Πρόκειται για μία ιδιαίτερου τύπου σοβαρή κοινωνική απόσυρση που παρατηρήθηκε αρχικά στην Ιαπωνία από τη δεκαετία του 1970 και προέρχεται από μία ιαπωνική λέξη που περιγράφει την ψυχοκοινωνική και οικογενή παθολογία. Η διαταραχή αυτή επηρεάζει κυρίως τους εφήβους ή τους νεαρούς ενήλικες που ζουν αποκομμένοι από τον κόσμο, απομονωμένοι στα σπίτια των γονιών τους και κλειδωμένοι στα υπνοδωμάτια τους για ημέρες, μήνες ή και χρόνια. Αρνούνται να επικοινωνήσουν ακόμα και με την οικογένειά τους, χρησιμοποιούν κατά κόρον το διαδίκτυο και βγαίνουν από τον προσωπικό τους χώρο μόνο για την ικανοποίηση των πιο επιτακτικών σωματικών τους αναγκών. Πολλά άτομα με το σύνδρομο αυτό περνούν περισσότερες από δώδεκα ώρες την ημέρα μπροστά από τον υπολογιστή τους. Κατά συνέπεια, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς βρίσκονται σε κίνδυνο εθισμού στο διαδίκτυο και περίπου το ένα δέκατο εξ αυτών θα ανταποκρινόταν θετικά σε διαγνωστικά κριτήρια για έναν τέτοιο εθισμό. Η ιδέα του Hikikomori είναι αμφιλεγόμενη, κάτι που προκύπτει και από την απουσία σαφούς ορισμού καθώς και από την απουσία συναίνεσης σε όλες τις σχετικές μελέτες που αφορούν τα διαγνωστικά κριτήρια. Η συζήτηση επικεντρώνεται γύρω από το εάν αυτό το σύνδρομο σηματοδοτεί μία πολιτισμικής φύσεως αντίδραση απέναντι στην κοινωνική αλλαγή που λαμβάνει χώρα στην Ιαπωνία ή εάν πρόκειται για μία αναδυομένη ψυχιατρική διαταραχή που μπορεί να παρουσιάζεται και αλλού. Επίσης, ένα άλλο σημείο που εξετάζεται είναι εάν πρέπει κάποιος να διαγιγνώσκεται με αυτό το σύνδρομο στην περίπτωση που μία άλλη ψυχιατρική διαταραχή μπορεί να αιτιολογήσει τα συμπτώματα.
Χαρακτηριστικά Συνδρόμου Hikikomori
Περνά τον περισσότερο χρόνο του στο σπίτι. Δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον για το σχολείο, το πανεπιστήμιο ή την εργασία. Η εμμονή στην κοινωνική απόσυρση διαρκεί για περισσότερο από έξι μήνες. Δεν παρουσιάζει σχιζοφρένεια, νοητική καθυστέρηση ή διπολική διαταραχή.
Αίτια Συνδρόμου Hikikomori
Το σύνδρομο αυτό περιγράφηκε αρχικά στην Ιαπωνία, αλλά στη συνέχεια αναφέρθηκαν περιπτώσεις στο Ομάν, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στη Νότια Κορέα, στο Χονγκ Κονγκ, στη Γαλλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες.Τα αίτια που προκαλούν το σύνδρομο αυτό δεν έχουν ακόμη διασαφηνιστεί πλήρως και υπάρχουν αρκετές πιθανές εξηγήσεις που συζητούνται. Σε ψυχολογικό επίπεδο, πολυάριθμες αναφορές και άρθρα κάνουν λόγο για συσχέτιση του συνδρόμου αυτού με τραυματικές παιδικές εμπειρίες. Φαίνεται ότι πολλές από τις περιπτώσεις ατόμων που παρουσίασαν το Hikikomori αντιμετώπισαν τον κοινωνικό αποκλεισμό ως παιδιά, συχνά ως θύματα σχολικού εκφοβισμού, ή βίωσαν άλλες μορφές απόρριψης από τους συνομηλίκους τους. Μία εσωστρεφής προσωπικότητα, μία ιδιοσυγκρασιακή συστολή και ένας αμφιλεγόμενος τρόπος προσκόλλησης μπορεί επίσης να προδιαθέτει την ανάπτυξη του συνδρόμου. Στο επίπεδο της οικογένειας και του κοινωνικού περιβάλλοντος, ίσως να εντοπίζεται μία σχέση μεταξύ της εμφάνισης της διαταραχής και της δυσλειτουργικής οικογενειακής δυναμικής, της γονικής απόρριψης ή της υπερπροστασίας και της ψυχοπαθολογίας των γονέων. Τα ανεπαρκή ακαδημαϊκά επιτεύγματα, σε συνδυασμό με τις υψηλές προσδοκίες και μερικές φορές με την επακόλουθη απόρριψη του σχολείου, φαίνεται επίσης να είναι παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξη του συνδρόμου αυτού. Οι κοινωνικοπολιτισμικές επεξηγήσεις, συμπεριλαμβανομένης της διάσπασης της κοινωνικής συνοχής, της αστικοποίησης, της τεχνολογικής προόδου, της παγκοσμιοποίησης και της καθοδικής κοινωνικής κινητικότητας, μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην εμφάνιση του Hikikomori. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να οδηγήσουν τα άτομα που εμφανίζουν σχετική προδιάθεση στην αποστασιοποίηση από την κοινωνία ως μία μορφή ψυχικής αντίδρασης σε επώδυνα συναισθήματα. Η εφεύρεση του διαδικτύου και οι μεταγενέστερες αλλαγές που επέφερε στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν μπορεί επίσης να αποτελεί σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει στην ανάπτυξη της εν λόγω διαταραχής.
Χαρακτηριστικά Συνδρόμου Hikikomori
Περνά τον περισσότερο χρόνο του στο σπίτι. Δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον για το σχολείο, το πανεπιστήμιο ή την εργασία. Η εμμονή στην κοινωνική απόσυρση διαρκεί για περισσότερο από έξι μήνες. Δεν παρουσιάζει σχιζοφρένεια, νοητική καθυστέρηση ή διπολική διαταραχή.
Αίτια Συνδρόμου Hikikomori
Το σύνδρομο αυτό περιγράφηκε αρχικά στην Ιαπωνία, αλλά στη συνέχεια αναφέρθηκαν περιπτώσεις στο Ομάν, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στη Νότια Κορέα, στο Χονγκ Κονγκ, στη Γαλλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες.Τα αίτια που προκαλούν το σύνδρομο αυτό δεν έχουν ακόμη διασαφηνιστεί πλήρως και υπάρχουν αρκετές πιθανές εξηγήσεις που συζητούνται. Σε ψυχολογικό επίπεδο, πολυάριθμες αναφορές και άρθρα κάνουν λόγο για συσχέτιση του συνδρόμου αυτού με τραυματικές παιδικές εμπειρίες. Φαίνεται ότι πολλές από τις περιπτώσεις ατόμων που παρουσίασαν το Hikikomori αντιμετώπισαν τον κοινωνικό αποκλεισμό ως παιδιά, συχνά ως θύματα σχολικού εκφοβισμού, ή βίωσαν άλλες μορφές απόρριψης από τους συνομηλίκους τους. Μία εσωστρεφής προσωπικότητα, μία ιδιοσυγκρασιακή συστολή και ένας αμφιλεγόμενος τρόπος προσκόλλησης μπορεί επίσης να προδιαθέτει την ανάπτυξη του συνδρόμου. Στο επίπεδο της οικογένειας και του κοινωνικού περιβάλλοντος, ίσως να εντοπίζεται μία σχέση μεταξύ της εμφάνισης της διαταραχής και της δυσλειτουργικής οικογενειακής δυναμικής, της γονικής απόρριψης ή της υπερπροστασίας και της ψυχοπαθολογίας των γονέων. Τα ανεπαρκή ακαδημαϊκά επιτεύγματα, σε συνδυασμό με τις υψηλές προσδοκίες και μερικές φορές με την επακόλουθη απόρριψη του σχολείου, φαίνεται επίσης να είναι παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξη του συνδρόμου αυτού. Οι κοινωνικοπολιτισμικές επεξηγήσεις, συμπεριλαμβανομένης της διάσπασης της κοινωνικής συνοχής, της αστικοποίησης, της τεχνολογικής προόδου, της παγκοσμιοποίησης και της καθοδικής κοινωνικής κινητικότητας, μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην εμφάνιση του Hikikomori. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να οδηγήσουν τα άτομα που εμφανίζουν σχετική προδιάθεση στην αποστασιοποίηση από την κοινωνία ως μία μορφή ψυχικής αντίδρασης σε επώδυνα συναισθήματα. Η εφεύρεση του διαδικτύου και οι μεταγενέστερες αλλαγές που επέφερε στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν μπορεί επίσης να αποτελεί σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει στην ανάπτυξη της εν λόγω διαταραχής.