Η ιστορία των Swarovski. Αυτοί οι πολύτιμοι και λαμπεροί λίθοι, που αντανακλούν μαγικά το φως δημιουργώντας αντικατοπτρισμούς και ιριδίζοντα παιχνίδια, κάνουν κάθε γυναίκα ευτυχισμένη. Στολίζοντας βραχιόλια, σκουλαρίκια, δαχτυλίδια και σετ κοσμημάτων, ντύνουν εντυπωσιακά κάθε θηλυκό που ξέρει να λάμπει και να ξεχωρίζει στις λεπτομέρειες. Η ιστορία των αγαπημένων κρυστάλλων Swarovski είναι ένα παραμύθι καινοτομίας, φαντασίας, λάμψης και δημιουργικότητας.
Τα πάντα ξεκινούν το 1862 όταν ο Daniel Swarovski, ήρθε στη ζωή. Από μικρός, λάτρευε και εντυπωσιαζόταν από το γοητευτικό παιχνίδι του φωτός με τους κρυστάλλους. Αυτό του το παιχνίδι με το φως υπήρξε και το καθοριστικό για το μέλλον, την πορεία και την ιστορία της οικογένειας. Γεννημένος στη Βοημία, η μοίρα του ήταν λίγο πολύ αναμενόμενη. Η περιοχή αυτή της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας ήταν τότε ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα γυαλιού και κρυστάλλων. Σε ένα μικρό εργοστάσιο που διατηρούσε ο πατέρας του για επεξεργασία και φινίρισμα κρυστάλλων, έγινε η αρχή. Ο Daniel μαθήτευσε όχι μόνο εκεί αλλά και στους μεγαλύτερους λαξευτές της Βοημίας. Η χρονολογία-τομή ήταν το 1883, όταν στην ηλικία των 21 χρόνων, ο Daniel επισκέπτεται μια ηλεκτρική έκθεση στη Βιέννη. Ήταν τότε που οι νέες τεχνολογίες του Siemens και του Edison τον ενέπνευσαν να σχεδιάσει και να κατασκευάσει μια ηλεκτρική μηχανή επεξεργασίας και λαξεύματος κρυστάλλων. Ενενήντα χρόνια προσπάθειας και σχεδιασμών ολοκληρώθηκαν το 1892, όταν το μηχάνημα που εμπνεύστηκε, πήρε σάρκα και οστά μέσα από τα όνειρά του και χάρισε μια ξεχωριστή τελειότητα στους κρυστάλλους του. Η χειροποίητη μέχρι τότε διαδικασία ήταν πλέον πιο γρήγορη και το αποτέλεσμα πιο τέλειο και πιο ακριβές.
Τρία χρόνια αργότερα, μαζί με το γαμπρό του και ένα συνεργάτη τους ιδρύει στο Wattens των Αυστριακών Άλπεων την εταιρεία και το εργοστάσιο παραγωγής. Μακριά από τους ανταγωνιστές (που καραδοκούσαν να αντιγράψουν την τελειότητα των κοψιμάτων τους) και πιο κοντά στο Παρίσι, το αιώνιο κέντρο της μόδας, η εταιρεία πήρε την πορεία που της αναλογούσε και της άξιζε. Οι αψεγάδιαστοι κρύσταλλοι και η ανώτερη ποιότητα των προϊόντων καθιερώνουν πολύ γρήγορα την εταιρεία και τα κρύσταλλα της γίνονται ανάρπαστα από τα κοσμηματοπωλεία της γείτονος Γαλλίας. 121 χρόνια μετά, η ιστορία είναι το ίδιο μοναδική και λαμπερή. Βασικός γνώμονας και κατευθυντήριος αρχή του κολοσσού είναι η διατήρηση της αξεπέραστης αυτής ποιότητας, η οποία και καθιέρωσε την εταιρεία στην αγορά. Κάθε πέτρα επεξεργάζεται και κόβεται σε ένα άψογο σχήμα με τέλεια χαρακτηριστικά. Η μηχανική επεξεργασία την κάνει να είναι ακριβώς ίδια με κάθε άλλη πέτρα που κοσμεί ένα δαχτυλίδι ή ένα βραχιόλι. Η αρμονία τους αυτή είναι που εξασφαλίζει το τέλειο αισθητικά οπτικό αποτέλεσμα.
Το success story της εταιρείας ξεδιπλώνεται σε ένα μουσείο όλο λάμψη. Χιλιάδες επισκέπτες περνούν κάθε χρόνο τις πύλες του μουσείου στο Wattens, για να περιηγηθούν στους λαμπερούς διαδρόμους και τα δωμάτια και να αγοράσουν ρολόγια, κοσμήματα και πολλά άλλα προϊόντα από τα καταστήματα δίπλα από το εργοστάσιο. Ο χώρος είναι άκρως εντυπωσιακός. Στο χώρο δεσπόζει ένα τεράστιο κεφάλι με κρυστάλλινα μάτια και έναν καταρράκτη που ρέει από το στόμα και καταλήγει σε μια λίμνη (τα νερά της οποίας κινούν κάποιες από τις μηχανές επεξεργασίας). Ένας πραγματικός παράδεισος για κάθε γυναίκα κρύβεται μέσα στο μουσείο. Άλλωστε, όπως είπε και η Nadia Swarovski, η επικεφαλής της καλλιτεχνικής διεύθυνσης που «έσπασε» το αντρικό μονοπώλιο στην εταιρεία, «οι κρύσταλλοι και όχι τα διαμάντια είναι οι καλύτεροι φίλοι της γυναίκας».
Η Ιστορία
Η A. Kosmann, Daniel Swarovski & Co μετονομάζεται σε DS & Co (Daniel Swarovski and Company) και αρχίζει να παράγει τις περιβόητες κρυστάλλινες πέτρες που έμοιαζαν με διαμάντια. Το πνευματικό παιδί του Ντάνιελ ήταν φυσικά πολύ φτηνότερο από το αληθινό διαμάντι, κι έτσι ήταν προσιτό σε πολύ μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες.Τα «φτηνά διαμάντια» του Σβαρόσφκι βρίσκουν από την πρώτη στιγμή εμπορική απήχηση και οι εξαγωγές στο Παρίσι μετατρέπονται σε κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη της μικρής φίρμας. Επόμενος σταθμός το 1899, όταν ο Ντάνιελ υιοθετεί ως λογότυπο της φίρμας του το περιβόητο λουλούδι Εντελβάις, σύμβολο του αλπινισμού και της καθαρότητας, αλλά και λατρεμένο σε όλη την Αυστρία. Έχοντας ήδη βάλει τις βάσεις της φίρμας του, ο Σβαρόφκσι είδε το ξεκίνημα του νέου αιώνα να του φέρνει τις παραγγελίες με το τσουβάλι, καθώς οι κρυστάλλινες δημιουργίες του είχαν γίνει εντωμεταξύ το άγιο δισκοπότηρο της παρισινής μόδας! Σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο το γεγονός ότι ο Σβαρόφσκι ξεκαθάρισε από την αρχή ότι οι κρύσταλλοί του ήταν γυάλινοι και όχι διαμαντένιοι. Αυτό που ήταν δηλαδή ψεύτικο άλλοτε και παραγόταν μαζικά από τον Ζορζ Στρας ως κατεργαριά, στα χέρια του Σβαρόφσκι μετατράπηκε σε ευρωπαϊκή μόδα χωρίς ίχνος εξαπάτησης…
Η δημιουργία του μύθου και οι εμπορικές περιπέτειές
Η αυξημένη ζήτηση των κρυστάλλινων δημιουργιών του οδήγησε τη μικρή εταιρία σε δραστική ανάπτυξη. Ο Σβαρόσφκι προσλαμβάνει άλλους 200 εξειδικευμένους στο γυαλί εργάτες για να καλύψει την ευρωπαϊκή μόδα των κρυστάλλων του. Η ελίτ Παρισίων και Αγίας Πετρούπολης τους λάτρευε κυριολεκτικά, καθώς ήταν προσιτοί στα μεσαία κοινωνικά στρώματα και συνέχιζαν να μοιάζουν πολύ με αληθινά διαμάντια. Ήταν μια συνταγή επιτυχίας που δύσκολα θα αποτύγχανε. Το 1908, οι τρεις γιοι του Σβαρόσφκι εντάχθηκαν στην πατρική φίρμα, που είχε εντωμεταξύ μετονομαστεί σε Swarovski, κάνοντάς τη πια οικογενειακή υπόθεση. Ο Σβαρόσφκι δεν έβγαινε τώρα από το εργαστήριό του, αναπτύσσοντας συνεχώς καινούριες και καινοτόμες μεθόδους κοπής και επεξεργασίας του γυαλιού, κάνοντας τα προϊόντα του ακόμα πιο απαστράπτοντα! Τα ιριδίζοντα κρύσταλλά του γίνονται κυριολεκτικά ανάρπαστα σε όλη την Ευρώπη. Για να καλύψει τη ζήτηση, ο Ντάνιελ φτιάχνει το 1913 δικό του εργοστάσιο παραγωγής γυαλιού, σταματώντας τις εισαγωγές από τη Βοημία. Την επόμενη όμως χρονιά θα ξεσπούσε ο Α’ Παγκόσμιος και η ζήτηση για ακριβά κρυστάλλινα στολίδια θα καταποντιζόταν. Κανένα πρόβλημα για τον πολυμήχανο Σβαρόφσκι, ο οποίος σταματά την παραγωγή μέχρι το 1915 (καθώς οι γιοι του στρατολογήθηκαν) και όταν ξανανοίγει η φίρμα τις πύλες της, κατασκευάζει τώρα μηχανές κοπής και επεξεργασίας γυαλιού, αλλά και δίσκους λειάνσεως (μέσω της θυγατρικής Tyrolit, η οποία παρεμπιπτόντως λειτουργεί μέχρι σήμερα).
Η A. Kosmann, Daniel Swarovski & Co μετονομάζεται σε DS & Co (Daniel Swarovski and Company) και αρχίζει να παράγει τις περιβόητες κρυστάλλινες πέτρες που έμοιαζαν με διαμάντια. Το πνευματικό παιδί του Ντάνιελ ήταν φυσικά πολύ φτηνότερο από το αληθινό διαμάντι, κι έτσι ήταν προσιτό σε πολύ μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες.Τα «φτηνά διαμάντια» του Σβαρόσφκι βρίσκουν από την πρώτη στιγμή εμπορική απήχηση και οι εξαγωγές στο Παρίσι μετατρέπονται σε κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη της μικρής φίρμας. Επόμενος σταθμός το 1899, όταν ο Ντάνιελ υιοθετεί ως λογότυπο της φίρμας του το περιβόητο λουλούδι Εντελβάις, σύμβολο του αλπινισμού και της καθαρότητας, αλλά και λατρεμένο σε όλη την Αυστρία. Έχοντας ήδη βάλει τις βάσεις της φίρμας του, ο Σβαρόφκσι είδε το ξεκίνημα του νέου αιώνα να του φέρνει τις παραγγελίες με το τσουβάλι, καθώς οι κρυστάλλινες δημιουργίες του είχαν γίνει εντωμεταξύ το άγιο δισκοπότηρο της παρισινής μόδας! Σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο το γεγονός ότι ο Σβαρόφσκι ξεκαθάρισε από την αρχή ότι οι κρύσταλλοί του ήταν γυάλινοι και όχι διαμαντένιοι. Αυτό που ήταν δηλαδή ψεύτικο άλλοτε και παραγόταν μαζικά από τον Ζορζ Στρας ως κατεργαριά, στα χέρια του Σβαρόφσκι μετατράπηκε σε ευρωπαϊκή μόδα χωρίς ίχνος εξαπάτησης…
Η δημιουργία του μύθου και οι εμπορικές περιπέτειές
Η αυξημένη ζήτηση των κρυστάλλινων δημιουργιών του οδήγησε τη μικρή εταιρία σε δραστική ανάπτυξη. Ο Σβαρόσφκι προσλαμβάνει άλλους 200 εξειδικευμένους στο γυαλί εργάτες για να καλύψει την ευρωπαϊκή μόδα των κρυστάλλων του. Η ελίτ Παρισίων και Αγίας Πετρούπολης τους λάτρευε κυριολεκτικά, καθώς ήταν προσιτοί στα μεσαία κοινωνικά στρώματα και συνέχιζαν να μοιάζουν πολύ με αληθινά διαμάντια. Ήταν μια συνταγή επιτυχίας που δύσκολα θα αποτύγχανε. Το 1908, οι τρεις γιοι του Σβαρόσφκι εντάχθηκαν στην πατρική φίρμα, που είχε εντωμεταξύ μετονομαστεί σε Swarovski, κάνοντάς τη πια οικογενειακή υπόθεση. Ο Σβαρόσφκι δεν έβγαινε τώρα από το εργαστήριό του, αναπτύσσοντας συνεχώς καινούριες και καινοτόμες μεθόδους κοπής και επεξεργασίας του γυαλιού, κάνοντας τα προϊόντα του ακόμα πιο απαστράπτοντα! Τα ιριδίζοντα κρύσταλλά του γίνονται κυριολεκτικά ανάρπαστα σε όλη την Ευρώπη. Για να καλύψει τη ζήτηση, ο Ντάνιελ φτιάχνει το 1913 δικό του εργοστάσιο παραγωγής γυαλιού, σταματώντας τις εισαγωγές από τη Βοημία. Την επόμενη όμως χρονιά θα ξεσπούσε ο Α’ Παγκόσμιος και η ζήτηση για ακριβά κρυστάλλινα στολίδια θα καταποντιζόταν. Κανένα πρόβλημα για τον πολυμήχανο Σβαρόφσκι, ο οποίος σταματά την παραγωγή μέχρι το 1915 (καθώς οι γιοι του στρατολογήθηκαν) και όταν ξανανοίγει η φίρμα τις πύλες της, κατασκευάζει τώρα μηχανές κοπής και επεξεργασίας γυαλιού, αλλά και δίσκους λειάνσεως (μέσω της θυγατρικής Tyrolit, η οποία παρεμπιπτόντως λειτουργεί μέχρι σήμερα).
Μεταπολεμικά και ειδικότερα από τις αρχές της δεκαετίας του 1920, όταν η οικονομική κατάσταση σταθεροποιήθηκε, η Swarovski άνοιξε και πάλι παράγοντας νέες σειρές προϊόντων με τους κλασικούς της κρυστάλλους, αν και ο Ντάνιελ είχε σκαρώσει πλέον νέες μεθόδους κοπής του γυαλιού που έκοψαν δεσμούς με τα παλιά. Τα κρυστάλλινα αγαθά που έβγαιναν από τη μονάδα παραγωγής του ήταν πραγματικά μοναδικά στον κόσμο και οι μιμητές του που ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια ήταν σαφές πως δεν μπορούσαν να τον ανταγωνιστούν. Την ίδια δεκαετία ο Ντάνιελ άρχισε να ξαποστέλνει τα προϊόντα του στις ΗΠΑ, βρίσκοντας μια νέα και τεράστια αγκαλιά για τις κομψότατες δημιουργίες του. Βλέποντας μάλιστα πως οι βιομηχανικές φωτιές κατέστρεφαν συχνά πυκνά ολόκληρες μονάδες παραγωγής, ο Σβαρόφσκι ιδρύει το 1921 τη δική του πυροσβεστική υπηρεσία! Η οποία τον έσωσε πράγματι από τις δύο πυρκαγιές που θα ξεσπούσαν σύντομα στο εργοστάσιό του. Ο Σβαρόφκσι θα γινόταν Σβαρόφκσι από τη στιγμή που θα άρχισε να ενδιαφέρεται για τις δημιουργίες του ο κόσμος της μόδας. Η Κοκό Σανέλ λάτρεψε τους κρυστάλλους του Σβαρόφσκι, τους χρησιμοποίησε στα φορέματα και τα αξεσουάρ της και τον καθιέρωσε τελικά στον κόσμο της υψηλής ραπτικής. Την ώρα που οι κρύσταλλοί του φαίνονταν τώρα να πουλούν από μόνοι τους, ο δαιμόνιος Ντάνιελ δεν επαναπαυόταν στις δάφνες του, ξέροντας ότι ο θεμιτός και ο αθέμιτος ανταγωνισμός καραδοκούσαν στη γωνιά. Γι’ αυτό και κατοχύρωνε συνεχώς νέες πατέντες και ανέπτυσσε συνεχώς καινούριες μεθόδους κοπής και παραγωγής, τις οποίες κανείς δεν μπορούσε να μιμηθεί. Η «μυστική φόρμουλα» του Σβαρόφσκι ήταν το κλειδί της επιτυχίας του, παραμένοντας μυστική ως και τις μέρες μας. Οι κρύσταλλοί του έλαμπαν τώρα σαν αληθινά διαμάντια και κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει πώς τα κατάφερνε ο γερο-Σβαρόφσκι, αφού το επτασφράγιστο μυστικό δεν βγήκε ποτέ από τα στόματα της δυναστείας.
Ο Ντάνιελ δεν επικεντρώθηκε ωστόσο μόνο στα πολυτελή στολίδια, αφού έψαχνε συνεχώς νέες χρήσεις για τους κρυστάλλους του. Το 1929, για παράδειγμα, ίδρυσε τη Swareflex, ένα τμήμα που έφτιαχνε κρύσταλλα για την αυτοκινητοβιομηχανία. Και όταν όλα φαίνονταν να έχουν καρποφορήσει, ήρθε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος! Ο Σβαρόσφκι που υπέφερε πολύ κατά τη Μεγάλη Ύφεση του 1932-34, σταματώντας εντελώς τις δραστηριότητές του για αρκετό καιρό, είχε τώρα να παλέψει με τον πόλεμο, αν και πλέον οι εξαγωγές του στις ΗΠΑ εγγυούνταν την επιβίωσή του. Το τι συνέβη στη Swarovski κατά τον Β’ Παγκόσμιο δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο, ξέρουμε πάντως ότι δεν σταμάτησε τις δραστηριότητές της. Επισήμως το εργοστάσιο έβαλε λουκέτο μεταξύ 1939-1945, αν και ο αμερικανός αντιπρόσωπος προμήθευε διαρκώς την αγορά με προϊόντα του Ντάνιελ και το ερώτημα είναι πού τα έβρισκε; Μεταπολεμικά, όταν η ζήτηση για πολυτελή αγαθά επέστρεψε και πάλι, ο Σβαρόφσκι έφτιαχνε τώρα πραγματικά μοναδικά κρυστάλλινα προϊόντα. Οι εκθαμβωτικές δημιουργίες του δεν μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητες, θέτοντας τα θεμέλια για τη μελλοντική επιτυχία. Τα κρύσταλλα του Ντάνιελ εμφανίζονταν τώρα στο Χόλιγουντ (όπως στο «Οι άντρες προτιμούν τις ξανθιές» του 1953 με τη Μέριλιν), πλαισίωναν τις δημιουργίες της υψηλής ραπτικής και είχαν γίνει το κερασάκι στην τούρτα της δυτικής μόδας. Ψάχνοντας συνεχώς νέες περιπέτειες, ο Σβαρόφσκι συνέχισε να φτιάχνει τα κρύσταλλα ασφαλείας του για την αυτοκινητοβιομηχανία και ίδρυσε στη δεκαετία του 1950 άλλη μια εταιρία, φτιάχνοντας τώρα γυαλί για οπτικές χρήσεις. Ο Ντάνιελ Σβαρόφσκι άφησε την τελευταία του πνοή στις 23 Ιανουαρίου 1956, έχοντας μόλις ρίξει στην κυκλοφορία έναν νέο τύπο πολύχρωμου κρυστάλλου που λάτρεψε αμέσως ο Κριστιάν Ντιόρ. Η κληρονομιά του πέρασε στους τρεις γιους του και κατόπιν στα εγγόνια του, ενώ σήμερα είναι ως κολοσσός στα χέρια της τέταρτης γενιάς Σβαρόσφκι…