Η ανώτερη πορνεία που ασκούσαν οι εταίρες δεν ήταν η ταχεία ικανοποίηση της σωματικής ανάγκης που ζητούσε κάποιος σε ένα πορνείο, αλλά ένας ψυχαγωγικός ερωτισμός που έχαιρε κοινωνικής εκτίμησης και συνεχούς φήμης.Η φήμη των εταιρών δεν οφειλόταν μόνο στα ιδιαίτερα προσόντα τους, σωματικά και πνευματικά, ούτε στη οικονομική τους επιφάνεια, αλλά και στίς βαθύτατες σχέσεις τους με επιφανή πρόσωπα της κοινωνίας στα οποία ασκούσαν και από τα οποία δέχονταν ιδιαίτερη επίδραση (Ασπασία-Περικλής, Λαΐς-Απελλής, Λαΐς-Διογένης, Φρύνη-Υπερείδης, Φρύνη-Πραξιτέλης, Τιμάνδρα-Αλκιβιάδης, Λεόντιον-Επίκουρος αποτελούν λίγα από τα πολλά διάσημα ζευγάρια εταιρών κι επιφανών ανδρών). Οι εταίρες ήταν πόρνες ιδιαίτερης καλλονής, υψηλού επιπέδου (και αντίστοιχα υψηλής αμοιβής) συχνά Ιωνικής ή Αιολικής προέλευσης (περιοχές όπου η γυναίκα απολάμβανε κάποια υψηλότερη κοινωνική θέση και είχε κάποιο δικαίωμα στη μόρφωση), με γνώσεις μουσικής και χορού, με καλούς τρόπους και συνήθως προσέφεραν τις υπηρεσίες τους κατά τη διάρκεια του τυπικού ελληνικού προτύπου της ανδρικής ψυχαγωγίας, του συμποσίου, χορεύοντας, τραγουδώντας, παίζοντας αυλό συμμετέχοντας σε συζητήσεις και παρέχοντας ερωτικές υπηρεσίες κυρίως κατά τη διάρκεια του κώμου. Ο “κώμος”, ήταν το τελευταίο και χαλαρότερο μέρος του συμποσίου κατά το οποίο οι κωμαστές παρασύρονταν σε ερωτικές εντάσεις και σεξουαλικές περιπτύξεις .
Οι εταίρες έχουν εξέχουσα θέση στην αθηναϊκή κοινωνία. Τις σέβονται και τις τιμούν όσο λίγες γυναίκες στην αρχαιότητα. Γράφει για αυτές ο Διογένης «αι εύμορφοι εταίραι εισίν βασίλισσαι». Ήταν πανέμορφες, έξυπνες, πολύ μορφωμένες και κάποιες ανήλθαν και σε ανώτατα αξιώματα. Συναναστρέφονταν καλλιτέχνες, φιλοσόφους, πολιτικούς, ποιητές. Έχουν θέση σημαντική στην πνευματική και κοινωνική ζωή και επηρέαζαν προφανώς την εξουσία,αφού βρισκόταν πολλές φορές στο περιβάλλον πολιτικών. Άλλη πόλη όπου βασιλεύουν οι εταίρες είναι η Αλεξάνδρεια. Ο Ηρώνδας, μιμογράφος από την Κω που έζησε τον 3ο αιώνα π.χ. χαρακτηρίζει την Αλεξάνδρεια «οίκο της Αφροδίτης». Η πιο όμορφη από όλες ήταν η Φρύνη, από τις Θεσπιές. Την είχαν σαν μοντέλο στα διάσημα έργα τους ο Πραξιτέλης και ο Απελλής. Οι Αθηναίοι την αγαπούν σαν θεά. Η πρώτη γυμνή γυναίκα της πλαστικής τέχνης, η Αφροδίτη της Κνίδου του Πραξιτέλη, είχε σαν μοντέλο την Φρύνη. Πολύ φιλοχρήματη ,την παρομοίαζαν με την Χάρυβδη που καταβρόχθιζε πλοία και ναύτες, έτσι και η Φρύνη καταβρόχθιζε περιουσίες εραστών. Είχε πάρα πολλά χρήματα, ώστε να ανοικοδομήσει την ισοπεδωμένη από τον Αλέξανδρο Θήβα. Στο δικαστήριο, την έσωσε ο ρήτορας Υπερείδης. Κατηγορήθηκε « επί ασεβεία» και κινδύνευε με την ποινή του θανάτου. Ο Υπερείδης κατάφερε να την αθωώσει σκίζοντας τον χιτώνα της και αποκαλύπτοντας το στήθος σε σχήμα κυδωνιού. Άφωνοι οι δικαστές την αθώωσαν.
Άλλη διάσημη εταίρα ήταν η Ασπασία από την Μίλητο. Έξυπνη, όμορφη, μορφωμένη, έγινε σύντροφος του Περικλή που για χάρη της χώρισε την γυναίκα του. Ο Περικλής έβγαινε μόνον για τις κρατικές υποθέσεις και έμενε μαζί της τις περισσότερες ώρες. Ο Πλούταρχος αναφέρει «τόσο πολύ την αγαπούσε, ώστε κάθε φορά που έφευγε από το σπίτι ή γύριζε πίσω, την φιλούσε». Το ζευγάρι διακωμωδούσαν οι Αθηναίοι και οι κωμικοί ποιητές της εποχής. Την κατηγόρησαν για πολλά, ακόμα και σαν υπεύθυνη της έναρξης του πελοποννησιακού πολέμου, με αφορμή την αρπαγή μιας κοπέλας από τους Μεγαρείς. Μεγαλωμένη στην Ιωνία είχε πιο ελεύθερη συμπεριφορά και κατηγορήθηκε και αυτή για ασέβεια στους θεούς. Ο Περικλής κλαίγοντας στο δικαστήριο κατόρθωσε να την αθωώσει. Σύγχρονη της Ασπασίας, ήταν η Λαίς η Κορινθία. Ήταν η πιο ακριβή από όλες, γι αυτό έλεγαν «ου παντός πλείν ες Κόρινθον» Άλλη διάσημη εταίρα ήταν η Θαίς η Αθηναία. Πανέμορφη και αυτή, όπως όλες άλλωστε, συνόδευε τον Αλέξανδρο. Λέγεται πως σε ένα μεγάλο γλέντι με ποτό και κραιπάλες η Θαίς φώναξε ότι θέλει σαν Αθηναία να πάρει εκδίκηση καίοντας τα ανάκτορα του Ξέρξη. Ο Αλέξανδρος δεν της χάλασε χατίρι και της έδωσε τη δάδα με την οποία πυρπόλησαν το παλάτι του Ξέρξη. Το περιστατικό διηγούνται ο Πλούταρχος και ο Διόδωρος ο Σικελιωτης. Ο Αριστοτέλης, όταν πέθανε η γυναίκα του, συζούσε με μια εταίρα την Ερπυλλίδα με την οποία απέκτησε και γιο. Την αγάπησε τόσο πολύ που στην διαθήκη του έγραψε τα εξης: «Επιθυμώ οι εκτελεστές της διαθήκης μου και ο γιος μου να θυμούνται εμένα και την στοργή της Ερπυλλίδας σε μένα».
Οι εταίρες συναναστρέφονταν κυρίως τους καλλιτέχνες ,τους φιλόσοφους ,τους πολιτικούς ,τους ποιητές …την κοινωνική και πνευματική ελίτ της εποχής τους θα λέγαμε ,τους οποίους ενέπνεαν αλλά και επηρέαζαν .Ήταν λοιπόν απόλυτα εύλογο -ίσως μάλιστα και μοιραίο-οι εταίρες να ασκούσαν εξουσία με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο ,αφού βρισκόνταν στο επίκεντρο της ζωής σημαντικών αντρών . Δεν υπάρχουν πάντα σαφή στοιχεία για τους τρόπους με τους οποίους ασκούσαν την -έμμεση ,αλλα ισχυρότατη εξουσία τους οι εταίρες …Αλλά πάντα πίσω απο σημαντικές αποφάσεις ισχυρών αντρών ,ή πίσω απο μνημειώδη έργα καλλιτεχνών ,υπάρχει έντονη επίδραση κάποιας όμορφης και καλλιεργημένης εταίρας . Αποτελούν τις μοναδικές γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα, με εξαίρεση τις Σπαρτιάτισσες, που απολάμβαναν την ανεξαρτησία τους και μπορούσαν να διαθέτουν προσωπική περιουσία. Ένα τέτοιο είδος παλλακίδας δεν πληρωνόταν για κάθε συνέρευση, αλλά έπαιρνε δώρα από τους «εταίρους» και τους «φίλους» της ώστε να ζει μια άνετη ζωή. Παρόμοια χαρακτηριστικά έχουν οι γκέισες στην ιαπωνική παράδοση. Ορισμένες από τις εταίρες αυτές είχαν μεγάλη περιουσία. Ο Ξενοφών περιγράφει τη Θεοδότα περιτριγυρισμένη από δούλους, πλουσιοπάροχα ντυμένη και κάτοικο ενός πολυτελούς σπιτιού. Άλλες ξεχώριζαν εξαιτίας των χρηματικών ποσών που ξόδευαν: η Ροδόπις, Αιγυπτία που απελευθέρωσε ο αδερφός της ποιήτριας Σαπφούς, έμεινε στην ιστορία επειδή ζήτησε την ανέγερση μιας πυραμίδας. Ο Ηρόδοτος αμφιβάλλει για την αλήθεια αυτής της αφήγησης, ωστόσο αναφέρεται σε μια πολυτελή επιγραφή που η ίδια αφιέρωσε στους Δελφούς. Τα χρηματικά ποσά που πληρώνονταν οι εταίρες δεν ήταν σταθερά για όλες, ωστόσο ήταν υψηλότερα από εκείνα που εισέπρατταν οι συνηθισμένες πόρνες. Στη Νέα Κωμωδία, κυμαίνονται από τις 20 έως τις 60 μνες για έναν ακαθόριστο αριθμό ημερών. Ο Μένανδρος αναφέρει μια εταίρα που κέρδιζε τρεις μνες την ημέρα, όσο δηλαδή δέκα πόρνες μαζί. Αν πιστέψει κανείς τον Αύλο Γέλλιο, οι παλλακίδες της κλασικής εποχής ζητούσαν μέχρι και 10.000 δραχμές τη βραδιά. Κάποιες φορές είναι δύσκολο να γίνει διάκριση ανάμεσα στις εταίρες και τις απλές πόρνες: και στις δύο περιπτώσεις η γυναίκα μπορούσε να είναι ελεύθερη ή δούλη, ανεξάρτητη ή εργαζόμενη για κάποιο προαγωγό. Οι αρχαίοι συγγραφείς σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούν αδιακρίτως και τους δύο όρους. Κατ' επέκταση ορισμένοι μελετητές αμφιβάλλουν αναφορικά με τη διάκριση ανάμεσά τους, ή ακόμη και για το αν η λέξη εταίρα δεν ήταν παρά ένας ευφημισμός.
Σπάρτη
Ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις, μόνο η Σπάρτη κατέχει τη φήμη πως δεν φιλοξένησε ποτέ οίκο ανοχής. Ο Πλούταρχος αποδίδει το φαινόμενο στην απουσία πολύτιμων μετάλλων και πραγματικού χρήματος – η Σπάρτη χρησιμοποιούσε νόμισμα από σίδερο που δεν αναγνωριζόταν από κανέναν άλλο και το οποίο κανείς δεν ενδιαφερόταν να υιοθετήσει. Συνεπώς δεν υπάρχουν σήμερα ίχνη της δραστηριότητας αυτής στην Σπάρτη κατά την αρχαϊκή ή κλασική εποχή. Εντούτοις, κατά την κλασική περίοδο απαντώνται στη Σπάρτη εταίρες. Ο Αθήναιος κάνει αναφορά στις παλλακίδες με τις οποίες περνούσε τις νύχτες του ο Αλκιβιάδης κατά την εξορία του στη Σπάρτη. Ο Ξενοφών από την πλευρά του, αφηγούμενος τη συνωμοσία του Κινάδωνα (αρχές 4ου αιώνα π.Χ.) αναφέρεται σε μία πανέμορφη γυναίκα, η οποία κατηγορήθηκε ότι διέφθειρε τους άνδρες, γέρους και νέους, που επισκέπτονταν τον Αυλώνα. Πιθανότατα πρόκειται για κάποια εταίρα. Από τον 3ο αιώνα π.Χ. κι έπειτα, οπότε και μεγάλες ποσότητες ξένου χρήματος άρχισαν να κυκλοφορούν στη γη της Λακωνίας, η Σπάρτη αρχίζει να υιοθετεί συνήθειες των έτερων ελληνικών πόλεων. Κατά την ελληνιστική περίοδο, ο Πολέμων από το Ίλιον, περιγράφει στο έργο «Προσφορές στη Λακεδαίμονα» ένα διάσημο πορτραίτο της εταίρας Κοττίνας, καθώς και μια αγελάδα από μπρούτζο που η ίδια αφιέρωσε. Προσθέτει δε πως κάποτε του έδειξαν σαν αξιοθέατο τον οίκο ανοχής που εκείνη διατηρούσε κοντά στο ναό του Διονύσου.
Ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις, μόνο η Σπάρτη κατέχει τη φήμη πως δεν φιλοξένησε ποτέ οίκο ανοχής. Ο Πλούταρχος αποδίδει το φαινόμενο στην απουσία πολύτιμων μετάλλων και πραγματικού χρήματος – η Σπάρτη χρησιμοποιούσε νόμισμα από σίδερο που δεν αναγνωριζόταν από κανέναν άλλο και το οποίο κανείς δεν ενδιαφερόταν να υιοθετήσει. Συνεπώς δεν υπάρχουν σήμερα ίχνη της δραστηριότητας αυτής στην Σπάρτη κατά την αρχαϊκή ή κλασική εποχή. Εντούτοις, κατά την κλασική περίοδο απαντώνται στη Σπάρτη εταίρες. Ο Αθήναιος κάνει αναφορά στις παλλακίδες με τις οποίες περνούσε τις νύχτες του ο Αλκιβιάδης κατά την εξορία του στη Σπάρτη. Ο Ξενοφών από την πλευρά του, αφηγούμενος τη συνωμοσία του Κινάδωνα (αρχές 4ου αιώνα π.Χ.) αναφέρεται σε μία πανέμορφη γυναίκα, η οποία κατηγορήθηκε ότι διέφθειρε τους άνδρες, γέρους και νέους, που επισκέπτονταν τον Αυλώνα. Πιθανότατα πρόκειται για κάποια εταίρα. Από τον 3ο αιώνα π.Χ. κι έπειτα, οπότε και μεγάλες ποσότητες ξένου χρήματος άρχισαν να κυκλοφορούν στη γη της Λακωνίας, η Σπάρτη αρχίζει να υιοθετεί συνήθειες των έτερων ελληνικών πόλεων. Κατά την ελληνιστική περίοδο, ο Πολέμων από το Ίλιον, περιγράφει στο έργο «Προσφορές στη Λακεδαίμονα» ένα διάσημο πορτραίτο της εταίρας Κοττίνας, καθώς και μια αγελάδα από μπρούτζο που η ίδια αφιέρωσε. Προσθέτει δε πως κάποτε του έδειξαν σαν αξιοθέατο τον οίκο ανοχής που εκείνη διατηρούσε κοντά στο ναό του Διονύσου.
Η αντισύλληψη στην αρχαιότητα
Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν το Pessarium, ένα ξύγκι διαποτισμένο με νίτρο, ανθρακική σόδα ή ποτάσα. Μαζί με άλλες σπερματοκτόνες ουσίες το τοποθετούσαν στη μήτρα. Κάτι ανάλογο ήταν και το «μύσι» που αναφέρει ο Ιπποκράτης. Ήταν ένα υλικό με θειούχο σίδηρο που σε μικρή ποσότητα λαμβανόταν σε υδατώδες διάλυμα και υποτίθεται προφύλασσε από εγκυμοσύνη. Τότε χρησιμοποιούσαν και τον ανθρακούχο μόλυβδο μολονότι ήξεραν τις βλαπτικές συνέπειές του.Τι γινόταν όμως στην περίπτωση που η όποια προφύλαξη αποτύγχανε; Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για εταίρες που δεν είχαν σκοπό την τεκνοποίηση. Μία λύση ήταν η έκτρωση, με οδυνηρές συνέπειες βέβαια για τη γυναίκα. Όσον αφορά στην έκτρωση ο Ιπποκράτης την αποδεχόταν μόνο σε περίπτωση που την επέβαλλαν σοβαροί ιατρικοί λόγοι. Γι΄ αυτό χρησιμοποιούσαν φυτικά εκχυλίσματα από κεδροειδή σαβινιά-βρωμώδες κέδρο, το οποίο είχε δηλητήριο. Ο Ιπποκράτης αναφέρει ως τρόπο πρόκλησης της έκτρωσης τα δυνατά άλματα. Ο Αριστοτέλης θεωρεί την άμβλωση έγκλημα εφόσον κινείται το παιδί. Αντίθετα ο Πλάτωνας θεωρεί ότι μόνο μετά τη γέννηση θεωρείται έμψυχος άνθρωπος, άρα τότε πλέον μιλάμε για δολοφονία. Υπήρχαν όμως και παιδιά που γεννιόντουσαν είτε γιατί η εγκυμοσύνη ήταν προχωρημένη είτε γιατί δεν ήταν δυνατή η αποβολή. Τα παιδιά αυτά έμεναν πολλές φορές έκθετα, δηλαδή τα παρατούσαν. Γι αυτό και στη Νέα Κωμωδία έχουμε θέματα επανεύρεσης χαμένων παιδιών μετά από χρόνια και αναγνώρισή τους. Υπήρχε βέβαια και η εκδοχή τα παιδιά να τα μεγαλώσουν ξένοι. Η χειρότερη εκδοχή ήταν να γίνουν δούλοι. Τα παιδιά των εταίρων που εγκαταλείπονταν από τις μητέρες τους και τα ανέθρεφαν ξένοι δεν ήταν ελεύθεροι πολίτες, ακόμη και αν μεγάλωναν σε κανονικές οικογένειες. Τα κορίτσια είχαν χειρότερη μοίρα και γι΄ αυτό και τα παρατούσαν πιο συχνά από τα αγόρια. Όποιος μεγάλωνε κόρη έπρεπε να αναλάβει και την προίκα της. Έτσι τα κορίτσια δεν τα προτιμούσαν και συνήθως γίνονταν και αυτά ιερόδουλες. Άλλωστε μια εταίρα απέφερε μεγαλύτερα κέρδη από μια εργάτρια. Η μοίρα των παιδιών αυτών ήταν προδιαγεγραμμένη είτε τα άφηναν τα γεννηθούν είτε όχι....
Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν το Pessarium, ένα ξύγκι διαποτισμένο με νίτρο, ανθρακική σόδα ή ποτάσα. Μαζί με άλλες σπερματοκτόνες ουσίες το τοποθετούσαν στη μήτρα. Κάτι ανάλογο ήταν και το «μύσι» που αναφέρει ο Ιπποκράτης. Ήταν ένα υλικό με θειούχο σίδηρο που σε μικρή ποσότητα λαμβανόταν σε υδατώδες διάλυμα και υποτίθεται προφύλασσε από εγκυμοσύνη. Τότε χρησιμοποιούσαν και τον ανθρακούχο μόλυβδο μολονότι ήξεραν τις βλαπτικές συνέπειές του.Τι γινόταν όμως στην περίπτωση που η όποια προφύλαξη αποτύγχανε; Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για εταίρες που δεν είχαν σκοπό την τεκνοποίηση. Μία λύση ήταν η έκτρωση, με οδυνηρές συνέπειες βέβαια για τη γυναίκα. Όσον αφορά στην έκτρωση ο Ιπποκράτης την αποδεχόταν μόνο σε περίπτωση που την επέβαλλαν σοβαροί ιατρικοί λόγοι. Γι΄ αυτό χρησιμοποιούσαν φυτικά εκχυλίσματα από κεδροειδή σαβινιά-βρωμώδες κέδρο, το οποίο είχε δηλητήριο. Ο Ιπποκράτης αναφέρει ως τρόπο πρόκλησης της έκτρωσης τα δυνατά άλματα. Ο Αριστοτέλης θεωρεί την άμβλωση έγκλημα εφόσον κινείται το παιδί. Αντίθετα ο Πλάτωνας θεωρεί ότι μόνο μετά τη γέννηση θεωρείται έμψυχος άνθρωπος, άρα τότε πλέον μιλάμε για δολοφονία. Υπήρχαν όμως και παιδιά που γεννιόντουσαν είτε γιατί η εγκυμοσύνη ήταν προχωρημένη είτε γιατί δεν ήταν δυνατή η αποβολή. Τα παιδιά αυτά έμεναν πολλές φορές έκθετα, δηλαδή τα παρατούσαν. Γι αυτό και στη Νέα Κωμωδία έχουμε θέματα επανεύρεσης χαμένων παιδιών μετά από χρόνια και αναγνώρισή τους. Υπήρχε βέβαια και η εκδοχή τα παιδιά να τα μεγαλώσουν ξένοι. Η χειρότερη εκδοχή ήταν να γίνουν δούλοι. Τα παιδιά των εταίρων που εγκαταλείπονταν από τις μητέρες τους και τα ανέθρεφαν ξένοι δεν ήταν ελεύθεροι πολίτες, ακόμη και αν μεγάλωναν σε κανονικές οικογένειες. Τα κορίτσια είχαν χειρότερη μοίρα και γι΄ αυτό και τα παρατούσαν πιο συχνά από τα αγόρια. Όποιος μεγάλωνε κόρη έπρεπε να αναλάβει και την προίκα της. Έτσι τα κορίτσια δεν τα προτιμούσαν και συνήθως γίνονταν και αυτά ιερόδουλες. Άλλωστε μια εταίρα απέφερε μεγαλύτερα κέρδη από μια εργάτρια. Η μοίρα των παιδιών αυτών ήταν προδιαγεγραμμένη είτε τα άφηναν τα γεννηθούν είτε όχι....