Μία μέρα μετά το Halloween, το Μεξικό γιορτάζει την Ημέρα των Νεκρών (Dia de los Muertos). Σχετίζεται με την Καθολική γιορτή Των Αγίων Πάντων και πρόκειται για ένα κυριολεκτικό «ξύπνημα των νεκρών», αφού οι δρόμοι τις πόλης γεμίζουν σκελετούς, ενώ πιστεύεται ότι εκείνη τη μέρα του χρόνου οι νεκροί επιστρέφουν στη Γη και γιορτάζουν με τις οικογένειες τους
Περίπου 3000 χρόνια πίσω κάποιες ιθαγένικες φυλές στα βάθη του Μεξικού, έλεγαν πως η ζωή είναι μόνο ένα όνειρο. Την αληθινή την βρίσκεις μετά το θάνατο. Δεν ήταν τίποτα τυχαίοι. Ήταν οι φυλές των Aztec, των Maya, των Toltec, Laxcaltec, Chichimec, Tecpanec και πολλές άλλες. Για αυτούς τους ανθρώπους ο θάνατος ήταν απλά ένα χαρακτηριστικό όπως και η ζωή. Όχι κάτι το φοβερό, μυστηριώδες και άσχημο. Και έτσι το γιόρταζαν όπως κάθε άλλο χαρμόσυνο γεγονός. Το έθιμο αυτό γιορτάζονταν αρχικά τον Αζτέκο μήνα της Miccailhuitontli δηλαδή της «Κυρίας των Νεκρών» και ήταν αφιερωμένο στα παιδιά και τους νεκρούς. Σύμφωνα με το δικό μας ημερολόγιο, αυτό μεταφράζεται τον μήνα Ιούλιο μέχρι τις αρχές του Αυγούστου. Τότε πίστευαν ότι οι νεκροί, όπου και αν βρίσκονται, επιστρέφουν στην οικογένεια τους, για να νιώσουν την ζεστασιά της. Όταν πριν 500 χρόνια οι ισπανοί κατακτητές προσπάθησαν να εξαφανίσουν μαζί με τους ανθρώπους και το τελετουργικό που κορόιδευε το θάνατο, το μόνο που κατάφεραν ήταν να μεταφέρουν τον εορτασμό του στις ημέρες της χριστιανικής γιορτής των Αγίων Πάντων και όλων των Ψυχών στις 1 και 2 Νοεμβρίου.
Η 1η Νοεμβρίου είναι για τα νεκρά παιδιά και τα βρέφη (ονομάζεται αλλιώς και μέρα των Αθώων ή μέρα των Αγγέλων) και η 2η Νοεμβρίου είναι για τους ενήλικες. Τότε είναι που επιστρέφουν οι νεκροί στη γη και τα αγαπημένα τους πρόσωπα τους υποδέχονται με κεράσματα, δώρα και γλυκίσματα. Οι προετοιμασίες ξεκινούν από το βράδυ της 31ης Οκτωβρίου οπότε ανοίγουν οι πύλες για να έρθουν οι νεκροί και συμμετέχουν όχι μόνο συγγενείς ή όσοι έχουν χάσει ένα αγαπημένο πρόσωπο αλλά και μαθητές σχολείου, πρόκειται ουσιαστικά για μια μεγάλη γιορτή του θανάτου. Ο κόσμος φτιάχνει βωμούς έξω από τα σπίτια του, στα κοιμητήρια, πάνω στους τάφους των νεκρών τους ακόμη και οι μαθητές στα σχολεία όπου αποθέτουν τις προσφορές τους, «ofrendas». Οι προσφορές είναι συνήθως φαγητά, γλυκά, τα αγαπημένα αντικείμενα, ακόμη και κουβέρτες, με σκοπό όχι μόνο να τους ευχαριστήσουν αλλά γιατί υπάρχει η πεποίθηση ότι όντως τα χρησιμοποιούν. Στα κεράσματα της ημέρας την τιμητική τους έχουν τα «Calaveras», ζαχαρωτά σε σχήμα κρανίου, φερέτρου ή σκελετού, μεθυστικά ποτά και το περίφημο «ψωμί των νεκρών» το οποίο είναι πασπαλισμένο με κόκκινη ζάχαρη που συμβολίζει το αίμα, ενώ στους στολισμούς δεσπόζουν τα πορτοκαλί λουλούδια, γνωστά ως «λουλούδια του θανάτου», για να τον ξορκίσουν.
Σύμφωνα με την πίστη των αρχαίων μεξικανικών πολιτισμών, όταν κάποιος πεθάνει το πνεύμα του συνεχίζει να ζει στο Miktlan, μέρος κατοικίας των ψυχών που εγκατέλειψαν τα εγκόσμια. Γενναιόδωροι Θεοί δημιούργησαν αυτή την ιδανική κατοικία που δεν έχει τίποτα τo τρομακτικό, αλλά αντιθέτως είναι γαλήνια. Εκεί οι ψυχές αναπαύονται ευχάριστα μέχρι την ημέρα που θα επιστρέψουν στις παλιές τους κατοικίες. Κατά την επίσκεψή τους αν και δεν γίνονται ορατοί, οι συγγενείς τους μπορούν να τους αισθανθούν. Η λαϊκή αυτή παράδοση έχει τις απαρχές της περίπου 3.000 χρόνια πριν, στην εποχή των Αζτέκων, οι οποίοι γιόρταζαν τον ένατο ημερολογιακό τους μήνα (στο σύγχρονο ημερολόγιο ο μήνας αυτός αντιστοιχεί στον Αύγουστο) προς τιμή της θεότητας Miccailhuitontli που σημαίνει «Κυρία των Νεκρών» ή αλλιώς Catrina. Παρόμοιας φύσεως εορτασμοί λαμβάνουν χώρα και σε άλλους πολιτισμούς, στη Βραζιλία, την Ευρώπη, σε ασιατικές και αφρικανικές κουλτούρες. Στην Ελλάδα ανάλογο εορτασμό εντοπίζουμε στις χριστιανικές εορτές των Αγίων Πάντων και των Ψυχών. Το πένθος κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών εναλλάσσεται με μια χιουμοριστική διάθεση, κάθε φορά που οι συγγενείς θυμούνται αστεία περιστατικά και ιστορίες από τη ζωή των πεθαμένων. Ένα από τα διασημότερα σύμβολα της μεξικάνικης Dia de los Muertos (Μέρας των νεκρών) είναι η μορφή της Catrina (αγαλματίδια που παριστάνουν σκελετούς με επίσημη ενδυμασία). Η παράδοση αυτή ξεκίνησε από μία γραπτή διακωμώδηση των Μεξικανών γυναικών της ανώτερης τάξης. Μια άλλη παράδοση αποτελεί η συγγραφή μικρών ποιημάτων γνωστά ως Calaveras («νεκροκεφαλές») με περιπαιχτικά νεκρικά ποιήματα που κοροϊδεύουν ιδιόρρυθμες συνήθειες και αστεία βιώματα καθώς και το παρελθόν των πεθαμένων.
Τέσσερα κεριά στο πάνω μέρος του βωμού παριστάνουν τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Για κάθε πεθαμένο ανάβουν ένα κερί και ένα επιπλέον για την περίπτωση που η οικογένεια έχει ξεχάσει κάποιον. Τα κεριά που συμβολίζουν την ελπίδα και την πίστη καίνε καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, ώστε να μην υπάρχει σκοτάδι …Ενώ οι περισσότεροι βωμοί γεμίζουν με τα αγαπημένα φαγητά, γλυκά, ποτά και φρούτα για το πνεύμα των νεκρών κάθε οικογένειας, υπάρχουν κάποιες «βασικές ανάγκες» που πρέπει να καλύπτει ακόμα και ο πιο απλός βωμός: ΝΕΡΟ για τη δίψα και το πλύσιμο. ΑΛΑΤΙ για το καρύκευμα του φαγητού και την κάθαρση. ΨΩΜΙ καθώς αποτελεί την αναγκαία για την επιβίωση τροφήΚοντά στους βωμούς συναντά κανείς νιπτήρα, σαπούνι, πετσέτα, καθρέφτη και χτένα, ώστε να μπορέσουν τα πνεύματα να καλλωπιστούν κάπως πριν από το ταξίδι της επιστροφής. Οι χειροποίητοι σκελετοί, Calaveras φαίνονται αστείοι και φιλικοί και όχι τρομαχτικοί και ανατριχιαστικοί. Παριστάνουν τους αγαπημένους νεκρούς, το επάγγελμα και τα χόμπι τους. Όταν τοποθετούνται στο βωμό αυτές οι χαριτωμένες φιγούρες σκελετών, φέρνουν αγαπημένες αναμνήσεις που κάνουν τους συγγενείς που πενθούν να χαμογελάσουν. Οι φιγούρες αυτές και η ευωδιά από τα φαγητά βοηθούν τα πνεύματα να βρουν το σωστό σπίτι.