Σε σχέση με την «υπερήλικη» Γη, θα μπορούσε κανείς να πει πως οι άνθρωποι βρισκόμαστε ακόμα σε... βρεφικό εξελικτικό στάδιο. Υπάρχουμε και κατοικούμε πάνω στον πλανήτη μόλις για μερικά εκατομμύρια χρόνια, την ώρα που το έδαφος που πατάμε συστάθηκε πριν από 4.5 δισεκατομμύρια έτη. Ο δε... σύγχρονος άνθρωπος είναι ουσιαστικά «νεογέννητος». Μέχρι όμως να φτάσουμε στο σημείο να αυτοπροσδιοριζόμαστε ως «Homo sapiens», υπήρξαν σημαντικότατα στάδια στην διαδικασία της εξέλιξης μας. Ο τρόπος με τον οποίο... μεταμορφωθήκαμε από τριχωτά πιθηκοειδή σε ανθρωπόμορφα όντα, είναι πραγματικά εντυπωσιακός!
Ιδού τα 14 σημεία «κλειδιά» που συνετέλεσαν στην δημιουργία και την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους:
1. Οι πρώτες ομάδες των πρωτευόντων, 60-30 εκατομμύρια χρόνια πριν
Λίγο μετά τον αφανισμό των δεινοσαύρων από την Γη, τα πρώτα πρωτεύοντα έκαναν την εμφάνιση τους στον πλανήτη. Ανάμεσα τους βρίσκονταν οι πίθηκοι, αλλά και ένα πρώτο είδος ανθρώπου που ξεκίνησε να ζει σε ομάδες. Αυτές οι πρώτες μορφές κοινωνίας, μέσω των ιεραρχιών και των διαπροσωπικών σχέσεων, συνετέλεσαν στην πρώτη νοητική εξέλιξη τους είδους. Με την πάροδο πολλών εκατομμυρίων ετών, άρχισαν να δημιουργούνται «πρωτόγονα» συναισθήματα φιλίας αλλά και έχθρας.
2. Ο κοινός πρόγονος και το γονίδιο για την ροή του αίματος, 15-10 εκατομμύρια χρόνια πριν
Η θεωρία ισχυρίζεται πως άνθρωποι, χιμπατζήδες και γορίλες κατάγονται από τον ίδιο, άγνωστο, πιθηκοειδή πρόγονο. Αυτός ο πρόγονος είχε το γονίδιο RNF213, το οποίο άρχισε να εξελίσσεται εξαιρετικά γρήγορα, επηρεάζοντας την ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο. Στους ανθρώπους, αυτό προκάλεσε μια μετάλλαξη που «στένεψε» σημαντικά την καρωτιδική τους αρτηρία, συμβάλλοντας σημαντικά στην αιμάτωση του εγκεφάλου.
3. Ο διαχωρισμός από τους χιμπατζήδες - Οι πρώτες γονιδιακές διαφορές, 13-7 εκατομμύρια χρόνια πριν
Πριν από εκατομμύρια χρόνια, οι εξωτερικές διαφορές ανθρώπου και χιμπατζή δεν ήταν ιδιαίτερες. Ωστόσο, οι οργανισμοί τους είχαν αρχίσει να διαφοροποιούνται από αρκετά παλιά. Μετά από διάφορες γονιδιακές διασπάσεις και μεταλλάξεις, ειδικά στην περιοχή HAR1, οι άνθρωποι άρχισαν να... αλλάζουν. Αν και δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις, το HAR1 μάλλον εμπλέκεται στην ανάπτυξη του εγκεφαλικού φλοιού.
4. Η γλυκόζη, η λιγότερη δύναμη και ο... περισσότερος εγκέφαλος, από 7 εκατομμύρια χρόνια πριν μέχρι και σήμερα
Μετά από τις πρώτες εμφανείς διαφορές από τα πιθηκοειδή, δύο ανθρώπινα γονίδια μεταλλάχτηκαν. Ο λόγος για τα SLC2A1 και SLC2A4, τα οποία παράγουν πρωτεΐνες που μεταφέρουν γλυκόζη εντός και εκτός των κυττάρων. Η γλυκόζη άρχισε σταδιακά να μεταφέρεται από τους μυς στον εγκέφαλο του ανθρώπου, μειώνοντας την μυϊκή του δύναμη και μεγαλώνοντας το μέγεθος του εγκεφάλου.
5. Οταν τα ανθρώπινα χέρια άρχισαν να γίνονται επιδέξια, από 7 εκατομμύρια χρόνια πριν μέχρι και σήμερα
Ενα... κομμάτι του DNA με το όνομα HACNS1, άρχισε να μεταβάλλεται γρήγορα από την στιγμή που οι πρόγονοι μας ξεκίνησαν να διαφοροποιούνται γονιδιακά από τα διάφορα πιθηκοειδή. Η εξέλιξη των συγκεκριμένων γενετικών πληροφοριών, οδήγησε στην ανάπτυξη πιο επιδέξιων άκρων. Οι περισσότερες κινήσεις των χεριών, οδήγησαν στην δημιουργία εργαλείων αλλά και στην εμφάνιση των πρώτων... συμβόλων στους τοίχους.
6. Περισσότερος χώρος για τον εγκέφαλο και πιο «αδύναμα» σαγόνια, 5.3-1.4 εκατομμύρια χρόνια πριν
Οσο περνούσε ο καιρός, τα σαγόνια του ανθρώπινου είδους άρχιζαν να γίνονται όλο και πιο αδύναμα. Οι όλο και μικρότεροι γνάθοι, έκαναν τους ανθρώπους να μην μπορούν να δαγκώσουν όπως και οι πρόγονοι τους. Αυτή η μετάλλαξη όμως, που προήλθε από το γονίδιο MYH16, ελευθέρωσε αρκετό χώρο για τον ανθρώπινο εγκέφαλο που μεγάλωνε διαρκώς.
7. Το μενού αρχίζει να εμπλουτίζεται, 3.5-1.8 εκατομμύρια χρόνια πριν
Στα πρώτα στάδια τους, άνθρωπος και πίθηκος τρέφονταν αποκλειστικά με καρπούς. Η εξέλιξη του ανθρώπου όμως, σε συνδυασμό με την δημιουργία των κατάλληλων εργαλείων, οδήγησε στον... εμπλουτισμό του μενού. Οι άνθρωποι άρχισαν να τρέφονται με περισσότερα είδη καρπών και φρούτων. Παράλληλα, έτρωγαν πλέον πολύ περισσότερο κρέας, εφοδιάζοντας τους οργανισμούς τους με αρκετές παραπάνω θερμίδες.
1. Οι πρώτες ομάδες των πρωτευόντων, 60-30 εκατομμύρια χρόνια πριν
Λίγο μετά τον αφανισμό των δεινοσαύρων από την Γη, τα πρώτα πρωτεύοντα έκαναν την εμφάνιση τους στον πλανήτη. Ανάμεσα τους βρίσκονταν οι πίθηκοι, αλλά και ένα πρώτο είδος ανθρώπου που ξεκίνησε να ζει σε ομάδες. Αυτές οι πρώτες μορφές κοινωνίας, μέσω των ιεραρχιών και των διαπροσωπικών σχέσεων, συνετέλεσαν στην πρώτη νοητική εξέλιξη τους είδους. Με την πάροδο πολλών εκατομμυρίων ετών, άρχισαν να δημιουργούνται «πρωτόγονα» συναισθήματα φιλίας αλλά και έχθρας.
2. Ο κοινός πρόγονος και το γονίδιο για την ροή του αίματος, 15-10 εκατομμύρια χρόνια πριν
Η θεωρία ισχυρίζεται πως άνθρωποι, χιμπατζήδες και γορίλες κατάγονται από τον ίδιο, άγνωστο, πιθηκοειδή πρόγονο. Αυτός ο πρόγονος είχε το γονίδιο RNF213, το οποίο άρχισε να εξελίσσεται εξαιρετικά γρήγορα, επηρεάζοντας την ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο. Στους ανθρώπους, αυτό προκάλεσε μια μετάλλαξη που «στένεψε» σημαντικά την καρωτιδική τους αρτηρία, συμβάλλοντας σημαντικά στην αιμάτωση του εγκεφάλου.
3. Ο διαχωρισμός από τους χιμπατζήδες - Οι πρώτες γονιδιακές διαφορές, 13-7 εκατομμύρια χρόνια πριν
Πριν από εκατομμύρια χρόνια, οι εξωτερικές διαφορές ανθρώπου και χιμπατζή δεν ήταν ιδιαίτερες. Ωστόσο, οι οργανισμοί τους είχαν αρχίσει να διαφοροποιούνται από αρκετά παλιά. Μετά από διάφορες γονιδιακές διασπάσεις και μεταλλάξεις, ειδικά στην περιοχή HAR1, οι άνθρωποι άρχισαν να... αλλάζουν. Αν και δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις, το HAR1 μάλλον εμπλέκεται στην ανάπτυξη του εγκεφαλικού φλοιού.
4. Η γλυκόζη, η λιγότερη δύναμη και ο... περισσότερος εγκέφαλος, από 7 εκατομμύρια χρόνια πριν μέχρι και σήμερα
Μετά από τις πρώτες εμφανείς διαφορές από τα πιθηκοειδή, δύο ανθρώπινα γονίδια μεταλλάχτηκαν. Ο λόγος για τα SLC2A1 και SLC2A4, τα οποία παράγουν πρωτεΐνες που μεταφέρουν γλυκόζη εντός και εκτός των κυττάρων. Η γλυκόζη άρχισε σταδιακά να μεταφέρεται από τους μυς στον εγκέφαλο του ανθρώπου, μειώνοντας την μυϊκή του δύναμη και μεγαλώνοντας το μέγεθος του εγκεφάλου.
5. Οταν τα ανθρώπινα χέρια άρχισαν να γίνονται επιδέξια, από 7 εκατομμύρια χρόνια πριν μέχρι και σήμερα
Ενα... κομμάτι του DNA με το όνομα HACNS1, άρχισε να μεταβάλλεται γρήγορα από την στιγμή που οι πρόγονοι μας ξεκίνησαν να διαφοροποιούνται γονιδιακά από τα διάφορα πιθηκοειδή. Η εξέλιξη των συγκεκριμένων γενετικών πληροφοριών, οδήγησε στην ανάπτυξη πιο επιδέξιων άκρων. Οι περισσότερες κινήσεις των χεριών, οδήγησαν στην δημιουργία εργαλείων αλλά και στην εμφάνιση των πρώτων... συμβόλων στους τοίχους.
6. Περισσότερος χώρος για τον εγκέφαλο και πιο «αδύναμα» σαγόνια, 5.3-1.4 εκατομμύρια χρόνια πριν
Οσο περνούσε ο καιρός, τα σαγόνια του ανθρώπινου είδους άρχιζαν να γίνονται όλο και πιο αδύναμα. Οι όλο και μικρότεροι γνάθοι, έκαναν τους ανθρώπους να μην μπορούν να δαγκώσουν όπως και οι πρόγονοι τους. Αυτή η μετάλλαξη όμως, που προήλθε από το γονίδιο MYH16, ελευθέρωσε αρκετό χώρο για τον ανθρώπινο εγκέφαλο που μεγάλωνε διαρκώς.
7. Το μενού αρχίζει να εμπλουτίζεται, 3.5-1.8 εκατομμύρια χρόνια πριν
Στα πρώτα στάδια τους, άνθρωπος και πίθηκος τρέφονταν αποκλειστικά με καρπούς. Η εξέλιξη του ανθρώπου όμως, σε συνδυασμό με την δημιουργία των κατάλληλων εργαλείων, οδήγησε στον... εμπλουτισμό του μενού. Οι άνθρωποι άρχισαν να τρέφονται με περισσότερα είδη καρπών και φρούτων. Παράλληλα, έτρωγαν πλέον πολύ περισσότερο κρέας, εφοδιάζοντας τους οργανισμούς τους με αρκετές παραπάνω θερμίδες.
Η ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης άρχισε πριν από 4.000.000 χρόνια στην ανατολική Αφρική, από μια ομάδα ζώων που ονομάζονται Αυστραλοπίθηκοι, και έφτασε στον Homo sapiens, δηλαδή τον σημερινό άνθρωπο.Μετά τον Αυστραλοπίθηκο εμφανίστηκε ο Homo habilis και μετά ο Homo erectus. Ο Homo erectus είχε ανακαλύψει τη φωτιά και χρησιμοποιούσε εργαλεία. Μπορεί να χρησιμοποιούσε και απλές μορφές λόγου για την επικοινωνία του. Ωστόσο με την εμφάνιση τoυ Homo sapiens η ανθρώπινη ευφυΐα έφτασε σε ένα τελείως διαφορετικό επίπεδο. Οι άνθρωποι μπορούσαν πλέον να συζητούν σχετικά με αφηρημένες έννοιες, όπως το μέλλον και το παρελθόν. Μπορούσαν να χρησιμοποιούν τον λόγο για να παρηγορήσουν ο ένας τον άλλο ή για να δώσουν συμβουλές.Με βάση τα απολιθώματα έχουμε καταλήξει πλέον στο συμπέρασμα ότι κάποτε υπήρχαν δύο ομάδες (υποείδη) ανθρώπων: ο Homo sapiens sapiens και ο Homo sapiens neanderthalensis (Νεάντερταλ). Όταν ο πρώτος (Homo sapiens sapiens) έφτασε στην Ευρώπη, πριν από 40.000 χρόνια, τη βρήκε να κατοικείται από τους Νεάντερταλ (Homo sapiens neaderthalensis). Αυτοί οι σωματώδεις άνθρωποι ήταν καλά προσαρμοσμένοι στις συνθήκες της Παγετώδους Εποχής, μιας και είχαν εμφανιστεί εκεί πολύ νωρίτερα. Η συγγένεια των Νεάντερταλ με τους σύγχρονους ανθρώπους δεν είναι ξεκάθαρη, παρ’ ότι έμοιαζαν σε πολλά χαρακτηριστικά τους. Ίσως είχαν κάποιον πρόσφατο πρόγονο κοινό. Και οι δύο χρησιμοποιούσαν τη φωτιά, έθαβαν τους νεκρούς τους και επικοινωνούσαν καλά. Όμως η επικρατέστερη θεωρία υποστηρίζει ότι αμέσως μετά την εμφάνιση του Homo sapiens sapiens οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν. Οι Homo sapiens sapiens, παρ’ όλο που δεν ήταν τόσο καλά προσαρμοσμένοι όσο οι Νεάντερνταλ στο κρύο, επιβίωσαν, ενώ οι τελευταίοι εξαφανίστηκαν. Σταδιακά οι Νεάντερταλ υποχώρησαν, μέχρι που εξαφανίστηκαν, και έκτοτε υπάρχει στη Γη μόνο ο Homo sapiens sapiens.
8. Οι άνθρωποι γίνονται όλο και λιγότερο... τριχωτοί, 3-4 εκατομμύρια χρόνια πριν
Παραδόξως, αυτή ήταν από τις πιο ασυνήθιστες μεταλλάξεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Μια μόλυνση οδήγησε στην πτώση των περισσότερων τριχών του σώματος, κάνοντας τους προγόνους μας ιδιαίτερα ευαίσθητους στον ήλιο. Το δέρμα τους σκούρυνε σημαντικά και για πολλά χρόνια παρέμεινε έτσι.
9. Η εμφάνιση των πρώτων ανθρώπων με «μεγάλα» μυαλά, 2.8 εκατομμύρια χρόνια πριν
Οι άνθρωποι ανήκουν στο γένος «Homo». Οι πρώτες ενδείξεις για την ύπραξη των Homo fossil, εντοπίστηκαν στην Εσθονία πριν από 2.8 εκατομμύρια χρόνια. Σε σύγκριση με τους προγόνους τους, οι Homo fossil είχαν εντυπωσιακά μεγαλύτερο εγκέφαλο.
10. Η δυσκολία στην γέννηση και τα μικρά μωρά, 2.5-200.000 χιλιάδες χρόνια πριν
Οι άνθρωποι για μεγάλο χρονικό διάστημα περπατούσαν μόνο με τα πόδια τους, σε αντίθεση με κάθε άλλο πρωτεύον ον. Αυτό δημιούργησε σημαντικές δυσκολίες κατά την γέννηση, καθώς μειώθηκε σημαντικά ο χώρος που είχε το μωρό για να βγει στον έξω κόσμο. Για να αντισταθμιστεί αυτή η δυσκολία, τα μωρά άρχισαν να γίνονται πιο μικρά, αλλά και πιο ευάλωτα στις κακές συνθήκες τις εποχής.
11. Οταν ο άνθρωπος ξεκίνησε να... βάζει φωτιές, 1 εκατομμύριο χρόνια πριν(;)
Κανένας δεν γνωρίζει πότε ακριβώς ανακάλυψαν οι πρόγονοι μας το... μαγικό της φωτιάς. Η αρχαιότερη ένδειξη χρονολογείται περίπου πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια. Ωστόσο, υπάρχει η θεωρία πως οι άνθρωποι ήξεραν από πολύ παλιότερα να χειρίζονται την φωτιά, χρησιμοποιώντας την μάλιστα και στο μαγείρεμα.
12. Τα πρώτα δείγματα ομιλίας, 1.6-600.000 χιλιάδες χρόνια πριν
Σε αντίθεση με τα διάφορα είδη πιθήκων που... εκφράζονταν με δυνατές κραυγές, οι άνθρωποι άρχισαν να χρησιμοποιούν αρκετά φωνήεντα και να δημιουργούν έναν πρώτο τρόπο ομιλίας. Μην έχοντας την ικανότητα να παράξουν τις εντυπωσιακές φωνές των πιθήκων, οι άνθρωποι προσάρμοσαν τις περιορισμένες φωνητικές του ικανότητες και έφτιαξαν έναν πιο «ομαλό» τρόπο συνεννόησης.
13. Το... γονίδιο της ομιλίας, 500.000 χιλιάδες χρόνια πριν
Σήμερα οι άνθρωποι που έχουν μεταλλάξεις στο γονίδιο FOXP2, παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες τόσο στην γραμματική όσο και στην ομιλία. Αυτό μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι το FOXP2 ευθύνεται για την εκμάθηση και την χρήση της ομιλίας. Οι Νεάτερνταλ ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που «βίωσαν» την γενετική αυτή εξέλιξη.
14. Οταν οι άνθρωποι... συνήθισαν στην γεωργία, 100.000 χρόνια πριν
Το γονίδιο AMY1 που βοηθάει τον οργανισμό να χωνέψει το άμυλο, άρχισε να αναπτύσσεται μόλις πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια. Οσο οι άνθρωποι συνήθιζαν στην γεωργία και απεμπλέκονταν από το κυνήγι και την συλλογή καρπών, τόσο περισσότερα αντίγραφα του AMY1 εμφανίζονταν στον οργανισμό τους. Αυτή ήταν μια από τις σημαντικότερες αλλαγές στο μεταβολισμό του ανθρώπου.
Παραδόξως, αυτή ήταν από τις πιο ασυνήθιστες μεταλλάξεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Μια μόλυνση οδήγησε στην πτώση των περισσότερων τριχών του σώματος, κάνοντας τους προγόνους μας ιδιαίτερα ευαίσθητους στον ήλιο. Το δέρμα τους σκούρυνε σημαντικά και για πολλά χρόνια παρέμεινε έτσι.
9. Η εμφάνιση των πρώτων ανθρώπων με «μεγάλα» μυαλά, 2.8 εκατομμύρια χρόνια πριν
Οι άνθρωποι ανήκουν στο γένος «Homo». Οι πρώτες ενδείξεις για την ύπραξη των Homo fossil, εντοπίστηκαν στην Εσθονία πριν από 2.8 εκατομμύρια χρόνια. Σε σύγκριση με τους προγόνους τους, οι Homo fossil είχαν εντυπωσιακά μεγαλύτερο εγκέφαλο.
10. Η δυσκολία στην γέννηση και τα μικρά μωρά, 2.5-200.000 χιλιάδες χρόνια πριν
Οι άνθρωποι για μεγάλο χρονικό διάστημα περπατούσαν μόνο με τα πόδια τους, σε αντίθεση με κάθε άλλο πρωτεύον ον. Αυτό δημιούργησε σημαντικές δυσκολίες κατά την γέννηση, καθώς μειώθηκε σημαντικά ο χώρος που είχε το μωρό για να βγει στον έξω κόσμο. Για να αντισταθμιστεί αυτή η δυσκολία, τα μωρά άρχισαν να γίνονται πιο μικρά, αλλά και πιο ευάλωτα στις κακές συνθήκες τις εποχής.
11. Οταν ο άνθρωπος ξεκίνησε να... βάζει φωτιές, 1 εκατομμύριο χρόνια πριν(;)
Κανένας δεν γνωρίζει πότε ακριβώς ανακάλυψαν οι πρόγονοι μας το... μαγικό της φωτιάς. Η αρχαιότερη ένδειξη χρονολογείται περίπου πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια. Ωστόσο, υπάρχει η θεωρία πως οι άνθρωποι ήξεραν από πολύ παλιότερα να χειρίζονται την φωτιά, χρησιμοποιώντας την μάλιστα και στο μαγείρεμα.
12. Τα πρώτα δείγματα ομιλίας, 1.6-600.000 χιλιάδες χρόνια πριν
Σε αντίθεση με τα διάφορα είδη πιθήκων που... εκφράζονταν με δυνατές κραυγές, οι άνθρωποι άρχισαν να χρησιμοποιούν αρκετά φωνήεντα και να δημιουργούν έναν πρώτο τρόπο ομιλίας. Μην έχοντας την ικανότητα να παράξουν τις εντυπωσιακές φωνές των πιθήκων, οι άνθρωποι προσάρμοσαν τις περιορισμένες φωνητικές του ικανότητες και έφτιαξαν έναν πιο «ομαλό» τρόπο συνεννόησης.
13. Το... γονίδιο της ομιλίας, 500.000 χιλιάδες χρόνια πριν
Σήμερα οι άνθρωποι που έχουν μεταλλάξεις στο γονίδιο FOXP2, παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες τόσο στην γραμματική όσο και στην ομιλία. Αυτό μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι το FOXP2 ευθύνεται για την εκμάθηση και την χρήση της ομιλίας. Οι Νεάτερνταλ ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που «βίωσαν» την γενετική αυτή εξέλιξη.
14. Οταν οι άνθρωποι... συνήθισαν στην γεωργία, 100.000 χρόνια πριν
Το γονίδιο AMY1 που βοηθάει τον οργανισμό να χωνέψει το άμυλο, άρχισε να αναπτύσσεται μόλις πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια. Οσο οι άνθρωποι συνήθιζαν στην γεωργία και απεμπλέκονταν από το κυνήγι και την συλλογή καρπών, τόσο περισσότερα αντίγραφα του AMY1 εμφανίζονταν στον οργανισμό τους. Αυτή ήταν μια από τις σημαντικότερες αλλαγές στο μεταβολισμό του ανθρώπου.
Νεότερα στοιχεία ερευνητών δείχνουν πως ο πρόγονος του ανθρώπου ίσως οφείλεται για τον αφανισμό του... "ξαδέρφου" του, του λεγόμενου ανθρώπου του Νεάντερταλ που προσεβλήθη έτσι από λέπρα, πανούκλα και άλλες ασθένειες
Φαίνεται πως ο άνθρωπος του Νεάντερταλ δεν εξαφανίστηκε έτσι απλά μέσα στους αιώνες, αλλά έπεσε θύμα του homo sapiens, του δικού μας δηλαδή προγόνου και των ασθενειών που εκείνος έφερε στην Ευρώπη, όταν μετανάστευσε εκεί από την Αφρική. Αυτή τουλάχιστον τη θεωρία υποστηρίζει νέα έρευνα, του American Journal of Physical Antrhopology, που σημειώνει πως οι Νεάντερταλ αφανίστηκαν όταν ήρθαν σε επαφή με μια σειρά τροπικών ασθενειών από την Αφρική."Οι άνθρωποι που μετανάστευσαν από την Αφρική πρέπει να αποτελούσαν σημαντική πηγή τροπικών ασθενειών" αναφέρει η υπεύθυνος της έρευνας, Σαρλότ Χούλντκροφ από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. "Για τον πληθυσμό των Νεάντερταλ που κατοικούσε στην Ευρασία, που είχε εγκλιματιστεί με το περιβάλλον εκεί, η έκθεση σε νέους παθογόνους ιούς που μεταφέρθηκαν από την Αφρική θα μπορούσε να αποβεί καταστροφική". Συγκεκριμένοι, οι ερευνητές είχαν την ευκαιρία να αναλύσουν DNA αρχαίων οστών και παθογόνων γονιδιωμάτων και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως κάποιες από τις μεταδιδόμενες ασθένειες, εμφανίστηκαν χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από ότι πίστευε η επιστημονική κοινότητα. Για την ακρίβεια, οι βιολόγοι θεωρούσαν πως μια σειρά από ασθένειες εμφανίστηκαν μετά την καθιέρωση της συστηματικής καλλιέργειας, κάτι που μάλλον δεν είναι αληθές. Μάλιστα, φαίνεται πως οι πρόγονοί μας, που ζευγάρωσαν με άτομα των Νεάντερταλ χιλιάδες χρόνια πριν, οδήγησαν και στην αντίστοιχη ανταλλαγή γονιδίων που σχετίζονται με μια σειρά από ασθένειες. "Από όσο γνωρίζουμε, οι άνθρωποι αναπαράχθηκαν με τους Νεάντερταλ και έτσι όλοι μας 'κουβαλάμε' 2% με 5% από DNA Νεάντερταλ. Έτσι, είναι ασφαλές να υποθέσει κανείς πως μαζί με την ανταλλαγή υγρών του σώματος, ανάμεσα σε άτομα των homo sapiens και των Νεάντερταλ, μεταφέρθηκαν και ασθένειες" λέει η Χούλντκροφ. Τέτοιες ασθένειες, που έφερε ο άνθρωπος από την Αφρική περιλαμβάνουν την ταινία, φυματίωση, ελικοβακτηρίδιο και έρπη. Οι έρευνες δείχνουν πως ο έρπης τύπου 2, που προκαλεί τον έρπητα γεννητικών οργάνων, μεταδόθηκε στους ανθρώπους που ζούσαν στην Αφρική πριν από 1,6 εκατ. χρόνια. Το ελικοβακτηρίδιο από την πλευρά του εμφανίστηκε ως ασθένεια 88.000 χρόνια από σήμερα και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη πριν από 52.000 χρόνια. Εξάλλου, πρόσφατη έρευνα έδειξε πως οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν πριν από 40.000 χρόνια. Τα στοιχεία αυτά ενισχύουν τη θεωρία που θέλει το είδος αυτό ανθρώπου να έχει εξαφανιστεί εξαιτίας της επαφής του με τον πρόγονο του σύγχρονου ανθρώπου. Τέτοιου είδους ασθένειες, έδρασαν σύμφωνα με τους επιστήμονες σταδιακά, προσβάλλοντας μικρούς πληθυσμούς 15-30 ατόμων και καθιστώντας την επιβίωσή τους αδύνατη. Επιπλέον, η θεωρία αυτή έρχεται να προστεθεί στις κλιματικές αλλαγές, την νοητική υπεροχή του homo sapiens, αλλά και τον ανταγωνισμό με τους ανθρώπους στο κυνήγι - στο οποίο οι πρόγονοί μας είχαν ήδη εξημερώσει σκύλους και τους χρησιμοποιούσαν για την θήρευση της τροφής - αλλά και τις απευθείας εχθροπραξίες ατόμων του homo sapiens και των Νεάντερταλ. "Οι μολυσματικές ασθένειες που πέρασαν από τους ανθρώπους στους Νεάντερταλ, είναι πολύ πιθανό να ήταν ένας από τους πολλούς παράγοντες που κατέστησαν δυσκολότερο για τους τελευταίους να επιβιώσουν στην Ευρώπη, απέναντι στους σύγχρονους ανθρώπους" υποστηρίζει η Σαρλότ Χούλντκροφ.
Φαίνεται πως ο άνθρωπος του Νεάντερταλ δεν εξαφανίστηκε έτσι απλά μέσα στους αιώνες, αλλά έπεσε θύμα του homo sapiens, του δικού μας δηλαδή προγόνου και των ασθενειών που εκείνος έφερε στην Ευρώπη, όταν μετανάστευσε εκεί από την Αφρική. Αυτή τουλάχιστον τη θεωρία υποστηρίζει νέα έρευνα, του American Journal of Physical Antrhopology, που σημειώνει πως οι Νεάντερταλ αφανίστηκαν όταν ήρθαν σε επαφή με μια σειρά τροπικών ασθενειών από την Αφρική."Οι άνθρωποι που μετανάστευσαν από την Αφρική πρέπει να αποτελούσαν σημαντική πηγή τροπικών ασθενειών" αναφέρει η υπεύθυνος της έρευνας, Σαρλότ Χούλντκροφ από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. "Για τον πληθυσμό των Νεάντερταλ που κατοικούσε στην Ευρασία, που είχε εγκλιματιστεί με το περιβάλλον εκεί, η έκθεση σε νέους παθογόνους ιούς που μεταφέρθηκαν από την Αφρική θα μπορούσε να αποβεί καταστροφική". Συγκεκριμένοι, οι ερευνητές είχαν την ευκαιρία να αναλύσουν DNA αρχαίων οστών και παθογόνων γονιδιωμάτων και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως κάποιες από τις μεταδιδόμενες ασθένειες, εμφανίστηκαν χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από ότι πίστευε η επιστημονική κοινότητα. Για την ακρίβεια, οι βιολόγοι θεωρούσαν πως μια σειρά από ασθένειες εμφανίστηκαν μετά την καθιέρωση της συστηματικής καλλιέργειας, κάτι που μάλλον δεν είναι αληθές. Μάλιστα, φαίνεται πως οι πρόγονοί μας, που ζευγάρωσαν με άτομα των Νεάντερταλ χιλιάδες χρόνια πριν, οδήγησαν και στην αντίστοιχη ανταλλαγή γονιδίων που σχετίζονται με μια σειρά από ασθένειες. "Από όσο γνωρίζουμε, οι άνθρωποι αναπαράχθηκαν με τους Νεάντερταλ και έτσι όλοι μας 'κουβαλάμε' 2% με 5% από DNA Νεάντερταλ. Έτσι, είναι ασφαλές να υποθέσει κανείς πως μαζί με την ανταλλαγή υγρών του σώματος, ανάμεσα σε άτομα των homo sapiens και των Νεάντερταλ, μεταφέρθηκαν και ασθένειες" λέει η Χούλντκροφ. Τέτοιες ασθένειες, που έφερε ο άνθρωπος από την Αφρική περιλαμβάνουν την ταινία, φυματίωση, ελικοβακτηρίδιο και έρπη. Οι έρευνες δείχνουν πως ο έρπης τύπου 2, που προκαλεί τον έρπητα γεννητικών οργάνων, μεταδόθηκε στους ανθρώπους που ζούσαν στην Αφρική πριν από 1,6 εκατ. χρόνια. Το ελικοβακτηρίδιο από την πλευρά του εμφανίστηκε ως ασθένεια 88.000 χρόνια από σήμερα και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη πριν από 52.000 χρόνια. Εξάλλου, πρόσφατη έρευνα έδειξε πως οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν πριν από 40.000 χρόνια. Τα στοιχεία αυτά ενισχύουν τη θεωρία που θέλει το είδος αυτό ανθρώπου να έχει εξαφανιστεί εξαιτίας της επαφής του με τον πρόγονο του σύγχρονου ανθρώπου. Τέτοιου είδους ασθένειες, έδρασαν σύμφωνα με τους επιστήμονες σταδιακά, προσβάλλοντας μικρούς πληθυσμούς 15-30 ατόμων και καθιστώντας την επιβίωσή τους αδύνατη. Επιπλέον, η θεωρία αυτή έρχεται να προστεθεί στις κλιματικές αλλαγές, την νοητική υπεροχή του homo sapiens, αλλά και τον ανταγωνισμό με τους ανθρώπους στο κυνήγι - στο οποίο οι πρόγονοί μας είχαν ήδη εξημερώσει σκύλους και τους χρησιμοποιούσαν για την θήρευση της τροφής - αλλά και τις απευθείας εχθροπραξίες ατόμων του homo sapiens και των Νεάντερταλ. "Οι μολυσματικές ασθένειες που πέρασαν από τους ανθρώπους στους Νεάντερταλ, είναι πολύ πιθανό να ήταν ένας από τους πολλούς παράγοντες που κατέστησαν δυσκολότερο για τους τελευταίους να επιβιώσουν στην Ευρώπη, απέναντι στους σύγχρονους ανθρώπους" υποστηρίζει η Σαρλότ Χούλντκροφ.
Δέκα συν δύο στοιχεία για τους… μακρινούς μας προγόνους
«Ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ (Homo neanderthalensis), ή απλά Νεάντερταλ, είναι είδος το οποίο εμφανίστηκε 130.000 χρόνια πριν και υπήρξε μέχρι πριν 35.000 χρόνια. Η ονομασία του προέρχεται από την κοιλάδα Νεάντερνταλ της Γερμανίας, όπου το 1856 ανακαλύφθηκαν από εργάτες απολιθωμένα οστά τα οποία αποδόθηκαν στο συγκεκριμένο είδος» γράφει η Wikipedia.
Η εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τους Νεάντερνταλ είναι από ένα πλάσμα εκφυλισμένο και καμπουριαστό, κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι ο πρώτος σκελετός που ανακαλύφθηκε, βρέθηκε από τους επιστήμονες ότι έπασχε από αρθριτικά, αναφέρει η ιστοσελίδα discovermagazine.com.
Ο συντάκτης του άρθρου Jonathon Keats συνέταξε μια λίστα με μερικά ακόμη πράγματα που ενδεχομένως να μη γνωρίζατε για τους Νεάντερνταλ:
1. Λίγο πολύ είμαστε όλοι… Νεάντερνταλ. Ενώ μας χωρίζουν μερικά εκατομμύρια χρόνια από τους… χιμπατζήδες, η χρονική «απόσταση» με τους Νεάντερνταλ είναι μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια!
2. Αν θέλετε να μάθετε πόσο DNA Νεάντερνταλ «κουβαλάτε» μέσα σας, μπορείτε να πάρετε γενετικό υλικό από το εσωτερικό της στοματικής σας κοιλότητας στο μάγουλο και να το στείλετε στο National Geographic Society’s Genographic Project. Αυτό ακριβώς έκανε ο Ozzy Osbourne το 2010. Οι επιστήμονες τού βρήκαν «δείγμα Νεάντερνταλ» στο χρωμόσωμα 10.
3. Τώρα που είναι γνωστή η αλληλουχία του γονιδιώματος των Νεάντερταλ, ο γενετιστής του Χάρβαρντ George Church κρίνει χρήση τη δημιουργία ενός κλώνου με τη βοήθεια παρένθετης μητέρας.
4. Κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσαν οι επιστήμονες να «διαβάσουν» το γονιδίωμα των Νεάντερνταλ μέχρι που το 2010 ο παλιογενετιστής Svante Pääbo κατάφερε να «διαβάσει» επιτυχώς την αλληλουχία του DNA από τρεις σκελετούς Νεάντερνταλ που είχαν ανακαλυφθεί στην Κροατία.
5. Ο πρώτος σκελετός Νεάντερνταλ ανακαλύφθηκε από ανθρακωρύχους το 1856 στη Γερμανία στην κοιλάδα Neander.
6. Η «Καταγωγή των Ειδών» του Κάρολου Δαρβίνου δημοσιεύτηκε τρία χρόνια μετά.
7. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέλη της επιστημονικής κοινότητας ισχυρίζονταν ότι τα απολιθώματα του Νεάντερνταλ ανήκαν σε σύγχρονους ανθρώπους με μεγαλακρία ή αρθρίτιδα.
8. Ο παλαιοντολόγος Marcellin Boule ανακατασκεύασε το 1909-1911 τον πρώτο σκελετό Νεάντερνταλ, ο οποίος έτυχε να πάσχει από αρθριτικά. Γι’ αυτό η εικόνα που έχουμε για τους Νεάντερνταλ είναι από ένα ανθρώπινο είδος εκφυλισμένο και καμπουριαστό.
9. Ήταν πολύ καλοί τεχνίτες, ικανοί και με πολλές δεξιότητες που ανέπτυσσαν μέσω της πρακτικής εξάσκησης, όμως σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο Thomas Wynn και τον ψυχολόγο Frederick L. Coolidge από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο, δεν ήταν πολύ δημιουργικοί.
10. Είχαν αναπτύξει «μεθόδους ιατρικής». Στα δόντια των σκελετών Νεάντερνταλ εντοπίστηκαν ίχνη από χαμομήλι και μυριόφυλλο.
11. Οι Νεάντερνταλ ισορροπούσαν την διατροφή τους, που ήταν πλούσια σε κρέας, με λαχανικά που κάπνιζαν στις φωτιές.
12. Ήταν πολύ καλοί ζωγράφοι, αλλά δεν είχαν πολύ ανεπτυγμένη την ομιλία. Η ανατομία των φωνητικών τους χορδών ήταν τέτοια που τους εμπόδιζε να εκφέρουν κάποια φωνήεντα.
«Ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ (Homo neanderthalensis), ή απλά Νεάντερταλ, είναι είδος το οποίο εμφανίστηκε 130.000 χρόνια πριν και υπήρξε μέχρι πριν 35.000 χρόνια. Η ονομασία του προέρχεται από την κοιλάδα Νεάντερνταλ της Γερμανίας, όπου το 1856 ανακαλύφθηκαν από εργάτες απολιθωμένα οστά τα οποία αποδόθηκαν στο συγκεκριμένο είδος» γράφει η Wikipedia.
Η εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τους Νεάντερνταλ είναι από ένα πλάσμα εκφυλισμένο και καμπουριαστό, κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι ο πρώτος σκελετός που ανακαλύφθηκε, βρέθηκε από τους επιστήμονες ότι έπασχε από αρθριτικά, αναφέρει η ιστοσελίδα discovermagazine.com.
Ο συντάκτης του άρθρου Jonathon Keats συνέταξε μια λίστα με μερικά ακόμη πράγματα που ενδεχομένως να μη γνωρίζατε για τους Νεάντερνταλ:
1. Λίγο πολύ είμαστε όλοι… Νεάντερνταλ. Ενώ μας χωρίζουν μερικά εκατομμύρια χρόνια από τους… χιμπατζήδες, η χρονική «απόσταση» με τους Νεάντερνταλ είναι μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια!
2. Αν θέλετε να μάθετε πόσο DNA Νεάντερνταλ «κουβαλάτε» μέσα σας, μπορείτε να πάρετε γενετικό υλικό από το εσωτερικό της στοματικής σας κοιλότητας στο μάγουλο και να το στείλετε στο National Geographic Society’s Genographic Project. Αυτό ακριβώς έκανε ο Ozzy Osbourne το 2010. Οι επιστήμονες τού βρήκαν «δείγμα Νεάντερνταλ» στο χρωμόσωμα 10.
3. Τώρα που είναι γνωστή η αλληλουχία του γονιδιώματος των Νεάντερταλ, ο γενετιστής του Χάρβαρντ George Church κρίνει χρήση τη δημιουργία ενός κλώνου με τη βοήθεια παρένθετης μητέρας.
4. Κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσαν οι επιστήμονες να «διαβάσουν» το γονιδίωμα των Νεάντερνταλ μέχρι που το 2010 ο παλιογενετιστής Svante Pääbo κατάφερε να «διαβάσει» επιτυχώς την αλληλουχία του DNA από τρεις σκελετούς Νεάντερνταλ που είχαν ανακαλυφθεί στην Κροατία.
5. Ο πρώτος σκελετός Νεάντερνταλ ανακαλύφθηκε από ανθρακωρύχους το 1856 στη Γερμανία στην κοιλάδα Neander.
6. Η «Καταγωγή των Ειδών» του Κάρολου Δαρβίνου δημοσιεύτηκε τρία χρόνια μετά.
7. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέλη της επιστημονικής κοινότητας ισχυρίζονταν ότι τα απολιθώματα του Νεάντερνταλ ανήκαν σε σύγχρονους ανθρώπους με μεγαλακρία ή αρθρίτιδα.
8. Ο παλαιοντολόγος Marcellin Boule ανακατασκεύασε το 1909-1911 τον πρώτο σκελετό Νεάντερνταλ, ο οποίος έτυχε να πάσχει από αρθριτικά. Γι’ αυτό η εικόνα που έχουμε για τους Νεάντερνταλ είναι από ένα ανθρώπινο είδος εκφυλισμένο και καμπουριαστό.
9. Ήταν πολύ καλοί τεχνίτες, ικανοί και με πολλές δεξιότητες που ανέπτυσσαν μέσω της πρακτικής εξάσκησης, όμως σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο Thomas Wynn και τον ψυχολόγο Frederick L. Coolidge από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο, δεν ήταν πολύ δημιουργικοί.
10. Είχαν αναπτύξει «μεθόδους ιατρικής». Στα δόντια των σκελετών Νεάντερνταλ εντοπίστηκαν ίχνη από χαμομήλι και μυριόφυλλο.
11. Οι Νεάντερνταλ ισορροπούσαν την διατροφή τους, που ήταν πλούσια σε κρέας, με λαχανικά που κάπνιζαν στις φωτιές.
12. Ήταν πολύ καλοί ζωγράφοι, αλλά δεν είχαν πολύ ανεπτυγμένη την ομιλία. Η ανατομία των φωνητικών τους χορδών ήταν τέτοια που τους εμπόδιζε να εκφέρουν κάποια φωνήεντα.