Με μια αξιοζήλευτη καριέρα και με μια ακόμα πιο πολυτάραχη ζωή, η Ίνγκριντ Μπέργκμαν που είδε τη ζωή της να αρχίζει και να «σβήνει» στις 29 Αυγούστου (1915 - 1982), ξεκίνησε την καριέρα της στην Στοκχόλμη, την απογείωσε στην Αμερική, την «στρίμωξε» στη Ρώμη και την τερμάτισε στο Λονδίνο. Με αξεπέραστη φυσική ομορφιά, με μοναδικό ταλέντο και συναισθηματική διαφάνεια στην ερμηνεία της η Σουηδή ηθοποιός ήταν μια αυθεντική σταρ, διαφορετική από τις άλλες. Οταν πήγε το 1939 στο Χόλιγουντ για το ριμέικ του «Ιντερμέτζο» έφερε μια νέα φρεσκάδα, που δεν είχε σχέση με το τυποποιημένο σεξαπίλ. Ξεχώρισε με τις ταινίες «Καζαμπλάνκα» (1942), «Εφιάλτης» (1944), «Υπόθεση Νοτόριους» (1946), ενώ αναζητώντας την αυθεντικότητα οδηγήθηκε στην Ιταλία και μυήθηκε στον νεορεαλισμό του Ροσελίνι. Για την τελευταία της ταινία «Φθινοπωρινή σονάτα», το 1978, του Ινγκμαρ Μπέργκμαν επέστρεψε στη γενέτειρά της.
«Το φιλί είναι ένα αξιαγάπητο τέχνασμα σχεδιασμένο από τη φύση για να σταματήσει τον λόγο
όταν οι λέξεις γίνονται περιττές.» Ίνγκριντ Μπέργκμαν
όταν οι λέξεις γίνονται περιττές.» Ίνγκριντ Μπέργκμαν
Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν γεννήθηκε στη Στοκχόλμη της Σουηδία, στις 29 Αυγούστου του 1915. Από τα σχολικά ακόμα χρόνια δείχνει την κλίση της στην υποκριτική , παίρνοντας μέρος στις θεατρικές παραστάσεις του ιδιωτικού σχολείου όπου φοίτησε. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 γράφεται στη Βασιλική Δραματική Σχολή της Στοκχόλμης, την οποία ωστόσο εγκατέλειψε μόλις στον δεύτερο χρόνο για να κυνηγήσει το όνειρο του επαγγελματία ηθοποιού. Το 1934 θα κάνει το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο, με την ίδια να εξασφαλίζει ένα ρολάκι στη σουηδική ταινία «Monkbrogreven». Σύντομα θα έρθουν κι άλλες συμμετοχές σε σουηδικές ταινίες, ενώ το 1936 θα ενσαρκώσει τον ρόλο στη δραματική ταινία «Intermezzo» που θα της ανοίξει τον δρόμο για διεθνή καριέρα. Την επόμενη χρονιά θα παντρευτεί τον σουηδό γιατρό Petter Lindstrom, με τον οποίο θα αποκτήσουν μια κόρη, τη Friedel Pia. Ο Αμερικανός παραγωγός David Selznick την προσέλαβε για να πρωταγωνιστήσει στο αμερικανικό ριμέικ του φιλμ «Intermezzo»
Η πετυχημένη πορεία της ταινίας στους αμερικανικούς κινηματογράφους το 1939 θα ωθήσει τον παραγωγό να εξασφαλίσει στην Μπέργκμαν πολυετές κινηματογραφικό συμβόλαιο, με την ίδια εν τω μεταξύ να εμφανίζεται και στο Μπρόντγουεϊ, στη θεατρική παράσταση «Liliom» (1940). Η αρχική εικόνα της στον αμερικανικό κινηματογράφο θέλει την Μπέργκμαν να ενσαρκώνει το πρότυπο της ηθικής και ενάρετης γυναίκας: παίζει την αφοσιωμένη οικοδιδάσκαλο στην ταινία «Adam Had Four Sons» το 1941, ενώ την ίδια χρονιά ενσαρκώνει και την πιστή σύζυγο στο «Rage in Heaven» (1941). Το 1942 ωστόσο όλα έμελλε να αλλάξουν, όταν η Μπέργκμαν μας χάρισε μια αξιομνημόνευτη ερμηνεία ως γυναίκα που ταλανίζεται ανάμεσα σε δύο άντρες, τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και τον Paul Henreid, στην κλασική ερωτική ιστορία της «Καζαμπλάνκα». Η επιτυχία της «Καζαμπλάνκα» θα έκανε την Μπέργκμαν σταρ διεθνούς βεληνεκούς και θα την εγκαθίδρυε επιτόπου στο κινηματογραφικό στερέωμα. Η φήμη της εξαργυρώθηκε τον επόμενο χρόνο, με την ίδια να εμφανίζεται στο πλευρό του Γκάρι Κούπερ στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Χέμινγουεϊ «Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα» (For Whom the Bell Tolls - 1943).Το «Gaslight» (1944) θα της εξασφαλίσει και την αναγνώριση της κινηματογραφικής ακαδημίας, με την ερμηνεία της να βραβεύεται με (το πρώτο) Όσκαρ. Σειρά έχει κατόπιν η μνημειώδης συνεργασία της με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, με τον οποίο θα κάνουν το «Spellbound» (1945) με τον Γκρέγκορι Πεκ και το περίφημο«Notorious» (1946), στο πλευρό του Κάρι Γκραντ.
Η πετυχημένη πορεία της ταινίας στους αμερικανικούς κινηματογράφους το 1939 θα ωθήσει τον παραγωγό να εξασφαλίσει στην Μπέργκμαν πολυετές κινηματογραφικό συμβόλαιο, με την ίδια εν τω μεταξύ να εμφανίζεται και στο Μπρόντγουεϊ, στη θεατρική παράσταση «Liliom» (1940). Η αρχική εικόνα της στον αμερικανικό κινηματογράφο θέλει την Μπέργκμαν να ενσαρκώνει το πρότυπο της ηθικής και ενάρετης γυναίκας: παίζει την αφοσιωμένη οικοδιδάσκαλο στην ταινία «Adam Had Four Sons» το 1941, ενώ την ίδια χρονιά ενσαρκώνει και την πιστή σύζυγο στο «Rage in Heaven» (1941). Το 1942 ωστόσο όλα έμελλε να αλλάξουν, όταν η Μπέργκμαν μας χάρισε μια αξιομνημόνευτη ερμηνεία ως γυναίκα που ταλανίζεται ανάμεσα σε δύο άντρες, τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και τον Paul Henreid, στην κλασική ερωτική ιστορία της «Καζαμπλάνκα». Η επιτυχία της «Καζαμπλάνκα» θα έκανε την Μπέργκμαν σταρ διεθνούς βεληνεκούς και θα την εγκαθίδρυε επιτόπου στο κινηματογραφικό στερέωμα. Η φήμη της εξαργυρώθηκε τον επόμενο χρόνο, με την ίδια να εμφανίζεται στο πλευρό του Γκάρι Κούπερ στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Χέμινγουεϊ «Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα» (For Whom the Bell Tolls - 1943).Το «Gaslight» (1944) θα της εξασφαλίσει και την αναγνώριση της κινηματογραφικής ακαδημίας, με την ερμηνεία της να βραβεύεται με (το πρώτο) Όσκαρ. Σειρά έχει κατόπιν η μνημειώδης συνεργασία της με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, με τον οποίο θα κάνουν το «Spellbound» (1945) με τον Γκρέγκορι Πεκ και το περίφημο«Notorious» (1946), στο πλευρό του Κάρι Γκραντ.
«Κοίτα να δεις που είδα σήμερα μια ταινία χωρίς την Ινγκριντ Μπέργκμαν μέσα» ήταν ένα ανέκδοτο που κυκλοφορούσε στη Νέα Υόρκη το 1945. Την περίοδο εκείνη παίζονταν στις αίθουσες τρεις ταινίες της ηθοποιού, το «Spellbound», το «Οι καμπάνες της Αγίας Μαρίας» και η «Σαρατόγκα». Και ήταν όλες καλές και έπρεπε κανείς να τις δει! Η Ινγκριντ Μπέργκμαν ήταν η ανεπίσημη βασίλισσα του Χόλιγουντ και η δημοτικότητά της ακλόνητη.
Η ερμηνεία της στο «Notorious» θα αποθεωθεί από κριτικούς και θα λατρευτεί από το κοινό, ενώ σήμερα θεωρείται κλασική. Οι σινεφίλ θα έχουν την ευκαιρία να την απολαύσουν και στην πιο ανάλαφρη ταινία του 1945 «The Bells of St.Mary's», πρωταγωνιστώντας δίπλα στον Μπινγκ Κρόσμπι. Θέλοντας να διαφοροποιήσει τη δουλειά της, η Μπέργκμαν θα εμφανιστεί και πάλι στο Μπρόντγουεϊ, παίζοντας στο σανίδι την Ιωάννα της Λωραίνης. Η μνημειώδης ενσάρκωση της ηρωίδας της Γαλλίας δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητο τον κινηματογράφο, με την περίφημη ηθοποιό να παίζει τη Ζαν Ντ' Αρκ και στο μεγάλο πανί, στην ομώνυμη ταινία «Joan of Arc» του 1948. Στη δεκαετία του ’50, έχοντας απολαύσει μία περίοδο εκπληκτικής δραστηριότητας στο Χόλιγουντ, η Μπέργκμαν τους εκπλήσσει όλους πρωταγωνιστώντας στο Ιταλικό δράμα "Στρόμπολι" του Ρομπέρτο Ροσελίνι, με τον οποίο ξεκίνησε μια θυελλώδη σχέση (καρπός του έρωτα τους η επίσης πανέμορφη ηθοποιός, Ιζαμπέλα Ροσελίνι). Παρέμεινε στην Ευρώπη και γύρισε μια σειρά ταινιών με τον Ροσελίνι, από τις οποίες ξεχώριζαν το "Ταξίδι στην Ιταλία", και "Ο φόβος" ενώ πρωταγωνίστησε και στο αριστούργημα του Ζαν Ρενουάρ, "Η Έλενα και οι άντρες της". Η ταινία ωστόσο, όσο και η επόμενη, που θα ήταν και η τελευταία συνεργασία της με τον Χίτσκοκ («Under Capricorn»), δεν έκανε την αναμενόμενη εισπρακτική πορεία, με την κριτική να ακολουθεί το ίδιο μοτίβο. Η Μπέργκμαν, προσπαθώντας να αναβιώσει την καριέρα της που βούλιαζε, γράφει μια επιστολή στον περίφημο ιταλό σκηνοθέτη Ρομπέρτο Ροσελίνι ζητώντας του μια ευκαιρία να δουλέψει μαζί του. Η Μπέργκμαν συνδέθηκε ερωτικά με τον Ρομπέρτο Ροσελίνι κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του «Stromboli» (1950).
Τόσο ο σκηνοθέτης όσο και η ηθοποιός ήταν ωστόσο παντρεμένοι, με το σκάνδαλο να γίνεται παγκόσμια είδηση και να απασχολεί τον σκανδαλοθηρικό Τύπο στα πέρατα της οικουμένης. Έγκυος με το παιδί του Ροσελίνι, η Μπέργκμαν ζητά διαζύγιο από τον σύζυγό της, με τις περιπέτειες του διαζυγίου να απαθανατίζονται στις εφημερίδες και την υπόθεση να παίρνει τελικά αίσιο τέλος λίγες μόνο μέρες πριν από τη γέννηση του μικρού Roberto. Ο γάμος της με τον Ροσελίνι θα ακολουθούσε λίγο αργότερα, η ζημιά στην καριέρα της ωστόσο είχε ήδη συμβεί.
Η κατακραυγή του κόσμου για την "ανέντιμη" συμπεριφορά της Μπέργκμαν, με την εικόνα της «αγίας» που είχε να κατακρημνίζεται ολοταχώς, θα αποτυπωνόταν τόσο στο «Stromboli» όσο και στις επόμενες δουλειές της με τον Ροσελίνι, οι οποίες στέφθηκαν από απόλυτη εισπρακτική αποτυχία. Το ζευγάρι απέκτησε βέβαια άλλα δύο παιδιά, τις Isabella και Isotta, πριν χωρίσει οριστικά το 1956
Τόσο ο σκηνοθέτης όσο και η ηθοποιός ήταν ωστόσο παντρεμένοι, με το σκάνδαλο να γίνεται παγκόσμια είδηση και να απασχολεί τον σκανδαλοθηρικό Τύπο στα πέρατα της οικουμένης. Έγκυος με το παιδί του Ροσελίνι, η Μπέργκμαν ζητά διαζύγιο από τον σύζυγό της, με τις περιπέτειες του διαζυγίου να απαθανατίζονται στις εφημερίδες και την υπόθεση να παίρνει τελικά αίσιο τέλος λίγες μόνο μέρες πριν από τη γέννηση του μικρού Roberto. Ο γάμος της με τον Ροσελίνι θα ακολουθούσε λίγο αργότερα, η ζημιά στην καριέρα της ωστόσο είχε ήδη συμβεί.
Η κατακραυγή του κόσμου για την "ανέντιμη" συμπεριφορά της Μπέργκμαν, με την εικόνα της «αγίας» που είχε να κατακρημνίζεται ολοταχώς, θα αποτυπωνόταν τόσο στο «Stromboli» όσο και στις επόμενες δουλειές της με τον Ροσελίνι, οι οποίες στέφθηκαν από απόλυτη εισπρακτική αποτυχία. Το ζευγάρι απέκτησε βέβαια άλλα δύο παιδιά, τις Isabella και Isotta, πριν χωρίσει οριστικά το 1956
"Διέσχισα τη διαδρομή από αγία σε πουτάνα και πίσω πάλι σε αγία, όλα μέσα σε μια ζωή."
Αποκλεισμένη από το πουριτανικό Χόλιγουντ για χρόνια, η Μπέργκμαν θα έκανε τη θριαμβευτική επιστροφή της στον αμερικανικό κινηματογράφο το 1956, με την «Anastasia», ερμηνεία που θα της εξασφάλιζε το δεύτερο Όσκαρ της.Η επιστροφή της θύμισε σε όλους το άστρο της και σύντομα νέοι ρόλοι θα έκαναν την εμφάνισή τους: το 1958 πρωταγωνιστεί στο πλευρό του Κάρι Γκραντ στη ρομαντική κομεντί «Indiscreet», κλέβοντας για άλλη μια φορά τις εντυπώσεις. Στη δεκαετία του 1960 η Μπέργκμαν, χωρίς να απομακρυνθεί ακριβώς από τον κινηματογράφο, άρχισε να δείχνει μια σχετική αδιαφορία για την καριέρα της. Ενας τρίτος γάμος, με τον σουηδό ατζέντη Λαρς Σμιντ, την οδήγησε στο Παρίσι. Περιστασιακές εργασίες στον κινηματογράφο και στο θέατρο - πάντοτε στην Ευρώπη («Σας αρέσει ο Μπραμς;», «Η κίτρινη Ρολς Ρόις»). Για πρώτη φορά δούλεψε και στην τηλεόραση παίζοντας επιλεκτικά («Εντα Γκάμπλερ»). Ολα στην Ευρώπη. Στο Χόλιγουντ επέστρεψε ύστερα από 20 χρόνια απουσίας για την ταινία «Το αγκάθι», μια τεράστια επιτυχία του Μπρόντγουεϊ που έκανε σταρ την Γκόλντι Χον. Στη δεκαετία του 1970 η Μπέργκμαν υπήρξε και πάλι φειδωλή σε εμφανίσεις αλλά κέρδισε ένα τρίτο Οσκαρ (β' ρόλου αυτή τη φορά, για το «Εγκλημα στο Οριαν Εξπρές») και της δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστεί για πρώτη και τελευταία φορά με τον συνεπώνυμό τηςΙνγκμαρ Μπέργκμαν στη «Φθινοπωρινή σονάτα» (1978).
Μιλώντας και πάλι σουηδικά η Μπέργκμαν υποδύθηκε την καταπιεστική μητέρα της Λιβ Ούλμαν στον τέλειο επίλογο της κινηματογραφικής καριέρας της, η οποία όπως και η ζωή της έληξε τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν χτυπήθηκε από καρκίνο. Η τελευταία της εμφάνιση θα σημειωθεί το 1982 στη μικρή οθόνη, στην τηλεταινία «Golda», όπου ενσαρκώνει την ισραηλινή ηγέτη Γκόλντα Μέγιερ με τρόπο που θα της φέρει διθυραμβικές κριτικές και ένα Βραβείο Έμι φυσικά για την ερμηνεία της. Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1980, κυκλοφόρησε και η αυτοβιογραφία της «Ingrid Bergman: My Story». Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν πέθανε το 1982, την ημέρα των γενεθλίων της (29 Αυγούστου) στο Λονδίνο, σε ηλικία 67 ετών. Στο πλευρό της ήταν ο τρίτος σύζυγός της, Lars Schmidt, από τον οποίο είχε πάρει διαζύγιο λίγα χρόνια νωρίτερα. Άφησε πίσω της μια πλούσια συλλογή μοναδικών ερμηνειών, σημαδεύοντας με το υποκριτικό της στίγμα περισσότερες από 50 ταινίες, περιλαμβανομένης φυσικά και της θρυλικής «Καζαμπλάνκα».
Μιλώντας και πάλι σουηδικά η Μπέργκμαν υποδύθηκε την καταπιεστική μητέρα της Λιβ Ούλμαν στον τέλειο επίλογο της κινηματογραφικής καριέρας της, η οποία όπως και η ζωή της έληξε τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν χτυπήθηκε από καρκίνο. Η τελευταία της εμφάνιση θα σημειωθεί το 1982 στη μικρή οθόνη, στην τηλεταινία «Golda», όπου ενσαρκώνει την ισραηλινή ηγέτη Γκόλντα Μέγιερ με τρόπο που θα της φέρει διθυραμβικές κριτικές και ένα Βραβείο Έμι φυσικά για την ερμηνεία της. Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1980, κυκλοφόρησε και η αυτοβιογραφία της «Ingrid Bergman: My Story». Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν πέθανε το 1982, την ημέρα των γενεθλίων της (29 Αυγούστου) στο Λονδίνο, σε ηλικία 67 ετών. Στο πλευρό της ήταν ο τρίτος σύζυγός της, Lars Schmidt, από τον οποίο είχε πάρει διαζύγιο λίγα χρόνια νωρίτερα. Άφησε πίσω της μια πλούσια συλλογή μοναδικών ερμηνειών, σημαδεύοντας με το υποκριτικό της στίγμα περισσότερες από 50 ταινίες, περιλαμβανομένης φυσικά και της θρυλικής «Καζαμπλάνκα».
Φεύγοντας για το Χόλιγουντ, η Μπέργκμαν εγκατέλειψε την πρώτη της κόρη (από το γάμο της με τον Αρον Λίντστρομ) στη Σουηδία για να τη συναντήσει χρόνια αργότερα όταν ενηλικώθηκε. Φεύγοντας από την Ιταλία - μετά το χωρισμό της με τον Ροσελίνι - εγκατέλειψε τα τρία τους παιδιά, τον Ρομπέρτο, την Ινγκριντ και την Ιζαμπέλα. Φεύγοντας συνεχώς από τις πατρίδες της, η Μπέργκμαν περνούσε με τα παιδιά της μόνο υπέροχες στιγμές ευτυχίας (άλλοτε σε μια βίλα στην Ιταλία, ένα ξενοδοχείο στο Παρίσι, σε ένα διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη), αλλά δεν έζησε ποτέ την ανατροφή τους, τα σχολικά τους χρόνια, την ανάγκη τους να βρίσκεται μαζί τους σε κάθε μικρή ή μεγάλη στιγμή της ζωής τους.
Το love story με τον Ροσελίνι
Το φθινόπωρο του 1948 η γραμματέας του Ρομπέρτο Ροσελίνι του φέρνει ένα γράμμα. Είχε σταλεί απο τις ΗΠΑ, πριν από δύο χρόνια και είχε την υπογραφή «Ινγκριντ Μπέργκμαν». «Αγαπητέ Ρομπέρτο» έγραφε η ηθοποιός, «είδα τις ταινίες σου "Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη" και "Παϊζά" και μου άρεσαν πάρα πολύ. Αν χρειαστείς μια σουηδή ηθοποιό που να μιλά αγγλικά, που να μην έχει ξεχάσει τα γερμανικά της, που να μην είναι και τόσο κατανοητή στα γαλλικά και που στα ιταλικά γνωρίζει μόνο τις λέξεις "ti amo", είμαι έτοιμη να έρθω και να παίξω σε ταινία σου».
Ο Ροσελίνι την είχε ακουστά. Είχε παίξει στην Casablanca με τον Bogart, ήταν διάσημη με τις ταινίες του Χίτσκοκ. Ηταν η παγωμένη βόρεια ομορφιά, η νέα Γκρέτα Γκάρμπο που είχε κατακτήσει το Χόλιγουντ. Η Μπέγκμαν ήταν παντρεμένη εκείνη την εποχή με έναν αμερικανό οδοντίατρο, τον Peter Lindstrom και είχαν μια κόρη, την Πία. Ηταν διάσημη, είχε πάρει Οσκαρ, είχε όσα ήθελε. Ο φίλος της φωτογράφος Robert Capa την μύησε τότε στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο και στις ιταλικές νεορεαλιστικές ταινίες. Η Μπέργκμαν παθιάστηκε.
Ετσι, σε μια στιγμή συγκίνησης έγραψε το γράμμα στον Ροσελίνι. Η Ιταλία εκείνη την περίοδο ήταν μια κατεστραμμένη χώρα από τον πόλεμο, ήταν μια φασιστική χώρα, ένας εχθρός για τις ΗΠΑ. «Οταν η μητέρα μου έγραψε στον Ροσελίνι ήταν σαν να έγραφε σήμερα η Τζούλια Ρόμπερτς σε έναν ιρακινό σκηνοθέτη» έχει πει η κόρη της Ισαμπέλα Ροσελίνι. Ο ιταλός σκηνοθέτης δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην πρόκληση. Εγκατέλειψε την ερωμένη του, διάσημη σταρ της εποχής Αννα Μανιάνι, την οποία είχε κάνει σταρ ο ίδιος λέγοντάς της «Πάω τα σκυλιά μια βόλτα». Εφυγε από το ξενοδοχείο Excelsior όπου διέμεναν στη Ρώμη και μπήκε σε ένα αεροπλάνο για τη Νέα Υόρκη. Αυτή ήταν η πρώτη πράξη από αυτό που έγινε γνωστό ως «ο πόλεμος των ηφαιστείων». Ο Ροσελίνι πρότεινε στην Μπέργκμαν το ρόλο στην ταινία που σχεδίαζε, Stromboli και θα γυρνούσαν πάνω στο ηφαίστειο της Σικελίας. Αυτός ο ρόλος όμως είχε γραφεί για την Αννα Μανιάνι. Ροσελίνι και Μπέργκμαν επιστρέφουν στην Ιταλία. Τον Μάρτιο του 1949 βρίσκονται στο πλοίο San Lorenzo που ο Ροσελίνι είχε νοικιάσει, με κάμερες, καλώδια, κουτιά με ντομάτες και σακιά με αλεύρι με κατεύθυνση το νησί Στρόμπολι, όπου το ομώνυμο ηφαίστειο σιγοκαίει από αιώνες. Στο νησί δεν υπάρχουν ξενοδοχεία και τηλέφωνα. Μόνο σπιτάκια με μπουκαμβίλιες, νόστιμα αχλάδια, 370 μόνιμοι κάτοικοι και ένα ενεργό ηφαίστειο. Ο Ροσελίνι νοικιάζει ένα μικρό ροζ σπιτάκι, όπου μένει με την Μπέργκμαν, την αδελφη του και τη γραμματέα του. Δεν υπάρχει μπάνιο, ένας βοηθός ρίχνει νερό με τον κουβά για να πλυθούν. Ενας γάιδαρος χρησιμεύει για τις μετακινήσεις.
Το φθινόπωρο του 1948 η γραμματέας του Ρομπέρτο Ροσελίνι του φέρνει ένα γράμμα. Είχε σταλεί απο τις ΗΠΑ, πριν από δύο χρόνια και είχε την υπογραφή «Ινγκριντ Μπέργκμαν». «Αγαπητέ Ρομπέρτο» έγραφε η ηθοποιός, «είδα τις ταινίες σου "Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη" και "Παϊζά" και μου άρεσαν πάρα πολύ. Αν χρειαστείς μια σουηδή ηθοποιό που να μιλά αγγλικά, που να μην έχει ξεχάσει τα γερμανικά της, που να μην είναι και τόσο κατανοητή στα γαλλικά και που στα ιταλικά γνωρίζει μόνο τις λέξεις "ti amo", είμαι έτοιμη να έρθω και να παίξω σε ταινία σου».
Ο Ροσελίνι την είχε ακουστά. Είχε παίξει στην Casablanca με τον Bogart, ήταν διάσημη με τις ταινίες του Χίτσκοκ. Ηταν η παγωμένη βόρεια ομορφιά, η νέα Γκρέτα Γκάρμπο που είχε κατακτήσει το Χόλιγουντ. Η Μπέγκμαν ήταν παντρεμένη εκείνη την εποχή με έναν αμερικανό οδοντίατρο, τον Peter Lindstrom και είχαν μια κόρη, την Πία. Ηταν διάσημη, είχε πάρει Οσκαρ, είχε όσα ήθελε. Ο φίλος της φωτογράφος Robert Capa την μύησε τότε στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο και στις ιταλικές νεορεαλιστικές ταινίες. Η Μπέργκμαν παθιάστηκε.
Ετσι, σε μια στιγμή συγκίνησης έγραψε το γράμμα στον Ροσελίνι. Η Ιταλία εκείνη την περίοδο ήταν μια κατεστραμμένη χώρα από τον πόλεμο, ήταν μια φασιστική χώρα, ένας εχθρός για τις ΗΠΑ. «Οταν η μητέρα μου έγραψε στον Ροσελίνι ήταν σαν να έγραφε σήμερα η Τζούλια Ρόμπερτς σε έναν ιρακινό σκηνοθέτη» έχει πει η κόρη της Ισαμπέλα Ροσελίνι. Ο ιταλός σκηνοθέτης δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην πρόκληση. Εγκατέλειψε την ερωμένη του, διάσημη σταρ της εποχής Αννα Μανιάνι, την οποία είχε κάνει σταρ ο ίδιος λέγοντάς της «Πάω τα σκυλιά μια βόλτα». Εφυγε από το ξενοδοχείο Excelsior όπου διέμεναν στη Ρώμη και μπήκε σε ένα αεροπλάνο για τη Νέα Υόρκη. Αυτή ήταν η πρώτη πράξη από αυτό που έγινε γνωστό ως «ο πόλεμος των ηφαιστείων». Ο Ροσελίνι πρότεινε στην Μπέργκμαν το ρόλο στην ταινία που σχεδίαζε, Stromboli και θα γυρνούσαν πάνω στο ηφαίστειο της Σικελίας. Αυτός ο ρόλος όμως είχε γραφεί για την Αννα Μανιάνι. Ροσελίνι και Μπέργκμαν επιστρέφουν στην Ιταλία. Τον Μάρτιο του 1949 βρίσκονται στο πλοίο San Lorenzo που ο Ροσελίνι είχε νοικιάσει, με κάμερες, καλώδια, κουτιά με ντομάτες και σακιά με αλεύρι με κατεύθυνση το νησί Στρόμπολι, όπου το ομώνυμο ηφαίστειο σιγοκαίει από αιώνες. Στο νησί δεν υπάρχουν ξενοδοχεία και τηλέφωνα. Μόνο σπιτάκια με μπουκαμβίλιες, νόστιμα αχλάδια, 370 μόνιμοι κάτοικοι και ένα ενεργό ηφαίστειο. Ο Ροσελίνι νοικιάζει ένα μικρό ροζ σπιτάκι, όπου μένει με την Μπέργκμαν, την αδελφη του και τη γραμματέα του. Δεν υπάρχει μπάνιο, ένας βοηθός ρίχνει νερό με τον κουβά για να πλυθούν. Ενας γάιδαρος χρησιμεύει για τις μετακινήσεις.
«Δεν έχω ρίζες γιατί δεν μ'ενδιαφέρουν οι ρίζες. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να είμαι ελεύθερη» δήλωνε, σε μια από τις τελευταίες της συνεντευξεις, η 'Ινγκριντ Μπέργκμαν.
Μπέργκμαν και Μπόγκαρτ δεν τα πήγαν καθόλου καλά στα γυρίσματα του φιλμ Καζαμπλάνκα. Αρχική επιλογή της παραγωγής για τον ρόλο της Ιλσε ήταν η Αν Σέρινταν, ενώ είχε επίσης ακουστεί το όνομα της ρωσίδας μπαλαρίνας Ταμάρα Τουμάνοβα, στην οποία μάλιστα οφείλεται η αλλαγή της εθνικότητας της Ιλσε από Αμερικανίδα σε Ευρωπαία. Ηθοποιοί για τους οποίους η Warner Bros είχε δείξει ενδιαφέρον ήταν επίσης οι Μισέλ Μοργκάν, Χέντι Λαμάρ και Εντβίζ Φεγέρ.
Η Μπέργκμαν, μαθημένη στις ανέσεις του Χόλιγουντ, αρχίζει να αγανακτεί.
«Κατάρα σ'αυτές τις νεορεαλιστικές ταινίες, σε αυτούς τους ανθρώπους που δεν ξέρουν τι είναι ο διάλογος και δεν ξέρουν να κινούνται μπροστά στην κάμερα. Ρομπέρτο, δεν αντέχω να δουλέψω για σένα ούτε για μια μέρα ακόμη!», γράφει στο ημερολόγιό της. Ο Ρομπέρτο για να την καλμάρει της φτιάχνει σπαγγέτι και της αγοράζει ένα γαλλικό μπουλντόγκ. Αρχίζουν τότε να καταφθάνουν γράμματα από τον σύζυγο της Μπέργκμαν, ο οποίος αργότερα πήρε διαζύγιο και την κόρη τους Πία μαζί του. Κραυγές άρχισαν να ακούγονται και από την προδομένη Αννα Μανιάνι, μαζί με βρισιές για «την Σουηδή απατεώνισσα». Οι κραυγές ακούγονται από το διπλανό νησί, το Lipari, όπου η διάσημη ιταλίδα ντίβα έχει αποφασίσει να γυρίσει μια παρόμοια ταινία, το Volcano. Την σκηνοθετεί ο William Dieterle, και είναι ένα μελόδραμα σαν αυτό που είχε στο μυαλό του ο Ροσελίνι.
Δημοσιογράφοι από κουτσομπολίστικα περιοδικά και εφημερίδες της εποχής αρχίζουν να καταφθάνουν κατά κοπάδια. Δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τις ταινίες που γυρίζονται και όλοι ρωτούν να μάθουν με ποιόν κοιμάται η Μπέργκμαν. Ο «πόλεμος των ηφαιστείων» ξεκινάει. Stromboli εναντίον Volcano, ένα ηφαίστειο από την Σουηδία εναντίον ενός ιταλικού. Δεν έχει ξαναγίνει! Εξαιτίας του αριθμού των φωτογράφων και των δημοσιογράφων που βρίσκονται στο νησί, η ταινία Stromboli γυρίζεται σε 102 μέρες, αντί για 42 όπως είχε προγραμματιστεί. Το Χόλιγουντ αρχίζει να δυσανασχετεί με τις φήμες για τον έρωτα της Μπέργκμαν με τον Ροσελίνι και την ανακηρύσσει persona non grata. Ο Τύπος την κακομεταχειρίζεται και οι ύβρεις πέφτουν βροχή, είναι η εποχή του σκληρού Μακκαρθισμού. Ωστόσο, αυτό το ιταλικό διάλειμμα με τον Ροσελίνι, με τον οποίο η Μπέργκμαν γύρισε 5 ταινίες, δίνει νέα πνοή στην καριέρα της και την καθιερώνει στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Η ιδιοφυής ηθοποιός, η οποία πόζαρε στον φακό του πατέρα της Ινγκμαρ Μπέργκμαν από παιδί, βρήκε το δρόμο για να επιστρέψει στη Γηραιά Ηπειρο. Ο συγγραφέας François-Guillaume Lorrain, ο οποίος έγραψε το βιβλίο «Ο πόλεμος των ηφαιστείων», στο οποίο περιγράφει αυτό το εκρηκτικό ερωτικό τρίγωνο, αναφέρει: «Η Μπέργκμαν ζει στο πλευρό ενός άντρα που είναι μεγαλύτερός της. Αμφιβάλλει για την ίδια, για την ομορφιά της, για το ύψος της. Ωστόσο, κάτι την ωθεί να κάνει πράγματα εξαιρετικά τολμηρά και ελεύθερα».
Τον Αύγουστο του 1949 το πλοίο του Ροσελίνι εγκαταλείπει το Στρόμπολι. Η ταινία είναι σκέτη αποτυχία στην Αμερική, ίσως εξαιτίας των αρνητικών δημοσιευμάτων, ίσως γιατί ο γερουσιαστής Edwin C. Johnson του Κολοράντο λούζει με βρισιές την άπιστη σύζυγο, ίσως γιατί η εταιρεία διανομής RKO κόβει την ταινία κατά 37 λεπτά. Στην Ιταλία τα πράγματα πάνε καλύτερα, εκεί ενδιαφέρονται για τον έρωτα που γεννήθηκε σε ένα νησί της Μεσογείου.
Τα πράγματα πάνε άσχημα και για την Μανιάνι. Η ταινία της Volcano έτυχε κακής υποδοχής, η κόπια χάλασε στην πρεμιέρα. Κάποια στιγμή άδειασε η αίθουσα και οι δημοσιογράφοι έφυγαν τρέχοντας. «Η Ινγκριντ Μπέργκμαν μόλις έφερε στον κόσμο ένα παιδί. Ολοι έφυγαν για το νοσοκομείο» είπαν στην Αννα Μανιάνι. Ηταν το πρώτο παιδί του ζευγαριού που στη συνέχεια παντρεύτηκε και έκανε άλλα δύο παιδιά, την Ιζότα και την Ιζαμπέλα Ροσελίνι.
«Κατάρα σ'αυτές τις νεορεαλιστικές ταινίες, σε αυτούς τους ανθρώπους που δεν ξέρουν τι είναι ο διάλογος και δεν ξέρουν να κινούνται μπροστά στην κάμερα. Ρομπέρτο, δεν αντέχω να δουλέψω για σένα ούτε για μια μέρα ακόμη!», γράφει στο ημερολόγιό της. Ο Ρομπέρτο για να την καλμάρει της φτιάχνει σπαγγέτι και της αγοράζει ένα γαλλικό μπουλντόγκ. Αρχίζουν τότε να καταφθάνουν γράμματα από τον σύζυγο της Μπέργκμαν, ο οποίος αργότερα πήρε διαζύγιο και την κόρη τους Πία μαζί του. Κραυγές άρχισαν να ακούγονται και από την προδομένη Αννα Μανιάνι, μαζί με βρισιές για «την Σουηδή απατεώνισσα». Οι κραυγές ακούγονται από το διπλανό νησί, το Lipari, όπου η διάσημη ιταλίδα ντίβα έχει αποφασίσει να γυρίσει μια παρόμοια ταινία, το Volcano. Την σκηνοθετεί ο William Dieterle, και είναι ένα μελόδραμα σαν αυτό που είχε στο μυαλό του ο Ροσελίνι.
Δημοσιογράφοι από κουτσομπολίστικα περιοδικά και εφημερίδες της εποχής αρχίζουν να καταφθάνουν κατά κοπάδια. Δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τις ταινίες που γυρίζονται και όλοι ρωτούν να μάθουν με ποιόν κοιμάται η Μπέργκμαν. Ο «πόλεμος των ηφαιστείων» ξεκινάει. Stromboli εναντίον Volcano, ένα ηφαίστειο από την Σουηδία εναντίον ενός ιταλικού. Δεν έχει ξαναγίνει! Εξαιτίας του αριθμού των φωτογράφων και των δημοσιογράφων που βρίσκονται στο νησί, η ταινία Stromboli γυρίζεται σε 102 μέρες, αντί για 42 όπως είχε προγραμματιστεί. Το Χόλιγουντ αρχίζει να δυσανασχετεί με τις φήμες για τον έρωτα της Μπέργκμαν με τον Ροσελίνι και την ανακηρύσσει persona non grata. Ο Τύπος την κακομεταχειρίζεται και οι ύβρεις πέφτουν βροχή, είναι η εποχή του σκληρού Μακκαρθισμού. Ωστόσο, αυτό το ιταλικό διάλειμμα με τον Ροσελίνι, με τον οποίο η Μπέργκμαν γύρισε 5 ταινίες, δίνει νέα πνοή στην καριέρα της και την καθιερώνει στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Η ιδιοφυής ηθοποιός, η οποία πόζαρε στον φακό του πατέρα της Ινγκμαρ Μπέργκμαν από παιδί, βρήκε το δρόμο για να επιστρέψει στη Γηραιά Ηπειρο. Ο συγγραφέας François-Guillaume Lorrain, ο οποίος έγραψε το βιβλίο «Ο πόλεμος των ηφαιστείων», στο οποίο περιγράφει αυτό το εκρηκτικό ερωτικό τρίγωνο, αναφέρει: «Η Μπέργκμαν ζει στο πλευρό ενός άντρα που είναι μεγαλύτερός της. Αμφιβάλλει για την ίδια, για την ομορφιά της, για το ύψος της. Ωστόσο, κάτι την ωθεί να κάνει πράγματα εξαιρετικά τολμηρά και ελεύθερα».
Τον Αύγουστο του 1949 το πλοίο του Ροσελίνι εγκαταλείπει το Στρόμπολι. Η ταινία είναι σκέτη αποτυχία στην Αμερική, ίσως εξαιτίας των αρνητικών δημοσιευμάτων, ίσως γιατί ο γερουσιαστής Edwin C. Johnson του Κολοράντο λούζει με βρισιές την άπιστη σύζυγο, ίσως γιατί η εταιρεία διανομής RKO κόβει την ταινία κατά 37 λεπτά. Στην Ιταλία τα πράγματα πάνε καλύτερα, εκεί ενδιαφέρονται για τον έρωτα που γεννήθηκε σε ένα νησί της Μεσογείου.
Τα πράγματα πάνε άσχημα και για την Μανιάνι. Η ταινία της Volcano έτυχε κακής υποδοχής, η κόπια χάλασε στην πρεμιέρα. Κάποια στιγμή άδειασε η αίθουσα και οι δημοσιογράφοι έφυγαν τρέχοντας. «Η Ινγκριντ Μπέργκμαν μόλις έφερε στον κόσμο ένα παιδί. Ολοι έφυγαν για το νοσοκομείο» είπαν στην Αννα Μανιάνι. Ηταν το πρώτο παιδί του ζευγαριού που στη συνέχεια παντρεύτηκε και έκανε άλλα δύο παιδιά, την Ιζότα και την Ιζαμπέλα Ροσελίνι.
Η Μπέργκμαν δεν ήταν η τυπική ηθοποιός του Χόλιγουντ. Ντυνόταν πρακτικά, σπανίως φορούσε ρούχα σχεδιαστών και αρνείτο να δεχθεί ρετουσάρισμα που ένας παραγωγός τής είχε συστήσει
να κάνει όταν γύριζε το πρώτο της φιλμ στο Χόλιγουντ το 1939.
να κάνει όταν γύριζε το πρώτο της φιλμ στο Χόλιγουντ το 1939.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Hostsonaten - Φθινοπωρινή Σονάτα (1979)
Murder on the Orient Express
Cactus Flower - Το Αγκάθι (1969)
The Yellow Rolls-Royce - Η Κίτρινη Ρολς-Ρόις (1964)
Goodbye Again - Αντίο για Πάντα (1961)
Indiscreet - Αδιακρισίες (1958)
Anastasia - Αναστασία (1957)
Viaggio in Italia - Ταξίδι στην Ιταλία (1954)
Stromboli - Στρόμπολι (1950)
Joan of Arc - Ιωάννα της Λωρραίνης (1949)
Under Capricorn - Στον Αστερισμό του Αιγόκερω (1949)
Notorious - Υπόθεση Νοτόριους (1946)
Saratoga Trunk - Σαρατόγκα (1945)
For Whom the Bell Tolls - Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα (1944)
Casablanca - Καζαμπλάνκα (1942) Ηθοποιός ....Ilsa Lund
Dr. Jekyll and Mr. Hyde - Δόκτωρ Τζέκυλ και Μίστερ Χάιντ (1941)
Intermezzo: A Love Story - Ιντερμέτζο (1939)
Intermezzo - Ιντερμέτζο (1936)
Hostsonaten - Φθινοπωρινή Σονάτα (1979)
Murder on the Orient Express
Cactus Flower - Το Αγκάθι (1969)
The Yellow Rolls-Royce - Η Κίτρινη Ρολς-Ρόις (1964)
Goodbye Again - Αντίο για Πάντα (1961)
Indiscreet - Αδιακρισίες (1958)
Anastasia - Αναστασία (1957)
Viaggio in Italia - Ταξίδι στην Ιταλία (1954)
Stromboli - Στρόμπολι (1950)
Joan of Arc - Ιωάννα της Λωρραίνης (1949)
Under Capricorn - Στον Αστερισμό του Αιγόκερω (1949)
Notorious - Υπόθεση Νοτόριους (1946)
Saratoga Trunk - Σαρατόγκα (1945)
For Whom the Bell Tolls - Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα (1944)
Casablanca - Καζαμπλάνκα (1942) Ηθοποιός ....Ilsa Lund
Dr. Jekyll and Mr. Hyde - Δόκτωρ Τζέκυλ και Μίστερ Χάιντ (1941)
Intermezzo: A Love Story - Ιντερμέτζο (1939)
Intermezzo - Ιντερμέτζο (1936)
«Είμαι σαν τον Χέμινγουεϊ, λέω απλά: Ευχαριστώ για τα ωραία χρόνια»
είχε δηλώσει χαρακτηριστικά, όταν χώρισε με τον Ροσελίνι
είχε δηλώσει χαρακτηριστικά, όταν χώρισε με τον Ροσελίνι