Ο ευνούχος είναι ο άντρας που έχει υποστεί ακρωτηριασμό του ανδρισμού του, με την αποτρόπαιη πρακτική να αγκαλιάζει μια σειρά λόγων και κινήτρων. Πολυάριθμοι πολιτισμοί στην εξέλιξη της ανθρώπινης περιπέτειας στον πλανήτη έχουν επιδοθεί σε ευνουχισμό αντρών, ώστε να αναλάβουν «αναβαθμισμένους» ή απλώς «ιδιαίτερους» ρόλους την κοινωνία. Από τις παλιότερες εποχές των Σουμερίων μέχρι και τα σημερινά χρόνια (ο τελευταίος κινέζος αυτοκρατορικός ευνούχος πέθανε το 1996!), η πρακτική του «κουτσουρέματος» του ανδρισμού έχει διαδραματίσει τον δικό της ρόλο στην πορεία της Ιστορίας.
Και εγέννετο ο… Ευνούχος!
Η πράξη του ευνουχισμού έχει τις ρίζες της βαθειά μέσα στην ιστορία, μιας και εφαρμόζονταν κατά κόρον σε πλήθος πολιτισμών της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, της Ινδίας, της Αφρικής και της Κίνας, για θρησκευτικούς και πολιτικούς λόγους. Αν και υπάρχουν πλήθος παμπάλαιων σχετικών μύθων από διάφορους πρώιμους πολιτισμούς ανά την υφήλιο – διηγήσεις που κάνουν λόγω για θεότητες ή ήρωες ευνούχους- εντούτοις οι πρώτες σχετικές ιστορικές πηγές συναντιώνται στην ευρύτερη σουμερική περιοχή της Lagash, κατά τον 21ο αιώνα π.Χ. Πέρα του εθελοντικού ευνουχισμού υπήρχαν πολλές περιπτώσεις υποχρεωτικού και βίαιου, όπως για παράδειγμα μετά το πέρας μίας μάχης όπου αρκετοί λαοί συνήθιζαν να ευνουχίζουν τους αιχμαλώτους ή τα πτώματα των ηττημένων, συμβολίζοντας έτσι την ολοκληρωτική επικράτηση τους. Κατά τα προϊστορικά χρόνια υπήρχε ήδη η συνήθεια της προτίμησης ευνούχων για σημαντικές θρησκευτικές, πολιτικές ή κοινωνικές θέσεις σε αρκετές ανατολίτικες χώρες, όπως π.χ. στην Κίνα. Μάλιστα, με την έλευση των κινέζικων δυναστειών και της αυτοκρατορίας, η συνήθεια έγινε κανόνας με αποτέλεσμα οι αυτοκρατορικές αυλές και αργότερα η Απαγορευμένη Πόλη (Forbidden City) να γεμίσει στην κυριολεξία με δεκάδες χιλιάδες ευνούχους! Παρόμοια περίοπτη θέση είχαν και στην ασσυριακή αυτοκρατορία (μεταξύ 850 και 622 π.Χ.), ως μέλη π.χ. συμβουλίων του αυτοκράτορα Achaemenid της Περσίας. Η ίδια ακριβώς αντίληψη σταδιακά εξαπλώθηκε στην αιγυπτιακή και τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, βάζοντας τις βάσεις για αντίστοιχη εξάπλωση στις μεταγενέστερες αυτοκρατορίες του Βυζαντίου και των Οθωμανών. Κάπως έτσι, βλέπουμε ότι ευνούχοι υπήρχαν σχεδόν σε κάθε μεγάλο πολιτισμό της υφηλίου, διατηρώντας θέσεις σημαντικές που η εκάστοτε πολιτεία δεν μπορούσε να εμπιστευθεί σε κανέναν άλλον. Μάλιστα, σε περιπτώσεις όπως σε αυτές της Αιγυπτιακής και της Βυζαντινής αυτοκρατορίας κατείχαν εξέχουσα θέση στην κοινωνική ιεραρχία, πολλές φορές μάλιστα μόνο υπό –ή και άνω από- τον εκάστοτε αυτοκράτορα!
Η πράξη του ευνουχισμού έχει τις ρίζες της βαθειά μέσα στην ιστορία, μιας και εφαρμόζονταν κατά κόρον σε πλήθος πολιτισμών της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, της Ινδίας, της Αφρικής και της Κίνας, για θρησκευτικούς και πολιτικούς λόγους. Αν και υπάρχουν πλήθος παμπάλαιων σχετικών μύθων από διάφορους πρώιμους πολιτισμούς ανά την υφήλιο – διηγήσεις που κάνουν λόγω για θεότητες ή ήρωες ευνούχους- εντούτοις οι πρώτες σχετικές ιστορικές πηγές συναντιώνται στην ευρύτερη σουμερική περιοχή της Lagash, κατά τον 21ο αιώνα π.Χ. Πέρα του εθελοντικού ευνουχισμού υπήρχαν πολλές περιπτώσεις υποχρεωτικού και βίαιου, όπως για παράδειγμα μετά το πέρας μίας μάχης όπου αρκετοί λαοί συνήθιζαν να ευνουχίζουν τους αιχμαλώτους ή τα πτώματα των ηττημένων, συμβολίζοντας έτσι την ολοκληρωτική επικράτηση τους. Κατά τα προϊστορικά χρόνια υπήρχε ήδη η συνήθεια της προτίμησης ευνούχων για σημαντικές θρησκευτικές, πολιτικές ή κοινωνικές θέσεις σε αρκετές ανατολίτικες χώρες, όπως π.χ. στην Κίνα. Μάλιστα, με την έλευση των κινέζικων δυναστειών και της αυτοκρατορίας, η συνήθεια έγινε κανόνας με αποτέλεσμα οι αυτοκρατορικές αυλές και αργότερα η Απαγορευμένη Πόλη (Forbidden City) να γεμίσει στην κυριολεξία με δεκάδες χιλιάδες ευνούχους! Παρόμοια περίοπτη θέση είχαν και στην ασσυριακή αυτοκρατορία (μεταξύ 850 και 622 π.Χ.), ως μέλη π.χ. συμβουλίων του αυτοκράτορα Achaemenid της Περσίας. Η ίδια ακριβώς αντίληψη σταδιακά εξαπλώθηκε στην αιγυπτιακή και τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, βάζοντας τις βάσεις για αντίστοιχη εξάπλωση στις μεταγενέστερες αυτοκρατορίες του Βυζαντίου και των Οθωμανών. Κάπως έτσι, βλέπουμε ότι ευνούχοι υπήρχαν σχεδόν σε κάθε μεγάλο πολιτισμό της υφηλίου, διατηρώντας θέσεις σημαντικές που η εκάστοτε πολιτεία δεν μπορούσε να εμπιστευθεί σε κανέναν άλλον. Μάλιστα, σε περιπτώσεις όπως σε αυτές της Αιγυπτιακής και της Βυζαντινής αυτοκρατορίας κατείχαν εξέχουσα θέση στην κοινωνική ιεραρχία, πολλές φορές μάλιστα μόνο υπό –ή και άνω από- τον εκάστοτε αυτοκράτορα!
Χιλιάδες ευνούχοι ήταν ιερείς στους ναούς της Ιστάρ στη Βαβυλώνα και χιλιάδες ευνούχοι υπηρετούσαν τους Κινέζους αυτοκράτορες στην Απαγορευμένη πόλη. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, ευνούχοι ιερείς, που ονομάζονταν μεγάβυζοι, πλημμύριζαν το ιερό της Εφέσιας Αρτέμιδος. Ο ευνουχισμός των αγοριών για να μπουν στα παλάτια αποφασιζόταν συνήθως από τους ίδιους τους γονείς. Στη Ρωσία ο ευνουχισμός ήταν τόσο διαδεδομένος για να προωθηθούν οι ευνούχοι στη δημόσια διοίκηση, ώστε ο Αδριανός και ο Μέγας Κωνσταντίνος έλαβαν νομοθετικά μέτρα εναντίον του φαινομένου. Εκτός των άλλων, η διάδοση του ευνουχισμού αραίωνε και τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Οι Ευνούχοι στην αρχαία Ρώμη Σύμφωνα με τον ρωμαϊκό νόμο, οι ευνούχοι χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες: στους εκτομίες, των οποίων τα όργανα είχαν κοπεί, στις θλιψίες των οποίων τα όργανα είχαν συνθλιβεί και στους σπάνδωνες, των οποίων τα όργανα είχαν αχρηστευτεί από αρρώστια ή άλλη αιτία. Μια Ρωμαία που ανακάλυπτε ότι ο άνδρας της ήταν ευνούχος είχε δικαίωμα να πάρει άμεσα διαζύγιο. Στις δύο πρώτες περιπτώσεις, υπήρχε πιθανότητα να τιμωρηθεί ο ευνούχος που παντρευόταν, ενώ στους σπάνδωνες δίνονταν ασυλία, καθώς πιθανολογείτο ότι θα μπορούσαν να μη γνωρίζουν την ανικανότητά τους πριν από τον γάμο.
Οι ευνούχοι στο Βυζάντιο
Πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιζαν οι ευνούχοι στο Βυζάντιο. Επειδή απαγορευόταν να ανέβει στο θρόνο οποιοσδήποτε ακρωτηριασμένος, οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες θεωρούσαν προτιμότερο να περιστοιχίζονται από ευνούχους παρά από κανονικούς άνδρες. Ο παρακοιμώμενος του αυτοκράτορα ήταν ευνούχος, ενώ παροιμιώδης ήταν η μόνιμη κόντρα των ευνούχων και των βαρβάτων (όπως ονομαζόντουσαν οι αρτιμελείς άνδρες) για την κατάληψη θέσεων στο Ιερό Παλάτιο. Ο πρωθυπουργός Χρυσάφιος επί Θεοδοσίου του Β΄, οι πρωθυπουργοί Σταυράκιος και Αέτιος επί Ειρήνης της Αθηναίας ήταν όλοι ευνούχοι. Ευνούχος ήταν ο μέγας στρατηγός του Ιουστινιανού, Ναρσής και ο πατριάρχης Στέφανος ο Β’.
Το εμπόριο ευνούχων από τους Οθωμανούς
Όταν η βασιλεύουσα κατελήφθη από τους Τούρκους, άρχισε η εισαγωγή ευνουχών, αφού το Κοράνιο απαγορεύει τον ακρωτηριασμό των μουσουλμάνων. Οι δουλέμποροι άρχισαν να απάγουν παιδιά από την Αφρική ή την Ασία, τα ευνούχιζαν με πρωτόγονους τρόπους, χρησιμοποιώντας μυτερές πέτρες ή σκουριασμένες λεπίδες και όσα επιβίωναν τα πουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα της Ισταμπούλ. Αστρονομικές τιμές έπιαναν τα Καυκάσια ευνουχισμένα αγόρια που παρέμεναν λεπτά και με σταρένιο δέρμα, τα οποία οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν για σεξουαλική ικανοποίηση. Επίσης, πανάκριβοι ήταν οι θηριώδεις, θεόχοντροι μαύροι ευνούχοι της Αφρικής, που τους χρησιμοποιούσαν για φύλακες στα χαρέμια....
Οι Μαύροι Ευνούχοι των Οθωμανικών Χαρεμιών
Η συνήθεια της ανάληψης έμπιστων θέσεων από ευνούχους υπήρχε ήδη, από την εποχή του Ιουστινιανού (τα τελευταία έτη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας) και περνώντας διαμέσου της βυζαντινής αυτοκρατορίας πέρασε και στην οθωμανική. Εν αντιθέσει όμως με την Κίνα και το Βυζάντιο, οι πολίτες που επιτρέπονταν να έχουν ευνούχους ως δούλους δεν περιορίζονταν μόνο στους ευγενείς και στην αυτοκρατορική αυλή, αλλά επεκτείνονταν και σε κάθε απλό άνθρωπο που είχε την οικονομική άνεση να το κάνει. Αν και αρχικά σχεδόν όλοι οι ευνούχοι της οθωμανικής αυτοκρατορίας προέρχονταν από τη Ρωσία και τα Βαλκάνια, εντούτοις από τον 16ο αιώνα και έπειτα οι σημαντικότερες θέσεις –όπως π.χ. του Φύλακα των Χαρεμιών, η ανώτατη προαγωγή που μπορούσαν ποτέ να λάβουν- δίνονταν μόνο σε μαύρους ευνούχους από την Αιθιοπία και το Σουδάν (κυρίως), οι οποίοι και απάγονταν ή πουλιούνταν από την οικογένεια τους σε μικρή ηλικία. Που και πως όμως γινόταν ο ευνουχισμός; Σύμφωνα με τον Penzer, κατά μήκος του δρόμου που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν οι δουλέμποροι υπήρχαν αρκετά σημεία «στάθμευσης», όπου και λάμβανε χώρα ο ευνουχισμός των παιδιών. Σύμφωνα με άλλες πηγές, ο ευνουχισμός των παιδιών γινόταν σε συγκεκριμένο κοπτικό μοναστήρι της βόρειας Αιγύπτου, με ιερείς να εξασκούν το επάγγελμα του «ευνουχιστή». Η διαδικασία ήταν απλή: το παιδί ακινητοποιούνταν σε μία καρέκλα και τα γεννητικά όργανα (πέος και όρχεις) δένονταν με ένα σχοινί και τεντωνόντουσαν. Στη συνέχεια, ο ιερέας με ένα μόνο «κλείσιμο» ενός ειδικού ψαλιδιού έκοβε τα γεννητικά όργανα όσο το δυνατόν πιο κοντά στο σώμα. Η αιμορραγία διακόπτονταν με βρασμένο λάδι ή καυτή άμμο και η πληγή καλύπτονταν με ένα (ειδικά παρασκευασμένο γι’ αυτό το λόγο) κράμα κεριού και λίπους. Τέλος, ένα καρφί τοποθετούνταν στην ουρήθρα ώστε να αποτρέψει το κλείσιμο της κατά την επούλωση. Εξαιτίας της μεγάλης θνησιμότητας, μόνο 1 στα 3 παιδιά επιζούσε, οι ευνούχοι πωλούνταν σε εξαιρετικά υψηλές τιμές σε Τουρκία και Περσία. Για όσους τελικά κατάφερναν να εισέλθουν στην υπηρεσία της οθωμανικής αυλής, έπρεπε να ακολουθούν αυστηρούς κανόνες συμπεριφοράς που επέβαλε η ίδια η συντεχνία των ευνούχων. Κάποιοι εξ αυτών μάθαιναν διδασκαλία και λογοτεχνία ώστε να υπηρετήσουν σαν δάσκαλοι των αυτοκρατορικών απογόνων, ενώ οι υπόλοιποι σιγά- σιγά ανέβαιναν στη διοικητική ιεραρχία του παλατιού. Μάλιστα, μετά την μετακόμιση της αυτοκρατορικής οικογένειας στο νέο παλάτι του Σουλτάνου, το Ντολμά Μπαχτσέ, το παλαιότερο παλάτι του Τοπκαπί παραχωρήθηκε σε περίπου 200 ευνούχους, όπου ζούσαν πλέον μόνοι! Η συντεχνία των ευνούχων έμεινε πιστή στην αυτοκρατορική οικογένεια και μετά την τουρκική επανάσταση, έως τον εξορισμό της από τη χώρα τον Μάρτιο του 1924.
Πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιζαν οι ευνούχοι στο Βυζάντιο. Επειδή απαγορευόταν να ανέβει στο θρόνο οποιοσδήποτε ακρωτηριασμένος, οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες θεωρούσαν προτιμότερο να περιστοιχίζονται από ευνούχους παρά από κανονικούς άνδρες. Ο παρακοιμώμενος του αυτοκράτορα ήταν ευνούχος, ενώ παροιμιώδης ήταν η μόνιμη κόντρα των ευνούχων και των βαρβάτων (όπως ονομαζόντουσαν οι αρτιμελείς άνδρες) για την κατάληψη θέσεων στο Ιερό Παλάτιο. Ο πρωθυπουργός Χρυσάφιος επί Θεοδοσίου του Β΄, οι πρωθυπουργοί Σταυράκιος και Αέτιος επί Ειρήνης της Αθηναίας ήταν όλοι ευνούχοι. Ευνούχος ήταν ο μέγας στρατηγός του Ιουστινιανού, Ναρσής και ο πατριάρχης Στέφανος ο Β’.
Το εμπόριο ευνούχων από τους Οθωμανούς
Όταν η βασιλεύουσα κατελήφθη από τους Τούρκους, άρχισε η εισαγωγή ευνουχών, αφού το Κοράνιο απαγορεύει τον ακρωτηριασμό των μουσουλμάνων. Οι δουλέμποροι άρχισαν να απάγουν παιδιά από την Αφρική ή την Ασία, τα ευνούχιζαν με πρωτόγονους τρόπους, χρησιμοποιώντας μυτερές πέτρες ή σκουριασμένες λεπίδες και όσα επιβίωναν τα πουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα της Ισταμπούλ. Αστρονομικές τιμές έπιαναν τα Καυκάσια ευνουχισμένα αγόρια που παρέμεναν λεπτά και με σταρένιο δέρμα, τα οποία οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν για σεξουαλική ικανοποίηση. Επίσης, πανάκριβοι ήταν οι θηριώδεις, θεόχοντροι μαύροι ευνούχοι της Αφρικής, που τους χρησιμοποιούσαν για φύλακες στα χαρέμια....
Οι Μαύροι Ευνούχοι των Οθωμανικών Χαρεμιών
Η συνήθεια της ανάληψης έμπιστων θέσεων από ευνούχους υπήρχε ήδη, από την εποχή του Ιουστινιανού (τα τελευταία έτη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας) και περνώντας διαμέσου της βυζαντινής αυτοκρατορίας πέρασε και στην οθωμανική. Εν αντιθέσει όμως με την Κίνα και το Βυζάντιο, οι πολίτες που επιτρέπονταν να έχουν ευνούχους ως δούλους δεν περιορίζονταν μόνο στους ευγενείς και στην αυτοκρατορική αυλή, αλλά επεκτείνονταν και σε κάθε απλό άνθρωπο που είχε την οικονομική άνεση να το κάνει. Αν και αρχικά σχεδόν όλοι οι ευνούχοι της οθωμανικής αυτοκρατορίας προέρχονταν από τη Ρωσία και τα Βαλκάνια, εντούτοις από τον 16ο αιώνα και έπειτα οι σημαντικότερες θέσεις –όπως π.χ. του Φύλακα των Χαρεμιών, η ανώτατη προαγωγή που μπορούσαν ποτέ να λάβουν- δίνονταν μόνο σε μαύρους ευνούχους από την Αιθιοπία και το Σουδάν (κυρίως), οι οποίοι και απάγονταν ή πουλιούνταν από την οικογένεια τους σε μικρή ηλικία. Που και πως όμως γινόταν ο ευνουχισμός; Σύμφωνα με τον Penzer, κατά μήκος του δρόμου που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν οι δουλέμποροι υπήρχαν αρκετά σημεία «στάθμευσης», όπου και λάμβανε χώρα ο ευνουχισμός των παιδιών. Σύμφωνα με άλλες πηγές, ο ευνουχισμός των παιδιών γινόταν σε συγκεκριμένο κοπτικό μοναστήρι της βόρειας Αιγύπτου, με ιερείς να εξασκούν το επάγγελμα του «ευνουχιστή». Η διαδικασία ήταν απλή: το παιδί ακινητοποιούνταν σε μία καρέκλα και τα γεννητικά όργανα (πέος και όρχεις) δένονταν με ένα σχοινί και τεντωνόντουσαν. Στη συνέχεια, ο ιερέας με ένα μόνο «κλείσιμο» ενός ειδικού ψαλιδιού έκοβε τα γεννητικά όργανα όσο το δυνατόν πιο κοντά στο σώμα. Η αιμορραγία διακόπτονταν με βρασμένο λάδι ή καυτή άμμο και η πληγή καλύπτονταν με ένα (ειδικά παρασκευασμένο γι’ αυτό το λόγο) κράμα κεριού και λίπους. Τέλος, ένα καρφί τοποθετούνταν στην ουρήθρα ώστε να αποτρέψει το κλείσιμο της κατά την επούλωση. Εξαιτίας της μεγάλης θνησιμότητας, μόνο 1 στα 3 παιδιά επιζούσε, οι ευνούχοι πωλούνταν σε εξαιρετικά υψηλές τιμές σε Τουρκία και Περσία. Για όσους τελικά κατάφερναν να εισέλθουν στην υπηρεσία της οθωμανικής αυλής, έπρεπε να ακολουθούν αυστηρούς κανόνες συμπεριφοράς που επέβαλε η ίδια η συντεχνία των ευνούχων. Κάποιοι εξ αυτών μάθαιναν διδασκαλία και λογοτεχνία ώστε να υπηρετήσουν σαν δάσκαλοι των αυτοκρατορικών απογόνων, ενώ οι υπόλοιποι σιγά- σιγά ανέβαιναν στη διοικητική ιεραρχία του παλατιού. Μάλιστα, μετά την μετακόμιση της αυτοκρατορικής οικογένειας στο νέο παλάτι του Σουλτάνου, το Ντολμά Μπαχτσέ, το παλαιότερο παλάτι του Τοπκαπί παραχωρήθηκε σε περίπου 200 ευνούχους, όπου ζούσαν πλέον μόνοι! Η συντεχνία των ευνούχων έμεινε πιστή στην αυτοκρατορική οικογένεια και μετά την τουρκική επανάσταση, έως τον εξορισμό της από τη χώρα τον Μάρτιο του 1924.
Οι Ευνούχοι στην Ευρώπη
Φρικαλέα ήταν και η συνήθεια που υπήρχε στην Ευρώπη μέχρι το 1800, να ευνουχίζουν όσα παιδιά είχαν ωραία φωνή για να παραμένει παιδική μέχρι τις μεγάλες ηλικίες, ώστε να τα χρησιμοποιούν στις εκκλησιαστικές χορωδίες των παπών και των καρδιναλίων. Πολλά από αυτά τα παιδιά διέπρεψαν στο θέατρο και στην όπερα. Ο πιο διάσημος τραγουδιστής όπερας στην Ιταλία του 18ου αιώνα ήταν ο Φαρινέλλι, που ήταν ευνούχος. Ήταν ίνδαλμα για τους Ιταλούς, πάμπλουτος και φοβερά επηρμένος. Έφτιαξε ένα πελώριο ανάκτορο και στην είσοδό του είχε γράψει την επιγραφή: «Πέτυχα ότι και ο Απολλώνιος», αναφερόμενος σε έναν άλλο διάσημο παλιότερο Ιταλό τραγουδιστή όπερας. Και κάποιος κακεντρεχής Ιταλός είχε προσθέσει από κάτω: «Αυτός με, εσύ χωρίς».
Φρικαλέα ήταν και η συνήθεια που υπήρχε στην Ευρώπη μέχρι το 1800, να ευνουχίζουν όσα παιδιά είχαν ωραία φωνή για να παραμένει παιδική μέχρι τις μεγάλες ηλικίες, ώστε να τα χρησιμοποιούν στις εκκλησιαστικές χορωδίες των παπών και των καρδιναλίων. Πολλά από αυτά τα παιδιά διέπρεψαν στο θέατρο και στην όπερα. Ο πιο διάσημος τραγουδιστής όπερας στην Ιταλία του 18ου αιώνα ήταν ο Φαρινέλλι, που ήταν ευνούχος. Ήταν ίνδαλμα για τους Ιταλούς, πάμπλουτος και φοβερά επηρμένος. Έφτιαξε ένα πελώριο ανάκτορο και στην είσοδό του είχε γράψει την επιγραφή: «Πέτυχα ότι και ο Απολλώνιος», αναφερόμενος σε έναν άλλο διάσημο παλιότερο Ιταλό τραγουδιστή όπερας. Και κάποιος κακεντρεχής Ιταλός είχε προσθέσει από κάτω: «Αυτός με, εσύ χωρίς».
Οι Αυτοκρατορικοί Ευνούχοι της Κίνας
Οι ευνούχοι στη Κίνα μετρούσαν χιλιάδες, όπως π.χ. κατά το τέλος της δυναστείας των Ming (πότε;) που έφθαναν τους 70.000 μόνο στα παλάτια. Μάλιστα, οι θέσεις που διεκδικούσαν ήταν εξαιρετικής σημασίας μιας και ένας έμπιστος ευνούχος της αυλής σε πολλές περιπτώσεις είχε περισσότερη δύναμη ακόμα και από τον πρωθυπουργό της αυτοκρατορίας! Ο λόγος απλός: εξαιτίας του ότι ένα ευνούχος δεν μπορούσε να αποκτήσει απογόνους, σχεδόν ποτέ δεν έπεφτε στον πειρασμό να επιδιώξει την απόκτηση περαιτέρω εξουσίας και την ίδρυση μίας δικής του προσωπικής «δυναστείας». Γι’ αυτό και ήταν κατάλληλοι για τα σημαντικότερα και πλέον κομβικά αξιώματα της αυτοκρατορίας. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας διατηρούσε περί του 2000 ευνούχους υπό την υπηρεσία του, οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες από περίπου 30 και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας από 10 ή λιγότερους. Επόμενο είναι σ’ αυτό το σημείο να αναρωτηθούμε: που βρέθηκαν τόσοι πολλοί ευνούχοι; Υπήρχαν αρκετές περιπτώσεις βίαιου και υποχρεωτικού ευνουχισμού, όπως π.χ. σε αιχμαλώτους πολέμου, όμως τις περισσότερες των περιπτώσεων ήταν εθελοντικός από ενήλικες (νεαρούς ή ηλικιωμένους που ήδη είχαν αποκτήσει απογόνους) που εξαιτίας της φτώχειας ή της ανεργίας οδηγούνταν στον ευνουχισμό για να προσληφθούν στην αυτοκρατορική υπηρεσία. Τέλος, υπήρχαν και περιπτώσεις ευνουχισμού παιδιών δίχως τη συγκατάθεση τους, αλλά με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων που τα πουλούσαν για αυτόν ακριβώς το σκοπό. Η διαδικασία του ευνουχισμού ήταν απλή και σχεδόν ακίνδυνη, μιας και μόλις το 2% των περιπτώσεων κατέληγε σε θάνατο. Οι επεμβάσεις γινόντουσαν σε ειδικές εγκαταστάσεις έξω από τα αυτοκρατορικά παλάτια από ειδικά εκπαιδευμένους άνδρες, τους «ευνουχιστές» .Το άτομο προς ευνουχισμό ξάπλωνε σε έναν ειδικό πάγκο και ο «ευνουχιστής» -με μία άγνωστη ουσία που μόνο ο ίδιος γνώριζε- αναισθητοποιούσε τα γεννητικά του όργανα. Δύο βοηθοί κρατούσαν τα πόδια του ατόμου ανοικτά και ένας τρίτος τους ώμους του. Ο «ευνουχιστής» στεκόταν ανάμεσα στα ανοιχτά πόδια του ατόμου με ένα μαχαίρι στο δεξί χέρι και με το αριστερό κρατούσε τους όρχεις και το πέος. Σ’ αυτό το σημείο ρωτούσε το άτομο ή τους γονείς του (σε περίπτωση που ήταν ανήλικος) αν επιθυμούσαν να πραγματοποιηθεί ο ευνουχισμός. Ήταν το σημείο δίχως επιστροφή. Εφόσον δινόταν θετική απάντηση, με μία απλή κίνηση ο «ευνουχιστής» έκοβε τα γεννητικά όργανα του ατόμου. Στη συνέχεια, ετοιμαζόταν ένα κάλυμμα από κασσίτερο και μόλυβδο και τοποθετούνταν μέσα στην ουρήθρα ώστε να αποτρέψει το κλείσιμο της κατά την επούλωση. Η πληγή πλένονταν τρεις φορές με βρασμένο πιπέρι και στη συνέχεια καλύπτονταν με βρεγμένο χαρτί. Υποβασταζόμενος από δύο βοηθούς, ο νέος ευνούχος περπατούσε γύρω- γύρω στο δωμάτιο για 2-3 ώρες, ενώ για τις επόμενες 3 ημέρες δεν επιτρεπόταν να πιει οτιδήποτε ή να ουρήσει. Την 4η μέρα απομακρυνόταν το κάλυμμα της πληγής και εφόσον ο ευνούχος μπορούσε να ουρήσει τότε η διαδικασία θεωρούνταν επιτυχής. Η πλήρης θεραπεία διαρκούσε περίπου 100 μέρες, μετά το πέρας των οποίων το μόνο που έμενε ήταν ένα σημάδι. Τα κομμένα γεννητικά όργανα (το πέος και οι όρχεις) αποκαλούνταν το «μονάκριβο» ή ο «θησαυρός» και διατηρούνταν σε ένα δοχείο με αλκοόλ, ενώ η αξία τους ήταν ανεκτίμητη μιας και η παρουσίαση τους ήταν απαραίτητη για κάθε προαγωγή που θα δεχόταν ο ευνούχος στην αυτοκρατορική υπηρεσία. Όταν κάποιος ευνούχος πέθαινε, θαβόταν μαζί με το «μονάκριβο» του ώστε να αναχωρήσει για τον άλλο κόσμο αρτιμελής, όπως όριζε η κινέζικη παράδοση. Μετά την επανάσταση του 1911, ο αυτοκράτορας Pu Yi διατήρησε έως ένα βαθμό την εξουσία του και αποσύρθηκε στην Απαγορευμένη Πόλη (Forbidden City), παίρνοντας μαζί του αρκετούς ευνούχους. Τελικά όμως, στις 15 Ιουλίου του 1923, όλο το προσωπικό των ευνούχων (εκτός από περίπου 50 γηραιά μέλη) εξορίστηκε από την Απαγορευμένη Πόλη με την κατηγορία της διαφθοράς, σημαίνοντας και το τέλος των Αυτοκρατορικών Ευνούχων στην Κίνα.
Οι ευνούχοι στη Κίνα μετρούσαν χιλιάδες, όπως π.χ. κατά το τέλος της δυναστείας των Ming (πότε;) που έφθαναν τους 70.000 μόνο στα παλάτια. Μάλιστα, οι θέσεις που διεκδικούσαν ήταν εξαιρετικής σημασίας μιας και ένας έμπιστος ευνούχος της αυλής σε πολλές περιπτώσεις είχε περισσότερη δύναμη ακόμα και από τον πρωθυπουργό της αυτοκρατορίας! Ο λόγος απλός: εξαιτίας του ότι ένα ευνούχος δεν μπορούσε να αποκτήσει απογόνους, σχεδόν ποτέ δεν έπεφτε στον πειρασμό να επιδιώξει την απόκτηση περαιτέρω εξουσίας και την ίδρυση μίας δικής του προσωπικής «δυναστείας». Γι’ αυτό και ήταν κατάλληλοι για τα σημαντικότερα και πλέον κομβικά αξιώματα της αυτοκρατορίας. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας διατηρούσε περί του 2000 ευνούχους υπό την υπηρεσία του, οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες από περίπου 30 και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας από 10 ή λιγότερους. Επόμενο είναι σ’ αυτό το σημείο να αναρωτηθούμε: που βρέθηκαν τόσοι πολλοί ευνούχοι; Υπήρχαν αρκετές περιπτώσεις βίαιου και υποχρεωτικού ευνουχισμού, όπως π.χ. σε αιχμαλώτους πολέμου, όμως τις περισσότερες των περιπτώσεων ήταν εθελοντικός από ενήλικες (νεαρούς ή ηλικιωμένους που ήδη είχαν αποκτήσει απογόνους) που εξαιτίας της φτώχειας ή της ανεργίας οδηγούνταν στον ευνουχισμό για να προσληφθούν στην αυτοκρατορική υπηρεσία. Τέλος, υπήρχαν και περιπτώσεις ευνουχισμού παιδιών δίχως τη συγκατάθεση τους, αλλά με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων που τα πουλούσαν για αυτόν ακριβώς το σκοπό. Η διαδικασία του ευνουχισμού ήταν απλή και σχεδόν ακίνδυνη, μιας και μόλις το 2% των περιπτώσεων κατέληγε σε θάνατο. Οι επεμβάσεις γινόντουσαν σε ειδικές εγκαταστάσεις έξω από τα αυτοκρατορικά παλάτια από ειδικά εκπαιδευμένους άνδρες, τους «ευνουχιστές» .Το άτομο προς ευνουχισμό ξάπλωνε σε έναν ειδικό πάγκο και ο «ευνουχιστής» -με μία άγνωστη ουσία που μόνο ο ίδιος γνώριζε- αναισθητοποιούσε τα γεννητικά του όργανα. Δύο βοηθοί κρατούσαν τα πόδια του ατόμου ανοικτά και ένας τρίτος τους ώμους του. Ο «ευνουχιστής» στεκόταν ανάμεσα στα ανοιχτά πόδια του ατόμου με ένα μαχαίρι στο δεξί χέρι και με το αριστερό κρατούσε τους όρχεις και το πέος. Σ’ αυτό το σημείο ρωτούσε το άτομο ή τους γονείς του (σε περίπτωση που ήταν ανήλικος) αν επιθυμούσαν να πραγματοποιηθεί ο ευνουχισμός. Ήταν το σημείο δίχως επιστροφή. Εφόσον δινόταν θετική απάντηση, με μία απλή κίνηση ο «ευνουχιστής» έκοβε τα γεννητικά όργανα του ατόμου. Στη συνέχεια, ετοιμαζόταν ένα κάλυμμα από κασσίτερο και μόλυβδο και τοποθετούνταν μέσα στην ουρήθρα ώστε να αποτρέψει το κλείσιμο της κατά την επούλωση. Η πληγή πλένονταν τρεις φορές με βρασμένο πιπέρι και στη συνέχεια καλύπτονταν με βρεγμένο χαρτί. Υποβασταζόμενος από δύο βοηθούς, ο νέος ευνούχος περπατούσε γύρω- γύρω στο δωμάτιο για 2-3 ώρες, ενώ για τις επόμενες 3 ημέρες δεν επιτρεπόταν να πιει οτιδήποτε ή να ουρήσει. Την 4η μέρα απομακρυνόταν το κάλυμμα της πληγής και εφόσον ο ευνούχος μπορούσε να ουρήσει τότε η διαδικασία θεωρούνταν επιτυχής. Η πλήρης θεραπεία διαρκούσε περίπου 100 μέρες, μετά το πέρας των οποίων το μόνο που έμενε ήταν ένα σημάδι. Τα κομμένα γεννητικά όργανα (το πέος και οι όρχεις) αποκαλούνταν το «μονάκριβο» ή ο «θησαυρός» και διατηρούνταν σε ένα δοχείο με αλκοόλ, ενώ η αξία τους ήταν ανεκτίμητη μιας και η παρουσίαση τους ήταν απαραίτητη για κάθε προαγωγή που θα δεχόταν ο ευνούχος στην αυτοκρατορική υπηρεσία. Όταν κάποιος ευνούχος πέθαινε, θαβόταν μαζί με το «μονάκριβο» του ώστε να αναχωρήσει για τον άλλο κόσμο αρτιμελής, όπως όριζε η κινέζικη παράδοση. Μετά την επανάσταση του 1911, ο αυτοκράτορας Pu Yi διατήρησε έως ένα βαθμό την εξουσία του και αποσύρθηκε στην Απαγορευμένη Πόλη (Forbidden City), παίρνοντας μαζί του αρκετούς ευνούχους. Τελικά όμως, στις 15 Ιουλίου του 1923, όλο το προσωπικό των ευνούχων (εκτός από περίπου 50 γηραιά μέλη) εξορίστηκε από την Απαγορευμένη Πόλη με την κατηγορία της διαφθοράς, σημαίνοντας και το τέλος των Αυτοκρατορικών Ευνούχων στην Κίνα.
Μερικά από τα εργαλεία που χρησιμοποιούνταν κατά τον ευνουχισμό και τη διαδικασία επούλωσης ενός ανθρώπου. Το εργαλείο “a” χρησιμοποιούνταν από τους ευνουχιστές για την απομάκρυνση των γεννητικών οργάνων των Αυτοκρατορικών Ευνούχων της Κίνας. Το εργαλείο “b” τοποθετούνταν στην ουρήθρα των Αυτοκρατορικών Ευνούχων της Κίνας για να μην κλείσει η κατά τη διαδικασία της επούλωσης. Το εργαλείο “c” τοποθετούνταν επίσης στην ουρήθρα για τον ίδιο λόγο στους ευνούχους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Υπάρχουν Ευνούχοι Σήμερα;
Σήμερα υπάρχουν στον κόσμο περισσότεροι από 1.000.000 ευνούχοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων μάλιστα βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην κατ’ άλλα πουριτανική Ινδία, αποτελώντας μέρος ενός πρωτοφανούς κοινωνικού φαινομένου. Ο λόγος για τους hijras, τους Ινδούς αμφιφυλόφιλους που όπως υποστηρίζουν έχουν τις ρίζες τους στο αρχαίο ινδικό κείμενο του Kama Sutra (όπου αναφέρεται η ύπαρξη ενός «τρίτου φύλου» ) και που ζουν στο περιθώριο κερδίζοντας τα προς το ζην πηγαίνοντας απρόσκλητοι σε γάμους, βαφτίσια, εγκαίνια, κ.α. όπου τραγουδούν και χορεύουν έως ότου πληρωθούν ή τους δοθεί κάποιο δώρο για να φύγουν, μιας και η τελετή αυτή στην Ινδία θεωρείται ότι φέρνει τύχη. Αν και ο ευνουχισμός δεν είναι απαραίτητος για τα μέλη τους, εντούτοις αρκετά περνάνε μέσα από έναν τελετουργικό αυτό-ευνουχισμό πριν ενδυθούν το saris (παραδοσιακό ινδικό ένδυμα γυναικών) και κρύψουν το πρόσωπο τους πίσω από έντονο make up. Σήμερα, υπολογίζεται ότι υπάρχουν περισσότεροι από 1.000.000 hijras στην Ινδία, μερικοί εκ των οποίων έχουν καταφέρει να αναλάβουν σημαντικές θέσεις στην πολιτική ζωή της χώρας. Όμως οι ευνούχοι σήμερα δεν περιορίζονται μόνο στην Ινδία, μιας και σε μικρότερους πληθυσμούς υπάρχουν διάσπαρτοι στην υφήλιο μέσα σε διάφορες χριστιανικές αδελφότητες. Για παράδειγμα, στις αρχές του 18ου αιώνα μία τέτοια σέκτα -ονόματι Λευκά Περιστέρια ή Skoptzy- εξαπλώθηκε γρήγορα στη Ρωσία, τη Ρουμανία και σε εδάφη της Βεσσαραβίας. Όλα τα μέλη της ανεξαιρέτως, στηριζόμενα στην ερμηνεία συγκεκριμένου χωρίου της Καινής Διαθήκης από τον Τερτυλλιανό , αυτό-ευνουχίζονταν ώστε να έρθουν πιο κοντά στην πολυπόθητη είσοδο τους στη βασιλεία των ουρανών! Μάλιστα, πίστευαν ότι η Δευτέρα Παρουσία θα έρθει μόνο όταν τα μέλη τους φτάσουν το αποκαλυπτικό νούμερο των 144.000, ωθούμενοι έτσι σε έναν επιθετικό προσηλυτισμό.
Σήμερα υπάρχουν στον κόσμο περισσότεροι από 1.000.000 ευνούχοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων μάλιστα βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην κατ’ άλλα πουριτανική Ινδία, αποτελώντας μέρος ενός πρωτοφανούς κοινωνικού φαινομένου. Ο λόγος για τους hijras, τους Ινδούς αμφιφυλόφιλους που όπως υποστηρίζουν έχουν τις ρίζες τους στο αρχαίο ινδικό κείμενο του Kama Sutra (όπου αναφέρεται η ύπαρξη ενός «τρίτου φύλου» ) και που ζουν στο περιθώριο κερδίζοντας τα προς το ζην πηγαίνοντας απρόσκλητοι σε γάμους, βαφτίσια, εγκαίνια, κ.α. όπου τραγουδούν και χορεύουν έως ότου πληρωθούν ή τους δοθεί κάποιο δώρο για να φύγουν, μιας και η τελετή αυτή στην Ινδία θεωρείται ότι φέρνει τύχη. Αν και ο ευνουχισμός δεν είναι απαραίτητος για τα μέλη τους, εντούτοις αρκετά περνάνε μέσα από έναν τελετουργικό αυτό-ευνουχισμό πριν ενδυθούν το saris (παραδοσιακό ινδικό ένδυμα γυναικών) και κρύψουν το πρόσωπο τους πίσω από έντονο make up. Σήμερα, υπολογίζεται ότι υπάρχουν περισσότεροι από 1.000.000 hijras στην Ινδία, μερικοί εκ των οποίων έχουν καταφέρει να αναλάβουν σημαντικές θέσεις στην πολιτική ζωή της χώρας. Όμως οι ευνούχοι σήμερα δεν περιορίζονται μόνο στην Ινδία, μιας και σε μικρότερους πληθυσμούς υπάρχουν διάσπαρτοι στην υφήλιο μέσα σε διάφορες χριστιανικές αδελφότητες. Για παράδειγμα, στις αρχές του 18ου αιώνα μία τέτοια σέκτα -ονόματι Λευκά Περιστέρια ή Skoptzy- εξαπλώθηκε γρήγορα στη Ρωσία, τη Ρουμανία και σε εδάφη της Βεσσαραβίας. Όλα τα μέλη της ανεξαιρέτως, στηριζόμενα στην ερμηνεία συγκεκριμένου χωρίου της Καινής Διαθήκης από τον Τερτυλλιανό , αυτό-ευνουχίζονταν ώστε να έρθουν πιο κοντά στην πολυπόθητη είσοδο τους στη βασιλεία των ουρανών! Μάλιστα, πίστευαν ότι η Δευτέρα Παρουσία θα έρθει μόνο όταν τα μέλη τους φτάσουν το αποκαλυπτικό νούμερο των 144.000, ωθούμενοι έτσι σε έναν επιθετικό προσηλυτισμό.