Λίγοι ηγέτες στην ανθρώπινη ιστορία διαδραμάτισαν τόσο κολοσσιαίο ρόλο με διεθνή αντίκτυπο όσο ο δημιουργός και πρώτος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης. Διαπρεπής στοχαστής και θεωρητικός του μαρξισμού, ο Λένιν άφησε παρακαταθήκη ένα ογκώδες συγγραφικό έργο που τον κατατάσσει αναμφίβολα στις σημαντικότερες προσωπικότητες της πολιτικής επιστήμης, την ίδια ώρα που ενσάρκωσε ιδανικά την εικόνα του μαχητικού διανοούμενου, καθώς πλάι στο επιστημονικό του έργο στέκεται ισότιμα η επαναστατική του δράση αλλά και το κυβερνητικό του όραμα για τον κόσμο.Το όραμά του για το τέλος της τσαρικής απολυταρχίας και την εφαρμογή μιας νέας κυβερνητικής αντιπρότασης παραμένει αρχέτυπο πολιτικής συλλογιστικής, αφήνοντας παρακαταθήκη τον λενινισμό, μια προσωπική ανάγνωση του μαρξισμού που έμελλε να έχει τους δικούς της υποστηρικτές και πολέμιους…
Ο Βλαντίμιρ Ίλιτς Ουλιάνοφ, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 10 Απριλίου 1870 στο Σιμπίρσκ (νυν Ουλιάνοφσκ), μία πόλη 893 χιλιόμετρα ανατολικά της Μόσχας. Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά μιας πολύ δεμένης και ευτυχισμένης οικογένειας, με γονείς υψηλής παιδείας και καλλιέργειας. Ο πατέρας του ήταν σχολικός επιθεωρητής και η μητέρα του κόρη γιατρού. Ο νεαρός Βλαδίμηρος ήταν πολύ καλός μαθητής και τίποτε δεν προμήνυε ότι θα γινόταν επαναστάτης, εκτός ίσως από το ότι δήλωνε άθεος. Όλα τα παιδιά της οικογένειας Ουλιάνοφ στράφηκαν στο επαναστατικό κίνημα, όπως και άλλα μέλη της ρωσικής ιντελιγκέντσιας, από την οποία το τσαρικό σύστημα στερούσε δικαιώματα και ελευθερίες. Δύο γεγονότα σημάδεψαν τη ζωή του νεαρού παιδιού: η απειλή απόλυσης του πατέρα του, λίγο πριν από τον πρόωρο θάνατό του, και η εκτέλεση του μεγαλύτερου αδερφού του, επειδή ανήκε σε επαναστατική οργάνωση που συνωμοτούσε κατά του τσάρου. Αίφνης, στην ηλικία των 17 ετών, ο Λένιν έγινε ο επικεφαλής της οικογένειάς του, η οποία έφερε πλέον το στίγμα ότι είχε αναθρέψει έναν «εγκληματία κατά του κράτους». Το φθινόπωρο του 1887 άρχισε να σπουδάζει νομικά στο Πανεπιστήμιο του Καζάν, αλλά τρεις μήνες μετά αποβλήθηκε από τη σχολή για επαναστατική δράση και εξαναγκάστηκε από την τσαρική αστυνομία να ζήσει για δύο χρόνια υπό περιορισμό στην κατοικία του παππού του στο χωριό Κακούσκινο. Σε αυτό το διάστημα, ο Λένιν ήρθε σε επαφή με τους εξόριστους επαναστάτες και διάβασε το «Κεφάλαιο» του Μαρξ. Με τα πολλά, το κράτος πείστηκε να τον αφήσει να τελειώσει τις σπουδές του και να του επιτρέψει να δικηγορήσει στην Αγία Πετρούπολη. Σύντομα, όμως, εξορίστηκε για τρία χρόνια στη Σιβηρία, λόγω της επαναστατικής δραστηριότητάς του. Εκεί πήρε το επαναστατικό ψευδώνυμο «Λένιν» (από την ονομασία του ποταμού Λένα) και νυμφεύθηκε τη συναγωνίστριά του Ναντέζντα Κρούπσκαγια (1869-1939). Μετά τη λήξη της εξορίας του το 1900 κατέφυγε στο Μόναχο, όπου εξέδιδε μαζί με άλλους το περιοδικό «Ίσκρα» («Σπίθα»). Ήρθε σε ρήξη με όσους πίστευαν ότι ο μαρξισμός δεν ήταν εφαρμόσιμος στην αγροτική Ρωσία, επειδή δεν υπήρχε προλεταριάτο, δηλαδή βιομηχανική εργατική τάξη, και με όσους θεωρούσαν ότι έπρεπε πρώτα να γίνει μία επανάσταση της μπουρζουαζίας (αστικής τάξης) και να ακολουθήσει η επανάσταση του προλεταριάτου.
Ο Λένιν υποστήριζε ότι η κατάσταση ήταν ώριμη για την εκδήλωση μιας σοσιαλιστικής επανάστασης, διότι στη Ρωσία υπάρχει καπιταλισμός, συνεπώς υπάρχει και η ρωσική εργατική τάξη, που είναι η κινητήρια δύναμη της επανάστασης. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα «κόμμα ενός νέου τύπου», το οποίο πρέπει να είναι οργανωμένο γύρω από ένα πυρήνα πεπειραμένων επαγγελματιών επαναστατών και να διέπεται από τον «δημοκρατικό συγκεντρωτισμό» και την απόλυτη κομματική πειθαρχία. «Δώστε μας μια οργάνωση επαναστατών και θα αναποδογυρίσουμε τη Ρωσία» διατυμπάνιζε.
Όταν το 1898 ιδρύθηκε το Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα (μετέπειτα Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης), η πλευρά του Λένιν αποκαλέστηκε «μπολσεβίκοι» (δηλαδή, πλειοψηφούντες) και η άλλη «μενσεβίκοι» (μειοψηφούντες). Σύμφωνα με τα λόγια ενός μενσεβίκου, «δεν υπήρχε άλλος άνθρωπος τόσο απορροφημένος από την επανάσταση 24 ώρες το 24ωρο, που δεν σκεφτόταν άλλο από την επανάσταση και που ακόμη και στον ύπνο τον ονειρευόταν την επανάσταση». Όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, το 1914, ο Λένιν προέτρεψε τους σοσιαλιστές να «μετατρέψουν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο σε εμφύλιο», λέγοντάς τους ότι ο εχθρός δεν ήταν ο εργάτης στο απέναντι χαράκωμα, αλλά οι καπιταλιστές συμπατριώτες τους. Τελικά, τον Μάρτιο του 1917 ο αποκαμωμένος από τον πόλεμο ρωσικός λαός ανέτρεψε τον τσάρο Νικόλαο Β’. Την εξουσία ανέλαβε μία προσωρινή κυβέρνηση, αποτελούμενη από φιλελεύθερους και σοσιαλδημοκράτες πολιτικούς. Ο Λένιν επέστρεψε στη Ρωσία ένα μήνα αργότερα, χαρακτήρισε «ιμπεριαλιστική» τη νέα κυβέρνηση και απαίτησε να παραδώσει την εξουσία στα Σοβιέτ, τα συμβούλια εκπροσώπων των εργατών, στρατιωτών και αγροτών.
Οι ιδέες του περί επιβολής μιας «δικτατορίας του προλεταριάτου» είχαν όλο και μεγαλύτερη απήχηση. Στις 26 Οκτωβρίου 1917 οι στρατιώτες, που είχαν συνταχθεί με τους Μπολσεβίκους του Λένιν, καταλαμβάνουν τα χειμερινά ανάκτορα της Αγίας Πετρούπολης και ανατρέπουν την προσωρινή κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Αλεξάντρ Κερένσκι (1881-1970). Η εξουσία περνά στα Σοβιέτ και ο Λένιν εκλέγεται πρόεδρος της επαναστατικής κυβέρνησης. Ως ηγέτης, πλέον, της Ρωσίας, ο Λένιν αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες από τον αιματηρό εμφύλιο μεταξύ Κόκκινων (κομμουνιστών) και Λευκών (φιλοτσαρικών), που διάρκεσε σχεδόν τρία χρόνια και την απόπειρα δολοφονίας του από την Φάνι Καπλάν το 1918 ως την κατεστραμμένη οικονομία της αχανούς χώρας του. Κατόρθωσε, όμως, να τις ξεπεράσει, χάρη στις αναμφισβήτητες πολιτικές του ικανότητες.
Για να αντιμετωπίσει τους αντιπάλους του, όμως, κατέφευγε σε σκληρά μέτρα και στην καταδίωξη κάθε αντιφρονούντος. Το 1921 άρχισε να συνειδητοποιεί ότι οι σκληρές μέθοδοι του «πολεμικού κομμουνισμού» δεν μπορούν να διατηρηθούν μετά την αποκατάσταση της ειρήνης. Χωρίς την εισροή κεφαλαίων δεν ήταν δυνατή η πραγματοποίηση του εκβιομηχανισμού της χώρας κι επομένως η θεμελίωση του σοσιαλισμού. Γι’ αυτό ήταν αναγκαίο να επανέλθει ένας τύπος καπιταλιστικής οικονομίας σε ορισμένους τομείς και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η «Νέα Οικονομική Πολιτική» (ΝΕΠ), που εισηγήθηκε τον Μάρτιο του 1921, είχε ευεργετικά αποτελέσματα στη σοβιετική οικονομία. Το 1922 ο Στάλιν ανέλαβε γενικός γραμματέας του κόμματος κι επιδόθηκε στη συγκέντρωση όλων των εξουσιών στα χέρια του. Ο Λένιν προσπάθησε να ανακόψει αυτές τις τάσεις, αλλά αρρώστησε βαριά. Στην πολιτική «διαθήκη του», όπως αποκαλείται το κείμενο που υπαγόρευσε στη γραμματέα του στα τέλη του 1923 ή στις αρχές του 1924, εξέφρασε το φόβο του για τη σταθερότητα του κόμματος υπό την ηγεσία ισχυρών, αλλά ολότελα διαφορετικών προσωπικοτήτων, όπως ήταν ο Στάλιν και ο Τρότσκι.
Όταν το 1898 ιδρύθηκε το Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα (μετέπειτα Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης), η πλευρά του Λένιν αποκαλέστηκε «μπολσεβίκοι» (δηλαδή, πλειοψηφούντες) και η άλλη «μενσεβίκοι» (μειοψηφούντες). Σύμφωνα με τα λόγια ενός μενσεβίκου, «δεν υπήρχε άλλος άνθρωπος τόσο απορροφημένος από την επανάσταση 24 ώρες το 24ωρο, που δεν σκεφτόταν άλλο από την επανάσταση και που ακόμη και στον ύπνο τον ονειρευόταν την επανάσταση». Όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, το 1914, ο Λένιν προέτρεψε τους σοσιαλιστές να «μετατρέψουν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο σε εμφύλιο», λέγοντάς τους ότι ο εχθρός δεν ήταν ο εργάτης στο απέναντι χαράκωμα, αλλά οι καπιταλιστές συμπατριώτες τους. Τελικά, τον Μάρτιο του 1917 ο αποκαμωμένος από τον πόλεμο ρωσικός λαός ανέτρεψε τον τσάρο Νικόλαο Β’. Την εξουσία ανέλαβε μία προσωρινή κυβέρνηση, αποτελούμενη από φιλελεύθερους και σοσιαλδημοκράτες πολιτικούς. Ο Λένιν επέστρεψε στη Ρωσία ένα μήνα αργότερα, χαρακτήρισε «ιμπεριαλιστική» τη νέα κυβέρνηση και απαίτησε να παραδώσει την εξουσία στα Σοβιέτ, τα συμβούλια εκπροσώπων των εργατών, στρατιωτών και αγροτών.
Οι ιδέες του περί επιβολής μιας «δικτατορίας του προλεταριάτου» είχαν όλο και μεγαλύτερη απήχηση. Στις 26 Οκτωβρίου 1917 οι στρατιώτες, που είχαν συνταχθεί με τους Μπολσεβίκους του Λένιν, καταλαμβάνουν τα χειμερινά ανάκτορα της Αγίας Πετρούπολης και ανατρέπουν την προσωρινή κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Αλεξάντρ Κερένσκι (1881-1970). Η εξουσία περνά στα Σοβιέτ και ο Λένιν εκλέγεται πρόεδρος της επαναστατικής κυβέρνησης. Ως ηγέτης, πλέον, της Ρωσίας, ο Λένιν αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες από τον αιματηρό εμφύλιο μεταξύ Κόκκινων (κομμουνιστών) και Λευκών (φιλοτσαρικών), που διάρκεσε σχεδόν τρία χρόνια και την απόπειρα δολοφονίας του από την Φάνι Καπλάν το 1918 ως την κατεστραμμένη οικονομία της αχανούς χώρας του. Κατόρθωσε, όμως, να τις ξεπεράσει, χάρη στις αναμφισβήτητες πολιτικές του ικανότητες.
Για να αντιμετωπίσει τους αντιπάλους του, όμως, κατέφευγε σε σκληρά μέτρα και στην καταδίωξη κάθε αντιφρονούντος. Το 1921 άρχισε να συνειδητοποιεί ότι οι σκληρές μέθοδοι του «πολεμικού κομμουνισμού» δεν μπορούν να διατηρηθούν μετά την αποκατάσταση της ειρήνης. Χωρίς την εισροή κεφαλαίων δεν ήταν δυνατή η πραγματοποίηση του εκβιομηχανισμού της χώρας κι επομένως η θεμελίωση του σοσιαλισμού. Γι’ αυτό ήταν αναγκαίο να επανέλθει ένας τύπος καπιταλιστικής οικονομίας σε ορισμένους τομείς και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η «Νέα Οικονομική Πολιτική» (ΝΕΠ), που εισηγήθηκε τον Μάρτιο του 1921, είχε ευεργετικά αποτελέσματα στη σοβιετική οικονομία. Το 1922 ο Στάλιν ανέλαβε γενικός γραμματέας του κόμματος κι επιδόθηκε στη συγκέντρωση όλων των εξουσιών στα χέρια του. Ο Λένιν προσπάθησε να ανακόψει αυτές τις τάσεις, αλλά αρρώστησε βαριά. Στην πολιτική «διαθήκη του», όπως αποκαλείται το κείμενο που υπαγόρευσε στη γραμματέα του στα τέλη του 1923 ή στις αρχές του 1924, εξέφρασε το φόβο του για τη σταθερότητα του κόμματος υπό την ηγεσία ισχυρών, αλλά ολότελα διαφορετικών προσωπικοτήτων, όπως ήταν ο Στάλιν και ο Τρότσκι.
Τα προνόμια δεν ενδιέφεραν τον πρώτο επίσημο ηγέτη της Επανάστασης. Ο μισθός του ήταν ελάχιστα μεγαλύτερος από εκείνον ενός απλού εργάτη. Το φαγητό, που του σέρβιραν στο γραφείο, ήταν ίδιο με του προσωπικού του. Όταν πήγαινε στο κουρείο, περίμενε στη σειρά, όπως όλος ο κόσμος και το χειμώνα το σπίτι του δεν είχε καλύτερη θέρμανση από των υπολοίπων. Το 1920, ήταν 50 ετών. Οι αυπνίες, οι πονοκέφαλοι και τα στομαχικά προβλήματα, γίνονταν όλο και πιο έντονα. Ο Λένιν είχε να αντιμετωπίσει ακόμη και ελαφρές καρδιακές προσβολές. Πολλοί λένε, ότι εκείνη τη χρονιά, το τελειωτικό «χτύπημα» το έδωσε ο χαμός της πρώην ερωμένης και πολιτικής συντρόφου του, Ινέσα Αρμάν. Σαν να άλλαξε, σε σχέση με πριν.
Το πρωί της 21ης Ιανουαρίου 1924 υπέστη ένα ακόμα εγκεφαλικό επεισόδιο και ο ασθενικός οργανισμός του δεν άντεξε. Πέθανε το ίδιο βράδυ στο Γκόρκι, κοντά στη Μόσχα, σε ηλικία 53 ετών. Χωρίς αμφιβολία, ο Λένιν υπήρξε μέγας οργανωτής και τακτικιστής, βαθύς γνώστης της μηχανορραφίας και της δημαγωγίας. Άκαμπτος, επίμονος, αλλά και προσαρμοστικός στις κρίσιμες στιγμές. Η στάση του απέναντι στη θεωρία του Μαρξ υπήρξε ωφελιμιστική και οπουρτουνιστική. Γνήσιο τέκνο του Μακιαβέλι, προείχε γι’ αυτόν η επιτυχία του σκοπού, και η επιλογή των μέσων τον άφηνε αδιάφορο και ασυγκίνητο. Όσο, όμως, στην πολιτική του ζωή ήταν αδίστακτος και αμοραλιστής, τόσον στην ιδιωτική του ζωή υπήρξε μετριόφρων, λιτός, και στις προσωπικές του σχέσεις συνετός.
Σχετικά με τη ζωή του Λένιν
* Ο Λένιν υπέφερε από έντονο άγχος, το οποίο εκδηλωνόταν με ψυχοσωματικά συμπτώματα, κυρίως με πονοκεφάλους και πόνο στο στομάχι. Ο Λένιν είχε δύο ερωμένες, η πρώτη ήταν η Ελίζαμπεθ ντε Κ., μια πλούσια διαζευγμένη, ενώ η δεύτερη ήταν η Ινέσα Αρμάντ, Γαλλίδα Μπολσεβίκα, η οποία πέθανε από χολέρα το 1920.
* Ολόκληρη τη ζωή του ακολουθούσε τα ίδια πέντε βήματα για να οργανώσει το συγγραφικό του υλικό: ένα σχεδιάγραμμα σε μισό φύλλο χαρτί, ένα σκελετό του κειμένου στο αριστερό τμήμα ενός διπλωμένου φύλλου χαρτιού, διορθώσεις στο δεξί τμήμα, ένα χειρόγραφο με μολύβι και το τελικό χειρόγραφο με μελάνι.
* Ο εγκέφαλος του Λένιν αφαιρέθηκε προτού βαλσαμωθεί το σώμα του και η σοβιετική κυβέρνηση ανάθεσε στο γνωστό Γερμανό επιστήμονα νευρολογίας, Όσκαρ Φογκτ, να μελετήσει τον εγκέφαλο του Λένιν για να εντοπίσει την ακριβή θέση των κυττάρων του εγκεφάλου που είναι... αρμόδια για τη μεγαλοφυΐα. Το «Ίδρυμα Εγκεφάλου» δημιουργήθηκε στη Μόσχα για αυτόν το λόγο. Ο Φογκτ δημοσίευσε ένα έντυπο για τον εγκέφαλο το 1929 όπου ανέφερε ότι μερικοί πυραμιδικοί νευρώνες στο τρίτο στρώμα του εγκεφαλικού φλοιού του Λένιν ήταν πολύ ανεπτυγμένοι.
* Ο Λένιν υπέφερε από έντονο άγχος, το οποίο εκδηλωνόταν με ψυχοσωματικά συμπτώματα, κυρίως με πονοκεφάλους και πόνο στο στομάχι. Ο Λένιν είχε δύο ερωμένες, η πρώτη ήταν η Ελίζαμπεθ ντε Κ., μια πλούσια διαζευγμένη, ενώ η δεύτερη ήταν η Ινέσα Αρμάντ, Γαλλίδα Μπολσεβίκα, η οποία πέθανε από χολέρα το 1920.
* Ολόκληρη τη ζωή του ακολουθούσε τα ίδια πέντε βήματα για να οργανώσει το συγγραφικό του υλικό: ένα σχεδιάγραμμα σε μισό φύλλο χαρτί, ένα σκελετό του κειμένου στο αριστερό τμήμα ενός διπλωμένου φύλλου χαρτιού, διορθώσεις στο δεξί τμήμα, ένα χειρόγραφο με μολύβι και το τελικό χειρόγραφο με μελάνι.
* Ο εγκέφαλος του Λένιν αφαιρέθηκε προτού βαλσαμωθεί το σώμα του και η σοβιετική κυβέρνηση ανάθεσε στο γνωστό Γερμανό επιστήμονα νευρολογίας, Όσκαρ Φογκτ, να μελετήσει τον εγκέφαλο του Λένιν για να εντοπίσει την ακριβή θέση των κυττάρων του εγκεφάλου που είναι... αρμόδια για τη μεγαλοφυΐα. Το «Ίδρυμα Εγκεφάλου» δημιουργήθηκε στη Μόσχα για αυτόν το λόγο. Ο Φογκτ δημοσίευσε ένα έντυπο για τον εγκέφαλο το 1929 όπου ανέφερε ότι μερικοί πυραμιδικοί νευρώνες στο τρίτο στρώμα του εγκεφαλικού φλοιού του Λένιν ήταν πολύ ανεπτυγμένοι.
* «Η εντιμότητα στην πολιτική είναι αποτέλεσμα της δύναμης, ενώ η υποκρισία αποτέλεσμα της αδυναμίας»
* «Πες μου ποιος σε παινεύει για να σου πω τι λάθη έκανες»
* «Ένα ψέμα που λέγεται αρκετά συχνά μετατρέπεται σε αλήθεια»
* «Είναι αδύνατον να προβλέψουμε το χρόνο και την πρόοδο της επανάστασης.
Κυριαρχείται από τους δικούς της μυστηριώδεις νόμους»
* «Καμία ποσότητα πολιτικής ελευθερίας δεν θα ικανοποιήσει τις πεινασμένες μάζες»
* «Κάποιες φορές η ιστορία χρειάζεται μια ώθηση»
* «Πες μου ποιος σε παινεύει για να σου πω τι λάθη έκανες»
* «Ένα ψέμα που λέγεται αρκετά συχνά μετατρέπεται σε αλήθεια»
* «Είναι αδύνατον να προβλέψουμε το χρόνο και την πρόοδο της επανάστασης.
Κυριαρχείται από τους δικούς της μυστηριώδεις νόμους»
* «Καμία ποσότητα πολιτικής ελευθερίας δεν θα ικανοποιήσει τις πεινασμένες μάζες»
* «Κάποιες φορές η ιστορία χρειάζεται μια ώθηση»
Η διατήρηση της σορού του
Τεχνητές βλεφαρίδες, φύλλα πλαστικού στις προβληματικές περιοχές του δέρματος -κανείς υπεραιωνόβιος δεν φαίνεται τόσο καλοστεκούμενος όσο ο Βλαντιμίρ Λένιν, του οποίου το σώμα υποβάλλεται σε μια αδιάκοπη κούρα περιποίησης εδώ και σχεδόν έναν αιώνα. Η διατήρηση της σορού, η οποία εκτίθεται στο Μαυσωλείο του Λένιν στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, είναι δουλειά ενός ινστιτούτου που είναι σήμερα γνωστό με το μάλλον αταίριαστο όνομα Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας και Μεθόδων Διδασκαλίας. Η ευθύνη βαραίνει κυρίως μια βασική ομάδα έξι ανατόμων, βιοχημικών και χειρουργών, αναφέρει το περιοδικό Scientific American. Στόχος, όμως, δεν είναι η διατήρηση των φυσικών ιστών, όπως συνέβαινε με τις μούμιες της Αιγύπτου -το βασικό είναι η διατήρηση της μορφής. «Πρέπει περιστασιακά να αντικαθιστούν τμήματα δέρματος και σάρκας με πλαστικά και άλλα υλικά, οπότε, όσον αφορά το αρχικό βιολογικό υλικό, το σώμα του είναι όλο και λιγότερο αυτό που ήταν κάποτε» εξηγεί ο Αλεξέι Γιούρτσακ, καθηγητής κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, και συγγραφέας ενός βιβλίου για τη μεταθανάτια περιπέτεια του Λένιν.
Όταν ο ιδρυτής της Σοβιετικής Ένωσης πέθανε τον Ιανουάριο του 1924, το αρχικό σχέδιο ήταν να εκτεθεί η σορός του για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Τα πλήθη όμως συνέχισαν να συρρέουν για δύο μήνες καθώς το κρύο του χειμώνα διατηρούσε το πτώμα σε καλή κατάσταση. Στο μεταξύ, η ιδέα της διατήρησης είχε γίνει αποδεκτή. H πρώτη φάση ταρίχευσης διήρκεσε από τον Μάρτιο έως τα τέλη Ιουλίου του 1924, συνάντησε όμως εμπόδια καθώς ο ιατροδικαστής που είχε πραγματοποιήσει τη νεκροτομή είχε κόψει τα αγγεία από τα οποία θα μπορούσαν να περάσουν τα υγρά ταρίχευσης. Οι συντηρητές του Λένιν ανέπτυξαν τελικά τεχνικές μικροενέσεων για τη διοχέτευση των υγρών συντήρησης. Η διαδικασία ταρίχευσης επαναλαμβάνεται μέχρι και σήμερα κάθε δύο χρόνια, με τη σορό να βυθίζεται διαδοχικά σε διαλύματα γλυκερίνης, φορμαλδεΰδης, αιθανόλης, υπεροξειδίου του υδρογόνου και οξικού καλίου, μεταξύ άλλων. Κάθε εμβάπτιση διαρκεί περίπου 1,5 μήνα.
Η διαδικασία αυτή διαφέρει από τη συμβατική μέθοδο ταρίχευσης, στην οποία χρησιμοποιείται ένα μείγμα φορμαλδεΰδης και αλκοόλ που ονομάζεται φορμόλη. Το πρόβλημα είναι ότι η φορμόλη κάνει το σώμα άκαμπτο και αποχρωματίζει το δέρμα -γι΄αυτό εξάλλου και τα γραφεία κηδειών χρησιμοποιούν χρωστικές ή καλλυντικά πριν από την ταφή. Το πρόβλημα αυτό φαίνεται ότι αποφεύχθηκε στην περίπτωση του Λένιν, όμως οι εννέα δεκαετίες που έχουν περάσει από το θάνατό του δεν άφησαν το σώμα του ανέπαφο. Όταν ένα κομμάτι από το δέρμα του ποδιού εξαφανίστηκε το 1945, οι συντηρητές χρησιμοποίησαν φύλλα τεχνητού δέρματος. Χρησιμοποίησαν επίσης ψεύτικες βλεφαρίδες, ενώ μεγάλο μέρος του υποδόριου λίπους αντικαταστάθηκε με ένα εύπλαστο μείγμα από παραφίνη, γλυκερίνη και καροτένια, προκειμένου να διατηρηθεί η φυσική εμφάνιση του δέρματος. Το εντυπωσιακότερο όμως είναι ότι όλες οι νέες γνώσεις που προέκυψαν από τον πειραματισμό με τη σορό του Λένιν βρήκαν κι άλλες εφαρμογές. Μία από τις νέες τεχνικές ταρίχευσης ενέπνευσε μια ρωσική εφεύρεση που διατηρεί τη ροή του αίματος σε μοσχεύματα νεφρού, ενώ μια δεύτερη ρωσική εφεύρεση που κατοχυρώθηκε με πατέντα το 2002 έδωσε το «πρώτο και μόνο» τεστ μέτρησης της χοληστερόλης στο δέρμα. Οι συντηρητές του Λένιν, εξάλλου, έχουν κι άλλα καθήκοντα: φροντίζουν τις σορούς του βιετναμέζου ηγέτη Χο Τσι Μινχ, του βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Ιλ-Σουνγκ και του γιου του Κιμ Γιονγκ-Ιλ.
Τεχνητές βλεφαρίδες, φύλλα πλαστικού στις προβληματικές περιοχές του δέρματος -κανείς υπεραιωνόβιος δεν φαίνεται τόσο καλοστεκούμενος όσο ο Βλαντιμίρ Λένιν, του οποίου το σώμα υποβάλλεται σε μια αδιάκοπη κούρα περιποίησης εδώ και σχεδόν έναν αιώνα. Η διατήρηση της σορού, η οποία εκτίθεται στο Μαυσωλείο του Λένιν στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, είναι δουλειά ενός ινστιτούτου που είναι σήμερα γνωστό με το μάλλον αταίριαστο όνομα Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας και Μεθόδων Διδασκαλίας. Η ευθύνη βαραίνει κυρίως μια βασική ομάδα έξι ανατόμων, βιοχημικών και χειρουργών, αναφέρει το περιοδικό Scientific American. Στόχος, όμως, δεν είναι η διατήρηση των φυσικών ιστών, όπως συνέβαινε με τις μούμιες της Αιγύπτου -το βασικό είναι η διατήρηση της μορφής. «Πρέπει περιστασιακά να αντικαθιστούν τμήματα δέρματος και σάρκας με πλαστικά και άλλα υλικά, οπότε, όσον αφορά το αρχικό βιολογικό υλικό, το σώμα του είναι όλο και λιγότερο αυτό που ήταν κάποτε» εξηγεί ο Αλεξέι Γιούρτσακ, καθηγητής κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, και συγγραφέας ενός βιβλίου για τη μεταθανάτια περιπέτεια του Λένιν.
Όταν ο ιδρυτής της Σοβιετικής Ένωσης πέθανε τον Ιανουάριο του 1924, το αρχικό σχέδιο ήταν να εκτεθεί η σορός του για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Τα πλήθη όμως συνέχισαν να συρρέουν για δύο μήνες καθώς το κρύο του χειμώνα διατηρούσε το πτώμα σε καλή κατάσταση. Στο μεταξύ, η ιδέα της διατήρησης είχε γίνει αποδεκτή. H πρώτη φάση ταρίχευσης διήρκεσε από τον Μάρτιο έως τα τέλη Ιουλίου του 1924, συνάντησε όμως εμπόδια καθώς ο ιατροδικαστής που είχε πραγματοποιήσει τη νεκροτομή είχε κόψει τα αγγεία από τα οποία θα μπορούσαν να περάσουν τα υγρά ταρίχευσης. Οι συντηρητές του Λένιν ανέπτυξαν τελικά τεχνικές μικροενέσεων για τη διοχέτευση των υγρών συντήρησης. Η διαδικασία ταρίχευσης επαναλαμβάνεται μέχρι και σήμερα κάθε δύο χρόνια, με τη σορό να βυθίζεται διαδοχικά σε διαλύματα γλυκερίνης, φορμαλδεΰδης, αιθανόλης, υπεροξειδίου του υδρογόνου και οξικού καλίου, μεταξύ άλλων. Κάθε εμβάπτιση διαρκεί περίπου 1,5 μήνα.
Η διαδικασία αυτή διαφέρει από τη συμβατική μέθοδο ταρίχευσης, στην οποία χρησιμοποιείται ένα μείγμα φορμαλδεΰδης και αλκοόλ που ονομάζεται φορμόλη. Το πρόβλημα είναι ότι η φορμόλη κάνει το σώμα άκαμπτο και αποχρωματίζει το δέρμα -γι΄αυτό εξάλλου και τα γραφεία κηδειών χρησιμοποιούν χρωστικές ή καλλυντικά πριν από την ταφή. Το πρόβλημα αυτό φαίνεται ότι αποφεύχθηκε στην περίπτωση του Λένιν, όμως οι εννέα δεκαετίες που έχουν περάσει από το θάνατό του δεν άφησαν το σώμα του ανέπαφο. Όταν ένα κομμάτι από το δέρμα του ποδιού εξαφανίστηκε το 1945, οι συντηρητές χρησιμοποίησαν φύλλα τεχνητού δέρματος. Χρησιμοποίησαν επίσης ψεύτικες βλεφαρίδες, ενώ μεγάλο μέρος του υποδόριου λίπους αντικαταστάθηκε με ένα εύπλαστο μείγμα από παραφίνη, γλυκερίνη και καροτένια, προκειμένου να διατηρηθεί η φυσική εμφάνιση του δέρματος. Το εντυπωσιακότερο όμως είναι ότι όλες οι νέες γνώσεις που προέκυψαν από τον πειραματισμό με τη σορό του Λένιν βρήκαν κι άλλες εφαρμογές. Μία από τις νέες τεχνικές ταρίχευσης ενέπνευσε μια ρωσική εφεύρεση που διατηρεί τη ροή του αίματος σε μοσχεύματα νεφρού, ενώ μια δεύτερη ρωσική εφεύρεση που κατοχυρώθηκε με πατέντα το 2002 έδωσε το «πρώτο και μόνο» τεστ μέτρησης της χοληστερόλης στο δέρμα. Οι συντηρητές του Λένιν, εξάλλου, έχουν κι άλλα καθήκοντα: φροντίζουν τις σορούς του βιετναμέζου ηγέτη Χο Τσι Μινχ, του βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Ιλ-Σουνγκ και του γιου του Κιμ Γιονγκ-Ιλ.
Στο γράμμα προς το Συνέδριο του Κόμματος, που έμεινε γνωστό ως «Η Διαθήκη του Λένιν», έδειξε ξεκάθαρα ότι δεν ήθελε να αναλάβει τα ηνία της εξουσίας ο Στάλιν. «Ο Στάλιν είναι υπερβολικά αγενής κι αυτό το ελάττωμα, που είναι απολύτως αποδεκτό στις σχέσεις μας ως κομμουνιστές, είναι απαράδεκτο από ένα Γενικό Γραμματέα. Για αυτό προτείνω στους συντρόφους, να βρουν έναν τρόπο να απομακρύνουν τον Στάλιν από αυτή τη θέση και να τη δώσουν σε κάποιον άλλο, που θα είναι ανώτερός του στα πάντα. Δηλαδή, πιο υπομονετικός, πιο αφοσιωμένος, πιο ευγενικός, και με μεγαλύτερο σεβασμό προς του συντρόφους του». Τον Μάρτιο του 1923, ο Λένιν υπέστη νέο εγκεφαλικό. Παρέλυσε τελείως και έχασε την ομιλία του. Δεν υπήρξε νέα ανάρρωση, αλλά μόνο μια θλιβερή ζωή, μέχρι τον θάνατό του.Λέγεται ότι με πρόταση του Στάλιν, τα ανώτατα στελέχη του κόμματος, αποφάσισαν να ταριχευτεί το σώμα και να τοποθετηθεί σε ένα μαυσωλείο. Η γυναίκα του, Κρουτσπάγια, διαμαρτυρήθηκε. Η επιθυμία της, όπως και η Διαθήκη του άντρα της, αγνοήθηκαν.