Η Τζέην Έυρ της Σάρλοτ Μπροντέ αποτελεί ανεπανάληπτο επίτευγμα στην ιστορία της λογοτεχνίας. Είναι η "αυτοβιογραφία" μιας ορφανής κοπέλας, που αφηγείται την πορεία της ωρίμανσής της στις τραχιές συνθήκες της πρώιμης βικτωριανής Αγγλίας καθώς και τον αγώνα της να ζήσει μια ζωή πιο πλούσια και πιο πλατιά απ' αυτήν που της επιφυλάσσει η κοινωνία της. Όταν βιώνει έναν μεγάλο έρωτα, πιστεύει ότι τα βάσανά της τελειώνουν, αλλά τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα περίμενε. Η Σάρλοτ Μπροντέ παρουσιάζει αυτήν τη γεμάτη πάθος και ένταση ιστορία μ' έναν τρόπο εξαιρετικά άμεσο και βιωματικό, αναπαριστώντας ολοζώντανα έναν θαυμαστό κόσμο αισθήσεων και συγκινήσεων, πετυχαίνει να υπερβεί τα όρια του απλού μελοδράματος και πλάθει ένα από τα συναρπαστικότερα, δημοφιλέστερα και αρτιότερα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ.
Εκείνο που κάνει κλασικό το κλασικό είναι ότι η ιστορία που αφηγείται έχει ουσιαστική σημασία για οποιαδήποτε γενιά την διαβάζει. Αλλιώς δεν θα ήταν κλασικό, θα είχε ξεχαστεί. Η διαχρονική σημασία τους οφείλεται στο ανθρώπινο δίλημμα στο κέντρο τους. Οι λεπτομέρειες εποχής -τα κοστούμια, οι άμαξες, τα κηροπήγια, τα ξεχασμένα έθιμα- είναι η γαρνιτούρα και όχι το κύριο πιάτο».
Έχοντας μεγαλώσει ορφανή και μες στη φτώχεια, η γκουβερνάντα Jane Eyre βρίσκει τον έρωτα στο πρόσωπο του κυρίου Rochester, στρυφνού και απόμακρου ιδιοκτήτη του απομονωμένου μεγάρου στο οποίο εργάζεται. Όμως στους άγριους βάλτους του Thornfield τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται, καθώς ο κύριος Rochester προσπαθεί να κρύψει σκοτεινά μυστικά και προδοσίες. Με τον καιρό, οι δυο αυτοί αντίθετοι χαρακτήρες θα έρθουν κοντά και θα ερωτευθούν, ενώ η Jane θα πρέπει να επιστρατεύσει όλη την υπομονή, το θάρρος και τη βαθιά αφοσίωση της, αναζητώντας ένα ευτυχισμένο μέλλον μαζί του. Η Σαρλότ Μπροντέ εκδίδει την Τζέιν Έυρ το 1847 με το ανδρικό ψευδώνυμο Currer Bell και γνωρίζει τεράστια επιτυχία. Προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις σε κοινό και κριτικούς, οι οποίες πριν προλάβουν να καταλαγιάσουν αναζωπυρώνονται λίγους μήνες αργότερα από την έκδοση ενός άλλου συγκλονιστικού μυθιστορήματος, γραμμένου από την αδερφή της Σαρλότ, Έμιλυ: τα Ανεμοδαρμένα ύψη. Το 1858, η βασίλισσα Βικτωρία γράφει στο ημερολόγιό της πόσο απολαμβάνει το μυθιστόρημα της Σαρλότ Μπροντέ μέχρι αργά τη νύχτα, ενίοτε δε διαβάζει και ορισμένα αποσπάσματα στον σύζυγό της. Αρχικά, το μυθιστόρημα φέρει τον τίτλο Τζέιν Έυρ, Μια αυτοβιογραφία, λογοτεχνική σύμβαση που προέρχεται από τον Ροβινσώνα Κρούσο του Ντεφόε. Σύμφωνα επίσης με μια άλλη σύμβαση της εποχής, η αφηγήτρια απευθύνεται από το πρώτο κεφάλαιο ως το τελευταίο στον αναγνώστη.
Το μυθιστόρημα φέρει τα χαρακτηριστικά του τυπικού ρομαντικού-γοτθικού μυθιστορήματος μα και της προτεσταντικής κοινωνίας: απλός, ανεπιτήδευτος τρόπος ζωής σε αντιδιαστολή με τη διαφθορά και τις εκκεντρικότητες της αριστοκρατίας, βίαιες εκρήξεις συναισθημάτων, ενδοσκόπηση, μελαγχολία απ’ τη μια, και από την άλλη αυτοσυγκράτηση καταστολή και πειθαρχία, αγάπη για το μυστήριο, το υπερφυσικό, τα κάστρα, τις δυνατές συγκινήσεις και τον τρόμο, σύγκρουση του καλού και του κακού, πίστη στην έννοια της προόδου και της κοινωνικής ανέλιξης μα και θυσία της ζωής σε κάποιο ιδεώδες, ηθική ακεραιότητα, αφοσίωση. Ταυτόχρονα η Τζέιν Έυρ είναι ένα κλασικό Bildungsroman που παρακολουθεί την εξέλιξη της ηρωίδας από τα παιδικά της χρόνια έως την ενηλικίωση, εστιάζοντας στα ηθικά και ψυχολογικά ζητήματα που την απασχολούν και την διαμορφώνουν.
Το μυθιστόρημα φέρει τα χαρακτηριστικά του τυπικού ρομαντικού-γοτθικού μυθιστορήματος μα και της προτεσταντικής κοινωνίας: απλός, ανεπιτήδευτος τρόπος ζωής σε αντιδιαστολή με τη διαφθορά και τις εκκεντρικότητες της αριστοκρατίας, βίαιες εκρήξεις συναισθημάτων, ενδοσκόπηση, μελαγχολία απ’ τη μια, και από την άλλη αυτοσυγκράτηση καταστολή και πειθαρχία, αγάπη για το μυστήριο, το υπερφυσικό, τα κάστρα, τις δυνατές συγκινήσεις και τον τρόμο, σύγκρουση του καλού και του κακού, πίστη στην έννοια της προόδου και της κοινωνικής ανέλιξης μα και θυσία της ζωής σε κάποιο ιδεώδες, ηθική ακεραιότητα, αφοσίωση. Ταυτόχρονα η Τζέιν Έυρ είναι ένα κλασικό Bildungsroman που παρακολουθεί την εξέλιξη της ηρωίδας από τα παιδικά της χρόνια έως την ενηλικίωση, εστιάζοντας στα ηθικά και ψυχολογικά ζητήματα που την απασχολούν και την διαμορφώνουν.
Είναι ένας κόσμος με τον οποίο οι σύγχρονοι αναγνώστες, ιδιαίτερα οι γυναίκες, μπορούν πιο άμεσα να ταυτιστούν. Η ιστορία ενός ορφανού κοριτσιού που γίνεται γκουβερνάντα, παλεύει για να σταθεί στα πόδια της και βρίσκει την αληθινή αγάπη σε μια στοιχειωμένη έπαυλη, ενώ αφήνει την καρδιά της να ξεχυθεί σελίδα με τη σελίδα σε μια χυμώδη, καθηλωτική πρόζα, η «Τζέιν Εϊρ» είναι ταυτόχρονα μια γοτθική ιστορία τρόμου και το πρώτο, εξαιρετικά ικανοποιητικό, «κοριτσίστικο» μυθιστόρημα.
Η Τζέιν Έυρ είναι μια ορφανή κοπέλα σε αναζήτηση ταυτότητας, η οποία θα αντιμετωπίσει πολλές περιπέτειες στη ζωή της. Η θεία της που την αντιπαθεί, την στέλνει στο ορφανοτροφείο του Λόγουντ. Λίγα χρόνια αργότερα προσλαμβάνεται στον πύργο του Θόρνφιλντ ως γκουβερνάντα της Αντέλ, της προστατευόμενης του πυργοδεσπότη κυρίου Ρότσεστερ. Ο έρωτας που αναπτύσσεται μεταξύ τους δεν έχει αίσιο τέλος αρχικά, αφού την ημέρα του γάμου τους αποκαλύπτεται ότι ο Ρότσεστερ είναι ήδη παντρεμένος με την Μπέρθα Μέισον, μια τρελή γυναίκα που βρίσκεται κλεισμένη στη σοφίτα του πύργου. Η Τζέιν Έυρ εγκαταλείπει το Θόρνφιλντ και βρίσκει καταφύγιο στο Μόρτον, στο σπίτι ενός πάστορα, του Σαιν Τζον. Διδάσκει σε φτωχά κορίτσια και είναι έτοιμη να ακολουθήσει τον Σαιν Τζον στην Ινδία για να τον βοηθήσει στο ιεραποστολικό του έργο, όμως ο έρωτάς της για τον Ρότσεστερ την ωθεί να επιστρέψει στο Θόρνφιλντ και να τον αναζητήσει. Η Τζέιν Έυρ δεν διαθέτει ιδιαίτερη ομορφιά, ούτε περιουσία, ούτε οικογένεια στην οποία να μπορεί να στηριχτεί. Δεν έχει παρά μόνο εσωτερική δύναμη για να τα βγάλει πέρα σ’ έναν κόσμο διόλου εύκολο για τις γυναίκες. Επιλέγει τον δρόμο της μόρφωσης που θα της επιτρέψει να είναι ανεξάρτητη. Το κόκκινο δωμάτιο στο οποίο την κλείδωνε η θεία της όταν ήταν μικρή – τραυματική εμπειρία η ανάμνηση της οποίας αναδύεται κάθε φορά που η ηρωίδα υποφέρει – συμβολίζει όλα όσα η Τζέιν πρέπει να υπερβεί για να βρει την ελευθερία, την ευτυχία και την αίσθηση του ανήκειν. Κοινωνικά αποκλεισμένη και αναγκασμένη να δέχεται συνεχείς επιπλήξεις και απορρίψεις, πρέπει να αγωνιστεί για να κατακτήσει την αγάπη και τη θέση της στην κοινωνία. «Δεν αντέχω να είμαι μόνη και να με μισούν, Έλεν» λέει στη φίλη της. «Κοίταξε εδώ, προκειμένου να κερδίσω την αληθινή αγάπη, τη δική σου ή της μις Τεμπλ ή οποιασδήποτε άλλης αγαπώ πραγματικά, θ’ άφηνα ευχαρίστως να μου σπάσουν το χέρι ή να βάλουν να με χτυπήσει ταύρος ή να σταθώ πίσω από άλογο που κλοτσάει και να το αφήσω να με πετύχει κατάστηθα με την οπλή του»
Η Τζέιν έχει αυτήν την έμφυτη αίσθηση αυτοσεβασμού, ενώ δεν υπήρξε τίποτα στη ζωή της που να την έχει στηρίξει. Το κάθε τι που καταφέρνει οφείλεται στη δική της προσπάθεια.
Κατά τη διάρκεια των περιπετειών της, θα έρθουν συχνά σε σύγκρουση μέσα της σώμα και πνεύμα, αγάπη και αίσθημα του καθήκοντος. Παρότι αγαπάει τον Ρότσεστερ, δεν γίνεται ερωμένη του γιατί δεν θέλει να χάσει την αυτοεκτίμησή της. Στο Μόρτον, αντίθετα, είναι ανεξάρτητη και αισθάνεται χρήσιμη διδάσκοντας τους φτωχούς, ωστόσο δεν παντρεύεται τον Σαιν Τζον γιατί δεν είναι ερωτευμένη μαζί του. Την εποχή που κυκλοφόρησε το βιβλίο, κάποιοι κριτικοί σοκαρίστηκαν από την ανάλυση της Μπροντέ σχετικά με τη βικτωριανή κοινωνία και την αυστηρή ιεραρχία που τη διέπει. Ειδικά ο ρόλος της γκουβερνάντας την εποχή εκείνη είναι εξαιρετικά αμφίσημος. Οι τρόποι και η μόρφωσή της παραπέμπουν στην αριστοκρατία, ως πληρωμένη υπάλληλος όμως αντιμετωπίζεται όπως και το υπηρετικό προσωπικό. «…Υπάρχουν χίλιοι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να επιτρέπονται ούτε στιγμή οι σχέσεις ανάμεσα σε γκουβερνάντες και δασκάλους σ’ ένα αξιοπρεπές σπίτι: ο κίνδυνος ν’ αποτελέσουν κακό παράδειγμα για τα αθώα παιδιά, το ξεμυάλισμα και άρα η αδιαφορία για τα καθήκοντά τους, η συμμαχία μεταξύ τους και η αμοιβαία εμπιστοσύνη, οι επακόλουθες εκμυστηρεύσεις και η αυθάδεια και το ξεσήκωμα. Και γενικά τα μυαλά όλων παίρνουν αέρα». Με τον Ρότσεστερ, η Τζέιν Έυρ είναι πνευματικά ίση, αλλά όχι κοινωνικά, πράγμα που το αντιλαμβάνεται και την απασχολεί. «Δεν έχεις καμιά σχέση με τον κύριο του Θόρνφιλντ», μονολογεί, «εκτός από το μισθό που παίρνεις επειδή διδάσκεις την προστατευόμενή του, και από την ευγνωμοσύνη για το σεβασμό και το καλό του φέρσιμο, που έχει δικαίωμα να περιμένεις αφού κάνεις το καθήκον σου. Να είσαι βέβαιη ότι μόνο αυτό το δεσμό αναγνωρίζει εκείνος ανάμεσα σε σένα και στον ίδιο. Γι’ αυτό, μηντρέφεις ωραία αισθήματα για εκείνον, μην ενθουσιάζεσαι, μην αγωνιάς κτλ. κτλ. Δεν είναι της σειράς σου».
Επιπλέον των κοινωνικών ανισοτήτων, στο μυθιστόρημα τίθενται και θέματα φύλου: και οι τρεις άντρες – ήρωες είναι μισογύνηδες ως ένα βαθμό. Ο καθένας προσπαθεί να κρατήσει την Τζέιν υποταγμένη, μην αφήνοντάς την να εκφράσει σκέψεις και συναισθήματα. Αρχικά η ηρωίδα εξεγείρεται και φαίνεται να προσπαθεί να διατηρήσει την ανεξαρτησία της. Στην πορεία όμως, η εξέγερση καταπνίγεται από την ίδια, παύει να υπερβαίνει τους περιορισμούς που επιβάλλονται στην ομιλία της, να είναι «εκτός εαυτού», όπως λέει, και υποτάσσεται στις επιταγές της κοινωνίας. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνουν οι αναλογίες ανάμεσα στην πρώτη γυναίκα του Ρότσεστερ, η οποία βρίσκεται κλειδωμένη στη σοφίτα και την Τζέιν Έυρ. Και οι δύο φυλακίζονται σ’ ένα δωμάτιο. Και οι δύο συσχετίζονται με τη φωτιά, σύμβολο της σεξουαλικότητας: η Μπέρθα, άλλοτε, «άναβε φωτιές», η Τζέιν Έυρ είναι «φλογερή», η Μπέρθα βάζει φωτιά και καίει τον πύργο. Κάποιοι είδαν στο πρόσωπο της Μπέρθα ένα σύμβολο της καταπιεσμένης βικτωριανής γυναίκας που δεν επιτρέπεται να βγει απ’ το σπίτι και να εργαστεί, και της οποίας η απομόνωση εντείνει τις νευρώσεις. Η Μπέρθα όμως, Γαλλίδα στην καταγωγή, συμβολίζει επίσης το φόβο των Βρετανών για τις άλλες κουλτούρες τις οποίες «φυλακίζουν» ή «εξοστρακίζουν» την εποχή του μεγάλου ιμπεριαλισμού. «Η ιδεολογία πάνω στην οποία θεμελιώνεται εδώ ο εθνικιστικός κώδικας», λέει η Τζίνα Πολίτη στο Περι-διαβάζοντας την αγγλική λογοτεχνία (εκδ. Άγρα), «είναι εκείνη που ταυτίζει την επανάσταση με την ξεδιάντροπη γυναικεία σεξουαλικότητα την οποία εκπροσωπεί ο τύπος της Γαλλίδας “θεατρίνας”, στο πρόσωπο της οποίας συμπυκνώνεται ο εκφυλισμός, η πορνεία, ο αθεϊσμός και η τρέλα». Έτσι ο κύριος Ρότσεστερ αποφασίζει να πάρει τη μικρή Αντέλ «μακριά από το βόρβορο και τη λάσπη του Παρισιού, ώστε να μεγαλώσει αμόλυντη στο καθαρό και υγιεινό έδαφος ενός εξοχικού αγγλικού κήπου». Σταδιακά η ελεύθερη ομιλία της Αντέλ, η οποία ρέπει «προς τη φλυαρία» καταπνίγεται από τον ίδιο και από την γκουβερνάντα της. «Στην Τζέιν Έυρ», συνεχίζει η Τζίνα Πολίτη, «κατασκευάζεται ένα νέο γυναικείο στερεότυπο: η αυστηρών αρχών μη ελκυστική γυναίκα, το άλλο της Γαλλίδας κοκέτας. Ο ρόλος της είναι να προστατεύει τους Άγγλους άνδρες ώστε να μην παρασυρθούν από τις “γαλλικές” συνήθειες. Έτσι μετατρέπεται, έμμεσα, σε στυλοβάτη του έθνους. Η Τζέιν, από γκουβερνάντα του παιδιού, γίνεται γκουβερνάντα του άνδρα και γκουβερνάντα του έθνους. Αυτός ο τύπος γυναίκας ταίριαζε απόλυτα στο ιμπεριαλιστικό, μιλιταριστικό πνεύμα της περιόδου».
Υπάρχουν όμως αναλογίες ανάμεσα στην Τζέιν Έυρ και την ίδια τη συγγραφέα. Η νεαρή ηρωίδα ζωγραφίζει πορτρέτα προσπαθώντας να αποδώσει το χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου, όπως ακριβώς ένας συγγραφέας σκιαγραφεί χαρακτήρες. Κόρη πάστορα, η Σαρλότ Μπροντέ εργάστηκε επίσης ως γκουβερνάντα και ως δασκάλα σε οικοτροφείο. Οι δυο γνωστές φεμινίστριες κριτικοί λογοτεχνίας Sandra Gilbert και Susan Gubar υποστηρίζουν ότι η Μπέρθα εκφράζει όλη τη λύσσα και τον πόνο που είχε περάσει στη ζωή της η Σαρλότ Μπροντέ η οποία, μεταξύ άλλων, αναγκάστηκε να εκδώσει το βιβλίο της με ανδρικό ψευδώνυμο προκειμένου να μην πέσει θύμα των προκαταλήψεων της εποχής ως προς τις ικανότητες των γυναικών συγγραφέων. Η Μπέρθα μπορεί να κλειδώνεται, να αποσιωπάται η παρουσία της και να θεωρείται τρελή, κανείς όμως δεν μπορεί να αρνηθεί τη δύναμή της, την απίστευτη εξυπνάδα της, τη σεξουαλικότητά της. Φαίνεται πως αρχικά η Σαρλότ Μπροντέ θέλησε να υπερασπιστεί την καταπιεσμένη και στερημένη από κοινωνικά προνόμια γυναίκα της εποχής της και υποσυνείδητα το εξέφρασε σε διάφορες πτυχές του μυθιστορήματός της. «Οι γυναίκες υποτίθεται ότι είναι πολύ ήρεμες γενικά, αλλά και οι γυναίκες αισθάνονται ακριβώς όπως και οι αδελφοί τους. Υποφέρουν από τους πολύ αυστηρούς περιορισμούς, από την υπερβολική, την απόλυτη στασιμότητα ακριβώς όπως θα υπέφεραν και οι άντρες, και είναι στενόμυαλες όσες είναι περισσότερο τυχερές και λένε ότι ο προορισμός τους είναι μόνο να φτιάχνουν πουτίγκες και να πλέκουν κάλτσες, να παίζουν πιάνο και να κεντούν τσαντάκια. Είναι επιπόλαιο να τις καταδικάζουμε ή να τις περιγελάμε αν προσπαθούν να κάνουν περισσότερα ή να μάθουν περισσότερα από όσα λέει το έθιμο ότι είναι αναγκαία για το φύλο τους». Παρά τις αντιρρήσεις της όμως και την αντίθεσή της προς διάφορα κοινωνικά στερεότυπα, η Σαρλότ Μπροντέ δεν μπόρεσε να ξεφύγει από τις ταξικές προκαταλήψεις της εποχής της. Η εξέγερση καταλήγει σε υποταγή. Με τη συνδρομή της θείας πρόνοιας, η Τζέιν Έυρ αποκτά μια κληρονομιά που την καθιστά και κοινωνικά ισότιμη με τον κύριο Ρότσεστερ και έτσι τώρα μπορεί να παντρευτεί τον “αφέντη” της, όπως τον αποκαλεί. Το τελευταίο κεφάλαιο του μυθιστορήματος ξεκινά με την πρόταση: «Αναγνώστη μου, τον παντρεύτηκα».
Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να μεταφέρεις στη μεγάλη οθόνη το «τεράστιο» από κάθε άποψη λογοτεχνικό αριστούργημα της Σαρλότ Μπροντέ. Να βυθιστείς στον γοτθικό ρομαντισμό του, να νιώσεις στο πετσί σου την υποδόρροια μελαγχολία του, να αφεθείς ελεύθερος στον παλλόμενο αισθησιασμό του, να κατανοήσεις το πρώιμο μανιφέστο που επιχειρεί υπέρ του φεμινισμού. Και μετά να ξέχάσεις όλα τα παραπάνω για να αναμετρηθείς όχι με την Ιστορία αλλά με την ιστορία του: έναν έρωτα τόσο μεγάλο που μπορεί να χώρεσε στις σελίδες ενός βιβλίου αλλά κανείς δεν μπορεί να σου εγγυηθεί ότι θα συμβεί το ίδιο και στο σινεμά. Μέχρι τώρα έχουν γυριστεί τουλάχιστον 18 κινηματογραφικές εκδοχές, με πρώτη τη βωβή ταινία του 1910, καθώς και εννέα τηλεοπτικές «Τζέιν». Ορισμένες, μάλιστα, κινηματογραφήθηκαν στην ίδια τοποθεσία: στο Χάντον Χολ, ένα παμπάλαιο, επιβλητικό αρχοντικό στο ανεμοδαρμένο Ντέβονσαϊρ. Ας γνωρίσουμε τις κινηματογραφικές μεταφορές του δημοφιλούς βιβλίου της Μπροντέ
1910:Η πρώτη ταινία με θέμα την "Τζέιν Έυρ" γυρίστηκε το 1910 και ήταν μια ασπρόμαυρη ταινία του βωβού κινηματογράφου με πρωταγωνιστές τους Marie Eline στο ρόλο της Τζέιν και Frank Hall στο ρόλο του Ρότσεστερ.
1934:Οι πρωταγωνιστές σε αυτή την ασπρόμαυρη,ομιλούμενη ταινία είναι οι Mabel Ballin και ο Norman Trevor.
1944:Η ταινία αυτή είναι ασπρόμαυρη και πρωταγωνιστές είναι ο Orson Welles και η Joan Fontaine. Σ'αυτή την ταινία έχουμε και μια έκπληξη αφού συναντάμε τη μικρούλα,τότε,Elizabeth Taylor στο ρόλο της μικρής φίλης της Τζέιν.
1956:Την χρονιά αυτή γυρίστηκε ασπρόμαυρη σειρά για την Τζέιν Έυρ με πρωταγωνιστές τους Daphne Slater και Stanley Baker.
1963:Άλλη μια ασπρόμαυρη σειρά με τους Ann Bell και Richard Leech.
1970:Η πρώτη έγχρωμη κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου με τους George C.Scott και τη Susannah York στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
1973:Μια μίνι σειρά του BBC που πολλοί λατρεύουν με τους Michael Jayston και Sorcha Cusack.
1983:.Πρόκειται για μια σειρά παραγωγής BBC.Πρωταγωνιστούν οι Zelah Clarke και Timothy Dalton. Στα συν της σειράς είναι οι διάλογοι που βγαίνουν σχεδόν ατόφιοι από τις σελίδες του βιβλίου και στα πλήν τα φτωχά σκηνικά
1996:Μια ταινία του μεγάλου Ιταλού σκηνοθέτη Franco Zeffirelli με πρωταγωνιστές τους William Hurt και Charlotte Gainsbourg που δεν δικαιώνει τον μεγάλο δημιουργό.
1997:Μια ταινία με πρωταγωνιστές τους Ciaran Hinds και Samantha Morton.
2006: Μια άλλη σειρά του BBC με κεντρικούς πρωταγωνιστές τους Toby Stephens και Ruth Wilson.
2011:Η τελευταία ταινία που έγινε για την "Τζέιν Έυρ"είναι αυτή του 2011 με πρωταγωνιστές τους Michael Fassbender και Mia Wasikowska
1910:Η πρώτη ταινία με θέμα την "Τζέιν Έυρ" γυρίστηκε το 1910 και ήταν μια ασπρόμαυρη ταινία του βωβού κινηματογράφου με πρωταγωνιστές τους Marie Eline στο ρόλο της Τζέιν και Frank Hall στο ρόλο του Ρότσεστερ.
1934:Οι πρωταγωνιστές σε αυτή την ασπρόμαυρη,ομιλούμενη ταινία είναι οι Mabel Ballin και ο Norman Trevor.
1944:Η ταινία αυτή είναι ασπρόμαυρη και πρωταγωνιστές είναι ο Orson Welles και η Joan Fontaine. Σ'αυτή την ταινία έχουμε και μια έκπληξη αφού συναντάμε τη μικρούλα,τότε,Elizabeth Taylor στο ρόλο της μικρής φίλης της Τζέιν.
1956:Την χρονιά αυτή γυρίστηκε ασπρόμαυρη σειρά για την Τζέιν Έυρ με πρωταγωνιστές τους Daphne Slater και Stanley Baker.
1963:Άλλη μια ασπρόμαυρη σειρά με τους Ann Bell και Richard Leech.
1970:Η πρώτη έγχρωμη κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου με τους George C.Scott και τη Susannah York στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
1973:Μια μίνι σειρά του BBC που πολλοί λατρεύουν με τους Michael Jayston και Sorcha Cusack.
1983:.Πρόκειται για μια σειρά παραγωγής BBC.Πρωταγωνιστούν οι Zelah Clarke και Timothy Dalton. Στα συν της σειράς είναι οι διάλογοι που βγαίνουν σχεδόν ατόφιοι από τις σελίδες του βιβλίου και στα πλήν τα φτωχά σκηνικά
1996:Μια ταινία του μεγάλου Ιταλού σκηνοθέτη Franco Zeffirelli με πρωταγωνιστές τους William Hurt και Charlotte Gainsbourg που δεν δικαιώνει τον μεγάλο δημιουργό.
1997:Μια ταινία με πρωταγωνιστές τους Ciaran Hinds και Samantha Morton.
2006: Μια άλλη σειρά του BBC με κεντρικούς πρωταγωνιστές τους Toby Stephens και Ruth Wilson.
2011:Η τελευταία ταινία που έγινε για την "Τζέιν Έυρ"είναι αυτή του 2011 με πρωταγωνιστές τους Michael Fassbender και Mia Wasikowska