ραγδαία και λίαν εξελιγμένη τεχνολογία, δίνει στον κάθε εμπόλεμο, την ευκαιρία να ενεργεί περαιτέρω, είτε καλυμμένα είτε φανερά κατά του αντιπάλου, όχι μόνο στοχεύοντας στο εν γένει στρατιωτικό του δυναμικό, αλλά και τον άοπλο και άμαχο πληθυσμό, ο οποίος όμως, κατά την περίοδο ενός πολέμου, συνεχίζει να είναι ένα ενεργό κομμάτι της παραγωγικής κρατικής μηχανής, ως εργατικό και οικονομικό δυναμικό της χώρας και αναμφίβολα, μέρος της στρατιωτικής εφεδρείας του. Σε μια θερμή αντιπαράθεση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων χωρών, στον μεν προσκήνιο αντιπαρατίθενται οι Ένοπλες Δυνάμεις τους, ενώ στο παρασκήνιο διεξάγεται ένα άλλος πόλεμος, οικονομικός, ψυχολογικός, πόλεμος ψευδών ειδήσεων (fake news), ένας πόλεμος σε ένα άλλο διαφορετικό επίπεδο.
Ενώ όλοι αγωνιούσαμε από το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο με πιθανότητες γενικευμένης σύρραξης ή διακινδύνευσης υφαρπαγής νησιών από τα τουρκικά στρατεύματα μετά από μια συμβατική πολεμική αντιπαράθεση από αέρος και θαλάσσης, σε μια νύχτα ξημερώσαμε με την ασύμμετρη απειλή της καταπάτησης της εδαφικής μας ακεραιότητας από άοπλους και άμαχους πολίτες χωρών, που είτε βρίσκονται σε σύρραξη, είτε αντιμετωπίζουν κοινωνικοοικονομική διάλυση.
Που στοχεύει και αποσκοπεί ο υβριδικός πόλεμος;
Στοχεύει και επιδιώκει να πλήξει την αντίπαλο χώρα σε κάθε πτυχή της ύπαρξής της και της λειτουργίας της. Μετέρχεται κάθε θεμιτού και αθέμιτου μέσου και τρόπου, προκειμένου με την παραπληροφόρηση, τον εκφοβισμό, τον κλονισμό της πίστης του λαού προς τους πολιτικούς του ταγούς και του στρατεύματος προς την στρατιωτική του ηγεσία, με την προπαγάνδα, με ψυχολογικές, οικονομικές ή άλλες επιπτώσεις, να καταφέρει να κάμψει την βούληση για υπεράσπιση της χώρας με την αποδιοργάνωση του κράτους και την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησής του. Γι΄ αυτό και ο υβριδικός πόλεμος διεξάγεται και σε περίοδο ειρήνης και σε περίοδο έντασης σχέσεων ή πολέμου. Δηλαδή, είναι ένας πόλεμος πρόσφορος, προ, κατά και μετά της χρονικής περιόδου ενός θερμού πολέμου. Και ο μόνος τρόπος αντιμετώπισής ενός τέτοιου πολέμου, είναι ένας, τουλάχιστον σε ότι αφορά το σύνολου του πληθυσμού (άμαχο και ένστολο δυναμικό) μιας χώρας: Σε μια τέτοια δύσκολη κατάσταση, όπως αυτή που εξελίσσεται τις τελευταίες ημέρες στην χώρα μας, απαιτείται να φυλακίσει ο καθένας μας τον πολιτικό άνδρα ή τον Στρατηγό που κλείνει μέσα του, να καταστείλει την τάση να έχει άποψη και λύσεις επί παντός επιστητού, να διατηρήσει απόλυτη εμπιστοσύνη στις ενέργειες της (όποιας) κυβέρνησης και φυσικά, να αμυνθεί στις *ψευδείς ειδήσεις* και να φιλτράρει στο μέτρο του δυνατού, εκείνες που προέρχονται είτε έξωθεν, είτε έσωθεν της χώρας, διατηρώντας την ψυχραιμία του και το ηθικό του σε υψηλό επίπεδο»!
Στοχεύει και επιδιώκει να πλήξει την αντίπαλο χώρα σε κάθε πτυχή της ύπαρξής της και της λειτουργίας της. Μετέρχεται κάθε θεμιτού και αθέμιτου μέσου και τρόπου, προκειμένου με την παραπληροφόρηση, τον εκφοβισμό, τον κλονισμό της πίστης του λαού προς τους πολιτικούς του ταγούς και του στρατεύματος προς την στρατιωτική του ηγεσία, με την προπαγάνδα, με ψυχολογικές, οικονομικές ή άλλες επιπτώσεις, να καταφέρει να κάμψει την βούληση για υπεράσπιση της χώρας με την αποδιοργάνωση του κράτους και την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησής του. Γι΄ αυτό και ο υβριδικός πόλεμος διεξάγεται και σε περίοδο ειρήνης και σε περίοδο έντασης σχέσεων ή πολέμου. Δηλαδή, είναι ένας πόλεμος πρόσφορος, προ, κατά και μετά της χρονικής περιόδου ενός θερμού πολέμου. Και ο μόνος τρόπος αντιμετώπισής ενός τέτοιου πολέμου, είναι ένας, τουλάχιστον σε ότι αφορά το σύνολου του πληθυσμού (άμαχο και ένστολο δυναμικό) μιας χώρας: Σε μια τέτοια δύσκολη κατάσταση, όπως αυτή που εξελίσσεται τις τελευταίες ημέρες στην χώρα μας, απαιτείται να φυλακίσει ο καθένας μας τον πολιτικό άνδρα ή τον Στρατηγό που κλείνει μέσα του, να καταστείλει την τάση να έχει άποψη και λύσεις επί παντός επιστητού, να διατηρήσει απόλυτη εμπιστοσύνη στις ενέργειες της (όποιας) κυβέρνησης και φυσικά, να αμυνθεί στις *ψευδείς ειδήσεις* και να φιλτράρει στο μέτρο του δυνατού, εκείνες που προέρχονται είτε έξωθεν, είτε έσωθεν της χώρας, διατηρώντας την ψυχραιμία του και το ηθικό του σε υψηλό επίπεδο»!
Οι «άοπλοι πολεμιστές» του Ταγίπ Ερντογάν που χωρίς να χρησιμοποιήσει ούτε μια σφαίρα απειλούν την Ελλάδα και κατά συνέπεια την Ευρώπη, με εποικισμό εξαθλιωμένων και απεγνωσμένων ανθρώπων, ικανών όμως να απειλήσουν την εθνική κυριαρχία ή ανεξαρτησία κρατών και εθνοτήτων που διατηρούν ακόμη την εδαφική τους ομοιογένεια, χάριν στην θρησκευτική και εθνική τους ομοιογένεια.
Οι περισσότερες, αν όχι όλες, οι συγκρούσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας έχουν οριστεί από τη χρήση των ασυμμετριών που εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες του αντιπάλου, οδηγώντας έτσι σε πολύπλοκες καταστάσεις που συνεπάγονται τακτικές ή παράτυπες και συμβατικές ή αντισυμβατικές τακτικές. Ομοίως, η άνοδος του πολέμου στον κυβερνοχώρο δεν έχει αλλάξει ριζικά τη φύση του πολέμου, αλλά έχει διευρύνει τη χρήση του σε μια νέα διάσταση. Παράλληλα, είναι οξύμωρο το ότι τα ίδια τα 28 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ αδυνατούν να συμφωνήσουν σε έναν κοινώς αποδεκτό ορισμό για το τι συνιστά ένας υβριδικός πόλεμος. Κατά συνέπεια, φαντάζει πρακτικά αδύνατη, επί του παρόντος, η υιοθέτηση μιας κοινής Συμμαχικής στρατηγικής με σκοπό την αντιμετώπιση της νέας αυτής μορφής στρατιωτικών επιχειρήσεων. Μολοταύτα, ο υβριδικός πόλεμος βρίσκεται μόνιμα στην ατζέντα του ΝΑΤΟ από τα γεγονότα του 2014 και την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, όταν η Συμμαχία βρέθηκε εξ απήνης και προ τετελεσμένων γεγονότων. Για τον λόγο αυτό, τα 28 κράτη-μέλη της Συμμαχίας συμφώνησαν στη Σύνοδο της Ουαλίας να εργαστούν από κοινού σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο σε μια σειρά από πτυχές που σχετίζονται με την αντιμετώπιση των υβριδικών απειλών. Σε αυτή την κατεύθυνση βρίσκονται και οι προσπάθειες των αρμόδιων επιτροπών προκειμένου να βελτιστοποιήσουν και να κάνουν πιο ευέλικτο τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων του ΝΑΤΟ. Απώτερος στόχος η εκμηδένιση των χρονικών, πολιτικών και γραφειοκρατικών εμποδίων στις επιχειρησιακές δυνατότητες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, σε όλο το φάσμα του πεδίου δράσης της. Είναι όμως εξίσου σημαντικό το ΝΑΤΟ, καθώς και άλλοι υπερεθνικοί σχηματισμοί που ασχολούνται με τις σύγχρονες προκλήσεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, να αντιληφθούν ότι δεν θα πρέπει να αναλώσουν τις εργασίες τους στην έμφαση που δίνουν στις πτυχές του όρου «υβριδικός». Τουναντίον, αυτό που προέχει είναι να αντιληφθούν οι εκάστοτε διαμορφωτές πολιτικής το γεγονός ότι κάθε επιθυμητή αποτελεσματική στρατηγική θα πρέπει να βασιστεί στο πολύπλοκο σύγχρονο συγκρουσιακό περιβάλλον και να βρει τρόπους να το αντιμετωπίσει χωρίς υπεραπλουστεύσεις. Την ίδια στιγμή βέβαια, είναι κομβικής σημασίας η δημιουργία ενός ευέλικτου αυτοματοποιημένου μηχανισμού, που θα επιτρέπει ταχύτατα και όσο το δυνατόν με μεγαλύτερη ακρίβεια, τη δυνατότητα απάντησης με τα κατάλληλα μέσα στις ανάλογες πάσης φύσεως απειλές. Είτε πρόκειται για απειλές συμβατικής φύσεως, είτε για μη συμβατικές, όπως ο ηλεκτρονικός πόλεμος και οι τρομοκρατικές ενέργειες.
Ο όρος εμφανίστηκε στις σύγχρονες στρατιωτικές επιχειρήσεις τουλάχιστον ήδη από το 2005 και χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τη στρατηγική που ακολουθήθηκε από τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο στον πόλεμο του 2006. Από τότε, ο όρος «υβριδικός» έχει κυριαρχήσει σε μεγάλο μέρος της συζήτησης για τις σύγχρονες και μελλοντικές συγκρούσεις, σε σημείο όπου έχει υιοθετηθεί από ανώτερους στρατιωτικούς ηγέτες και έχει προωθηθεί ως βάση για τις σύγχρονες στρατιωτικές στρατηγικές. Χαρακτηριστικά και οι δύο μείζονες στρατιωτικές συγκρούσεις των τελευταίων ετών – η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και ο επεκτατικός πόλεμος του ISIS για τη δημιουργία Ισλαμικού Χαλιφάτου στη Συρία και το Ιράκ – περιγράφονται με όρους υβριδικού πολέμου.