Είναι μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Η Λένι Ρίφενσταλ αναγνωρίστηκε, για τις φωτογραφίες της φυλής των Νούμπα που δημοσίευσε στον παγκόσμιο τύπο αλλά έγινε γνωστή μέσα από τις ταινίες για το όραμα του Φασισμού. Ο «Ο Θρίαμβος της Θέλησης» και η «Ολυμπία» χαρακτηρίστηκαν ως οι τέλειες προπαγανδιστικές ταινίες, ένα ντοκιμαντέρ που έμειναν στην ιστορία και για την ατμόσφαιρα και αισθητική που παρουσίασε. Για την παγκόσμια κοινή γνώμη όλα αυτά μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Η Λένι Ρίφενσταλ είναι «η πιο στενή συνεργάτιδα, η βασική κινηματογραφίστρια και πιθανώς ερωμένη του Αδόλφου Χίτλερ». Η Ρίφενσταλ οπτικοποίησε τον ναζισμό. Θαυμάζουμε, την αισθητική τελειότητα, μπορούμε όμως να την απομονώσουμε από το κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον; Μπορούμε να αποσυνδέσουμε την προσωπικότητα ενός καλλιτέχνη από το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον; Και πόσο ειλικρινές είναι να θαυμάζουμε την ομορφιά λαμβάνοντας μόνο υπ όψιν μας την αισθητική της αξία;
Η Λένι Ρίφενσταλ θα μπορούσε να έχει μείνει στην ιστορία της 7ης τέχνης ως μία από τις μεγαλύτερες μορφές του κινηματογράφου, εάν δεν είχε συνδέσει τη μοίρα της με τον εθνοσοσιαλισμό και τον Χίτλερ. Κι όμως η ανάμειξή της με την πολιτική ήρθε μάλλον τυχαία. Η ζωή της ξεκίνησε για αλλού και την έβγαλε αλλού. Για 102 χρόνια έζησε τα πάντα στο… κόκκινο. Κι η ίδια της η ζωή θα μπορούσε να έχει γίνει ταινία με πολλές ανατροπές. Και μπόλικες δόσεις σεξ. Η Λένι ήξερε να εκμεταλλεύεται τους άνδρες που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν στο δρόμο προς τη καταξίωση. Κι όταν έφθασε εκεί απέκτησε τη συνήθεια να απολαμβάνει τους άνδρες που υπήρχαν γύρω της. Κι όμως τίποτε δεν έδειχνε ότι η κόρη του επιχειρηματία Αλφρεντ Ρίφενσταλ που γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 22 Αυγούστου 1902 θα είχε τόσο έντονη ζωή. Ο πατέρας της την ήθελε απλά μια καλή Γερμανίδα σύζυγο κατά τα πρότυπα της εποχής. Μορφωμένη και με καλή ανατροφή. Η μητέρα της είχε άλλη άποψη. Την ήθελε μπαλαρίνα. Όπως συμβαίνει συνήθως η μητέρα επικράτησε του πατέρα κι η Λένι άρχισε σπουδές κλασσικού και μοντέρνου χορού. Όπως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις το ταλέντο και η θέληση βρήκαν… τοίχο. Ένας τραυματισμός έβαλε τέλος στα σχέδια για να γίνει η νεαρή Βερολινέζα υπηρέτρια της Τερψιχόρης. Έμεινε όμως το μικρόβιο. Το καλλιτεχνικό. Επόμενο βήμα ο κινηματογράφος που έκανε τότε τα πρώτα του βήματα. Στα 24 χρόνια της η Λένι έπαιξε στη ταινία του Αρνολντ Φανκ «το μαγικό βουνό». Κι επειδή στις περιπτώσεις αυτές το κρεβάτι είναι το καλύτερο διαβατήριο φρόντισε να συνάψει σχέση με τον οπερατέρ Χανς Στενμπέργκερ. Δεν ξέρουμε εάν η παρουσία της Ρίφενσταλ ή απλά το ταλέντο και ο επαγγελματισμός του Στενμπέργκερ έπαιξαν ρόλο, αλλά η ταινία έχει εκπληκτικά πλάνα. Η φωτογραφία της δημιούργησε αίσθηση.
Η Λένι είχε κάνει το πρώτο βήμα. Ακολούθησε το δεύτερο. Ο δεσμός της με τον Αρνολντ Φανκ και νέες ταινίες. Η Λένι είχε μπει στον «μαγικό κόσμο» της 7ης τέχνης, αλλά εκτός από την ηθοποιία την τράβηξε η σκηνοθεσία. Η πρώτη της ταινία το «μπλέ φως» γυρίστηκε το 1932 και κέρδισε την ασημένια διάκριση στο Φεστιβάλ της Βενετίας. Μέχρι εκεί όμως είχαν συμβεί μερικά αξιοσημείωτα γεγονότα:
• Στη διάρκεια των γυρισμάτων η Λένι διάβασε το βιβλίο «Ο αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ κι ενθουσιάστηκε από τις ιδέες του. Το Χόλιγουντ της πρότεινε συνεργασία, αλλά η ίδια αρνήθηκε.
• Η Μάρλεν Ντίτριχ την τελευταία στιγμή της απέσπασε ένα ρόλο σε μια ταινία που τον θεωρούσε δικό της. «Δεν βαριέσαι…» είπε. Η ταινία όμως ήταν ο «Γαλάζιος Άγγελος».
• Η αρχή της προσχώρησής της στον Εθνικοσοσιαλισμό φαίνεται και από την ευκολία με την οποία δέχτηκε να βγουν από τους τίτλους τα ονόματα των συγγραφέων Μπέλα Μπάλατζ και Κάρλ Μάγιερ, όπως και του παραγωγού Χάρι Σόκαλ. Κοινό χαρακτηριστικό των τριών η Εβραϊκή καταγωγή τους.
• Το 1928 είχε παρακολουθήσει στο Σεν Μόριτς τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες κι εκεί δεν ενθουσιάστηκε μόνο από το θέαμα, αλλά και την εικόνα του σώματος που αθλείται. Είπε μάλιστα ότι θα ήθελε να φωτογραφήσει και να κινηματογραφήσει τις προσπάθειες των αθλητών σε δράση. Οκτώ χρόνια αργότερα με την ταινία «Ολυμπία» θα είχε αυτή τη δυνατότητα και θα άλλαζε την οπτική του κινηματογράφου στον αθλητισμό. Προς το παρόν σειρά είχε πάρει η πολιτική. Ο Γιόζεφ Γκέμπελς της προτείνει να γυρίσει ένα φιλμ για το συνέδριο του Ναζιστικού κόμματος που θα γινόταν στη Νυρεμβέργη το 1933. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό κι ενθουσίασε τον Χίτλερ που διείδε ότι ο κινηματογράφος μπορεί να συνεισφέρει τη δική του αλήθεια που δεν χρειάζεται να είναι η πραγματική. Από το συνέδριο του 1934 στην ίδια πόλη δημιουργήθηκε η ταινία «Η δύναμη της θέλησης» το πρώτο πολιτικό ντοκιμαντέρ που ξέφυγε από τις τετριμένες σκηνές των επικαίρων. Τώρα ο κινηματογραφικός φακός δεν αρκούσε να ήταν εκεί που γραφόταν η ιστορία. Μπορούσε να παρουσιάσει τη δική του εκδοχή με τις κατάλληλες γωνίες λήψεις. Η Ρίφενσταλ διαχειρίστηκε τις σκηνές του πλήθους, τις εκφράσεις των προσώπων και έδωσε μια εικόνα που μοιάζει να είναι αληθινή, αλλά είναι πρωτίστως κινηματογραφική. Και προπαγανδιστική βεβαίως…
• Στη διάρκεια των γυρισμάτων η Λένι διάβασε το βιβλίο «Ο αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ κι ενθουσιάστηκε από τις ιδέες του. Το Χόλιγουντ της πρότεινε συνεργασία, αλλά η ίδια αρνήθηκε.
• Η Μάρλεν Ντίτριχ την τελευταία στιγμή της απέσπασε ένα ρόλο σε μια ταινία που τον θεωρούσε δικό της. «Δεν βαριέσαι…» είπε. Η ταινία όμως ήταν ο «Γαλάζιος Άγγελος».
• Η αρχή της προσχώρησής της στον Εθνικοσοσιαλισμό φαίνεται και από την ευκολία με την οποία δέχτηκε να βγουν από τους τίτλους τα ονόματα των συγγραφέων Μπέλα Μπάλατζ και Κάρλ Μάγιερ, όπως και του παραγωγού Χάρι Σόκαλ. Κοινό χαρακτηριστικό των τριών η Εβραϊκή καταγωγή τους.
• Το 1928 είχε παρακολουθήσει στο Σεν Μόριτς τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες κι εκεί δεν ενθουσιάστηκε μόνο από το θέαμα, αλλά και την εικόνα του σώματος που αθλείται. Είπε μάλιστα ότι θα ήθελε να φωτογραφήσει και να κινηματογραφήσει τις προσπάθειες των αθλητών σε δράση. Οκτώ χρόνια αργότερα με την ταινία «Ολυμπία» θα είχε αυτή τη δυνατότητα και θα άλλαζε την οπτική του κινηματογράφου στον αθλητισμό. Προς το παρόν σειρά είχε πάρει η πολιτική. Ο Γιόζεφ Γκέμπελς της προτείνει να γυρίσει ένα φιλμ για το συνέδριο του Ναζιστικού κόμματος που θα γινόταν στη Νυρεμβέργη το 1933. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό κι ενθουσίασε τον Χίτλερ που διείδε ότι ο κινηματογράφος μπορεί να συνεισφέρει τη δική του αλήθεια που δεν χρειάζεται να είναι η πραγματική. Από το συνέδριο του 1934 στην ίδια πόλη δημιουργήθηκε η ταινία «Η δύναμη της θέλησης» το πρώτο πολιτικό ντοκιμαντέρ που ξέφυγε από τις τετριμένες σκηνές των επικαίρων. Τώρα ο κινηματογραφικός φακός δεν αρκούσε να ήταν εκεί που γραφόταν η ιστορία. Μπορούσε να παρουσιάσει τη δική του εκδοχή με τις κατάλληλες γωνίες λήψεις. Η Ρίφενσταλ διαχειρίστηκε τις σκηνές του πλήθους, τις εκφράσεις των προσώπων και έδωσε μια εικόνα που μοιάζει να είναι αληθινή, αλλά είναι πρωτίστως κινηματογραφική. Και προπαγανδιστική βεβαίως…
Το ντοκιμαντέρ δημιούργησε αίσθηση παντού. Οι γνώμες ήταν διχασμένες. Ακόμα όμως και οι κατήγοροί του δεν τάβαζαν με το τελικό αποτέλεσμα, αλλά με τα μηνύματά του. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα απαγορεύτηκε ως προπαγανδιστική η ταινία. Και ήταν. Στις χώρες που είχαν απολυταρχικά καθεστώτα στην Ευρώπη (και ήταν πολλές…) αποθεώθηκαν. Κι όλοι οι μικροί δικτάτορες ονειρεύτηκαν να είχαν κι αυτοί μια Ριφενσταλ για να συνθέσει τη δική τους… αγιογραφία. Ακολούθησε το 1938 η «Ολυμπία» ένας ύμνος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1ι936. Ο Χίτλερ και ο Γκέμπελς δεν τσιγκουνεύτηκαν. Η Λένι είχε στη διάθεσή της 60 κινηματογραφιστές, από τους καλύτερους της Γερμανίας και ό,τι άλλο ήθελε. Εκεί ερωτεύεται και τον αμερικανό δεκαθλητή Γκλεν Μόρις. Γίνεται γνωστή και στις ΗΠΑ, αλλά η σχέση μαζί της δεν προχωρά. Το 1938 πήγε στις ΗΠΑ για να διαφημίσει την ταινία της «Ολυμπία». Η πρεμιέρα συμπίπτει με τη «Νύχτα των Κρυστάλλων» τις διώξεις δηλαδή των Εβραίων της Γερμανίας. Άντε τώρα να την αφήσει ήσυχη το εβραϊκό λόμπι του Χόλιγουντ στο οποίο πριν μερικά χρόνια είχε πει «όχι» ως ηθοποιός! Ένα χρόνο αργότερα η Λένι βρίσκεται στη Πολωνία. Μαζί με τα πρώτα Γερμανικά στρατεύματα που εισβάλλουν στη χώρα. Φορά στρατιωτική στολή και στη μέση της έχει ένα περίστροφο. Στα χέρια της κρατά τη κινηματογραφική μηχανή. Φεύγει από εκεί μόνο όταν ο Χίτλερ θα επισκεφθεί το Παρίσι μετά την κατάρρευση της Γαλλίας. Είναι πλέον κομμάτι του καθεστώτος. Το «Tiefland» ήταν ένα όνειρό της, μια ταινία που είχε αρχίσει να γυρίζει προπολεμικά στην Ισπανία, αλλά δεν την ολοκλήρωσε. Τώρα ο Χίτλερ της έδωσε 7 εκ. μάρκα για να ολοκληρώσει το όνειρό της. Κι εδώ έκανε το μεγαλύτερο λάθος της. Για να συμπιέσει το κόστος προτίμησε να χρησιμοποιεί στα γυρίσματα αντί για κομπάρσους αιχμαλώτους των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Στις 21 Μαρτίου 1944 παντρεύεται τον Πέτερ Γιάκομπ παρουσία του Χίτλερ. Την ίδια χρονιά σκοτώνεται στο ανατολικό μέτωπο ο αδελφός της Χάιντς. Ο πόλεμος όμως είχε πάει άλλη τροπή. Οι Γερμανοί υποχωρούσαν παντού.
Με την πτώση του Βερολίνου έφυγε με τη μητέρα της κάνοντας οτο στοπ καταφεύγοντας στην Αυστρία. Εκεί την έπιασαν οι σύμμαχοι. Έμεινε φυλακισμένη από το 1945 έως το 1948. Οι Γάλλοι κατάσχεσαν όλο το κινηματογραφική υλικό που είχε στη κατοχή της. Τελικά δεν καταδικάστηκε. Θεωρήθηκε απλά συμπαθούσα. Στη διάρκεια της φυλάκισής της, τ0 1946 χώρισε και τον άντρα της. Ο επόμενος γάμος της έγινε λίγο πριν πεθάνει στα 101 χρόνια της!Οι προσπάθειες που έκανε να επιστρέψει στην κινηματογραφική βιομηχανία απέτυχαν. Πάντα την ακολουθούσε η στάμπα της σκηνοθέτιδας του Χίτλερ. Αν και η ίδια δεν υπήρξε ποτέ μέλος του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, υπάρχουν ενέργειες και δηλώσεις της που αποδεικνύουν το αντίθετο. Μετά τη λήξη του Πολέμου, όπως ήταν λογικό και λόγω της λεπτής φύσης του επαγγέλματός της που ευνοούσε την οπτική καταγραφή τεκμηρίων, συνελήφθη από τους αμερικανούς και φυλακίστηκε για μία τριετία περίπου. Δήλωσε απολιτική και παρεξηγημένη, ισχυρίστηκε πως αγνοούσε παντελώς την ύπαρξη των στρατοπέδων συγκέντρωσης κι ότι έκανε το έκανε διότι ο Γκέμπελς την απειλούσε πως θα την στείλει σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αν αρνούνταν τη συνεργασία. Η ίδια, βέβαια, σε συνέντευξή της είχε δηλώσει πως δεν ένιωθε καμία ενοχή για το παρελθόν της, αφήνοντας έτσι κατά κάποιο τρόπο να εννοηθεί πως δεν ήταν πρόθυμη δηλωσίας… Τραγική, ίσως, ειρωνεία το γεγονός πως ξόδεψε μεγάλο μέρος από την μεταπολεμική της καριέρα ως σκηνοθέτις, κινηματογραφώντας τις -όχι και τόσο άριες- φυλές της Αφρικής, αποτέλεσμα των οποίων ήταν το «Μαύρο Φορτίο» (1956) με θέμα το δουλεμπόριο και το φωτογραφικό λεύκωμα με τίτλο «Οι τελευταίοι των Nuba» (1968). Δυναμική μέχρι το τέλος της πολυετούς της ζωής (πέθανε σε ηλικία 101 χρόνων, το 2003 στο Πέκινγκ της Γερμανίας), παρουσίασε ένα μόλις χρόνο προτού πεθάνει την ταινία «Underwater Impressions», με συγκεντρωμένο υλικό από εκατοντάδες ώρες υποβρύχιων λήψεων στις οποίες συμμετείχε και η ίδια ως τα 94 της χρόνια.