Η βασίλισσα Ιωάννα της Καστίλης είναι γενικά γνωστή ως "Ιωάννα η Τρελή". Παρά το ψευδώνυμό της, η "τρέλα" της Ιωάννας αμφισβητείται συχνά. Μπορεί να φυλακίστηκε για πολιτικούς λόγους. Είτε είναι αλήθεια είτε όχι, ήταν μια παθιασμένη γυναίκα, η οποία ήταν τρελά ερωτευμένη με τον όμορφο σύζυγό της και συνέχισε να τον λατρεύει ακόμα και μετά το θάνατό του.
Η Ιωάννα ήταν ένα κουρασμένο μωρό που εξελίχθηκε σε ένα θλιμμένο και δειλό παιδί. Ήταν επιρρεπής σε ερεθισμό και μελαγχολία και προτιμούσε τη μοναξιά. Η Ιωάννα διδάχθηκε καλά από τους διάσημους Ιταλούς ανθρωπιστές Αντόνιο και Alessandro Gerardino. Ήταν έξυπνη, σοβαρή, εργατική και ευσεβής και διάβαζε πολλά βιβλία. Συζητούσε άπταιστα στα Λατινικά, χόρευε χαριτωμένα και έπαιξε κιθάρα. Στην εμφάνισή της έμοιαζε με τη μητέρα του πατέρα της, την όμορφη Χουάνα Ένρικεζ, αλλά στη συμπεριφορά έμοιαζε με τη μητέρα της μητέρας της, την τρελή Ισαβέλλα της Πορτογαλίας.
Η Ιωάννα γεννήθηκε το 1479 στο Τολέδο, πρωτεύουσα του βασιλείου της Καστίλης. Ήταν το τρίτο παιδί της Ισαβέλλας, Βασίλισσας της Καστίλης και του Φερδινάνδου, Βασιλιά της Αραγονίας. Από τη στιγμή που γεννήθηκε το μέλλον της ήταν καθορισμένο. Θα παντρευόταν κάποιο «βασιλόπουλο» της Ευρώπης για να επεκτείνει τα συμφέροντα των γονέων της. Έτσι κι έγινε. Το 1496, σε ηλικία 16 ετών, αρραβωνιάστηκε με τον Δούκα της Βουργουνδίας. Τον είδε για πρώτη φορά την ημέρα του γάμου τους. Ο μελλοντικός της σύζυγος ήταν γνωστός ως ο Φίλιππος ο Όμορφος και η πραγματικότητα δεν απογοήτευσε την Ιωάννα. Την ίδια εντύπωση πρέπει να είχε και Φίλιππος για την Ιωάννα, επειδή απαίτησε να παντρευτούν το ίδιο βράδυ που γνώρισε τη νύφη του. Ο έρωτας του νεαρού ζευγαριού ήταν κεραυνοβόλος και δεν μπορούσαν να περιμένουν ούτε στιγμή. Όσο ξαφνικά ερωτεύτηκε ο Φίλιππος την Ιωάννα, τόσο απότομα έχασε το ενδιαφέρον του για εκείνη. Ήταν ένας αθεράπευτος γυναικάς και είχε μια ολόκληρη αυλή από θαυμάστριες, οι οποίες επεδίωκαν την προσοχή του. Η Ιωάννα τρελαινόταν από τη ζήλια της, όταν άκουγε ότι ο άντρας της είχε βρει καινούρια ερωμένη. Κάποια στιγμή έφτασε σε σημείο να επιτεθεί σε μία από τις κοπέλες και τις έκοψε τα μαλλιά με ένα ψαλίδι. Άλλες φορές απλά ούρλιαζε και έκλαιγε, ζητώντας απ’ τον αγαπημένο της σύζυγο να γυρίσει πίσω σ’ εκείνη. Τότε ο Φίλιππος «έκανε το καθήκον» του και περνούσε λίγο χρόνο μαζί της για να την ηρεμήσει. Εξαιτίας αυτών των κρίσεων ζήλιας, βγήκε η φήμη ότι η Ιωάννα ήταν τρελή. Στην αρχή πίστευαν ότι είχε τρελαθεί απ’ τον έρωτά της για τον Φίλιππο, αλλά αργότερα χρησιμοποίησαν και το «ιστορικό τρέλας» που υπήρχε στην οικογένειά της. Τέτοιες κρίσεις πάθαινε και η Ισαβέλλα της Πορτογαλίας, γιαγιά της Ιωάννας και μητέρα της Βασίλισσας Ισαβέλλας. Μάλιστα, γιαγιά και εγγονή είχαν την ίδια κατάληξη, φυλακίστηκαν έως το τέλος της ζωής του. Η Ιωάννα δεν επρόκειτο να κληρονομήσει κανένα θρόνο απ’ τους γονείς της..
Για τον Φίλιππο η έλξη στην όμορφη, μελαχρινή Ιωάννα ήταν καθαρά σαρκική, αλλά η Ιωάννα ερωτεύτηκε απόλυτα τον σύζυγό της. Στα δεκαοκτώ, ο Φίλιππος ήταν ήδη ηγέτης των Κάτω Χωρών, που είχε κληρονομήσει από την ηλικιωμένη μητέρα του, Μαρία της Βουργουνδίας. Ακόμα, η ζωή του περιλάμβανε κυρίως τις γιορτές, το ποτό και το κυνήγι γυναικών - και δεν είχε καμία πρόθεση να αλλάξει τους τρόπους ζωής του. Τα φλερτ και οι ερωμένες του Φίλιππου την οδήγησαν να σε ζήλεια.Ο Φίλιππος ήταν τεμπέλης και ανεύθυνος. Η Ιωάννα ήταν ευερέθιστη, υπερήφανη, ευαίσθητη και με διάθεση. Συχνά, πάθαινε κατάθλιψη και υπέφερε από νευρικό λιποθυμία. Κάθε φορά που είχαν τσακωθεί, ο Φίλιππος τιμωρούσε τη γυναίκα του, αποφεύγοντας να κοιμηθεί στην κρεβατοκάμαρά του για μέρες. Η Ιωάννα έκλαιγε τότε όλη τη νύχτα και χτύπαγε τον τοίχο. Παρ' όλα αυτά, παρά τη φανερή απιστία του Φίλιππου και τον τρόπο με τον οποίο της φερόταν, η Ιωάννα παρέμενε τρελά ερωτευμένη μαζί του.
Όμως, έτυχε να πεθάνουν τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια της και τα παιδιά τους. Έτσι, το 1502 έγινε η διάδοχος για τον θρόνο της μητέρας της, χωρίς να είναι προετοιμασμένη για κάτι τέτοιο. Δύο χρόνια μετά, πέθανε η μητέρα της και η Ιωάννα έγινε βασίλισσα της Καστίλης. Η δύναμη που ξαφνικά απέκτησε η άβουλη κόρη του, εξόργισε τον πατέρα της Φερδινάνδο.Τόσα χρόνια μοιραζόταν την εξουσία με τη γυναίκα του, η οποία ήταν βασίλισσα της Καστίλης, ανεξάρτητα από τον ίδιο. Δεν μπορούσε να ανεχτεί ότι θα γινόταν και η κόρη του βασίλισσα, ενώ ο ίδιος θα παρέμενε δεύτερος στην κατάταξη. Με παρόμοιο τρόπο σκεφτόταν και ο Φίλιππος, που σκόπευε να εκμεταλλευτεί τον νέο τίτλο της γυναίκας του προς όφελός του. Στην αρχή μάλωναν μεταξύ τους για το ποιος θα «αρπάξει» τον θρόνο απ’ την Ιωάννα. Τελικά, συμφιλιώθηκαν το 1506. Πατέρας και σύζυγος υπέγραψαν μία μυστική συνθήκη, που όριζε ότι θα αναλάμβαναν οι ίδιοι την εξουσία, γιατί η Ιωάννα δεν ήταν ικανή να κυβερνήσει. Κανείς δεν διαφώνησε μαζί τους, γιατί ο Φίλιππος είχε ξεκινήσει ολόκληρη καμπάνια, για να πείσει τον κόσμο ότι η γυναίκα του ήταν τρελή. Ο Φερδινάνδος φάνηκε να εγκαταλείπει τη μάχη, μετά την υπογραφή της συνθήκης, παρά τις μάχες που είχε δώσει για να επικρατήσει στην Καστίλη. Επέστρεψε στο δικό του βασίλειο, στην Αραγονία και άφησε τον Φίλιππο επικεφαλής της Καστίλης.Ο Φίλιππος πέθανε ξαφνικά στις 25 Σεπτεμβρίου του 1506 από τυφοειδή πυρετό. Πολλοί είπαν ότι τον δηλητηρίασε ο Φερδινάνδος, ο οποίος υποτίθεται ότι είχε αποσυρθεί από τον διαγωνισμό για την Καστίλη. Η Ιωάννα κατέρρευσε όταν πέθανε ο σύζυγός της. Η συμπεριφορά της απλώς ενίσχυσε την εντύπωση ότι ήταν τρελή. Θα ταξίδευαν μέχρι τη Γρανάδα για την ταφή του Φιλίππου και η Ιωάννα ζήτησε να ταξιδεύουν μόνο νύχτα για να μην βλέπουν άλλες γυναίκες το πτώμα του άντρα της.
Η τρέλα της Ιωάννας αμφισβητείται, επειδή ήταν σαφώς θύμα των ανθρώπων που διψούσαν για δύναμη. Ο πατέρας της, ο σύζυγός της και ο γιος της, όλοι ήθελαν να κυβερνήσουν την Καστίλη στη θέση της. Σίγουρα, ήταν κουρασμένη, μελαγχολική, ασυμβίβαστη και εξαιρετικά ζηλότυπη, αλλά αυτά τα συμπτώματα δεν αποτελούν την πραγματική απόδειξη της τρέλας. Από την άλλη πλευρά, μοιάζει πολύ με την τρελή γιαγιά της, την Ισαβέλλα της Πορτογαλίας, και η περίεργη συμπεριφορά ήταν ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό των απόγονων της. Μετά από όλους αυτούς τους αιώνες, είναι αδύνατο να προσδιοριστεί εάν η Ιωάννα υπέφερε από μια ήπια διαταραχή της προσωπικότητας ή αν ήταν πραγματικά τρελή.Αναστατωμένη και μοναχική, η Ιωάννα επρόκειτο να ζήσει περίπου πενήντα χρόνια παραπάνω από τον σύζυγό της. Συχνά κοιμόταν στο πάτωμα και αρνούταν να αλλάξει τα ρούχα. Πέθανε στις 13 Απριλίου 1555, στην ηλικία των 75 ετών.Η Ιωάννα θάφτηκε μαζί με τον σύζυγό της στο Βασιλικό Παρεκκλήσι στη Γρανάδα.
Ζήλευε ακόμα και με τον άντρα της νεκρό. Κάθε μέρα άνοιγε το φέρετρο και συζητούσε για ώρα με το πτώμα.Η Ιωάννα προσπάθησε να κυβερνήσει την Καστίλη μετά το θάνατό του συζύγου της, αλλά δεν τα κατάφερε. Είχε να αντιμετωπίσει τον λοιμό και την πανώλη που αποδεκάτιζαν τον λαό της και δεν ήταν προετοιμασμένη να αναλάβει τέτοιες ευθύνες. Τον Ιούλιο του 1507 επέστρεψε στην Καστίλη ο πατέρας της, Φερδινάνδος. Ως διά μαγείας, οι επιδημίες κόπασαν και επικράτησε ηρεμία στο βασίλειο. Ο Φερδινάνδος της ζήτησε να παραδώσει τον θρόνο σε εκείνον. Εκείνη αρνήθηκε. Τότε, ο πατέρας της την έκλεισε στη μόνη Σάντα Κλάρα, λίγο έξω απ’ την Καστίλη και ανέλαβε ο ίδιος τη διακυβέρνηση της Καστίλης. Πλέον, δεν υπήρχε άνθρωπος που δεν πίστευε ότι η Ιωάννα ήταν τελείως τρελή.Ο Φερδινάνδος πέθανε 9 χρόνια αργότερα και τον διαδέχτηκε ο πρωτότοκος γιος της Ιωάννας, ο Κάρολος. Ο Κάρολος υποτίθεται ότι μοιραζόταν τη βασιλεία με τη μητέρα του, αλλά στην Ιωάννα δεν επετράπη ποτέ να φύγει απ’ τη μονή όπου ήταν φυλακισμένη. Μετά από μία επανάσταση που κόντεψε να τον ρίξει απ’ τον θρόνο, ο Κάρολος ξέχασε όλες τις ευγένειες. Για να σιγουρέψει τη βασιλεία του, έπρεπε ο κόσμος να ξεχάσει και την ύπαρξη της μητέρας του. Απαγόρευσε σε όλους να της μιλάνε και καταδίκασε τη μητέρα του στην απομόνωση. Πέθανε στις 12 Απριλίου του 1555 σε ηλικία 75 ετών. Είχε περάσει 48 χρόνια φυλακισμένη από τον πατέρα και τον γιο της.