Το ερώτημα αυτό φαίνεται να απασχολεί έναν αριθμό ανθρώπων που δεν μπορεί να εξηγήσει την έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος και την αίσθηση διαφορετικότητας που βιώνει στη σχέση του με τους άλλους ανθρώπους. Προφανώς το άτομο αυτό αισθάνεται ότι δεν έχει μια ταυτότητα και, ίσως, ότι δεν μπορεί και να ενταχθεί σε μια ομάδα. Με άλλα λόγια νιώθει διαφορετικός. Οι παράγοντες αυτοί φαίνεται να οδήγησαν και στη δημιουργία μιας παγκόσμιας κοινότητας, της AVEN (Asexual Visibility and Education Network), το 2001, η οποία διεκδικεί την αποδοχή της ασεξουαλικότητας, παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τον ορισμό και την ταυτότητά της καθώς και ένα πλαίσιο συζήτησης και αλληλεπίδρασης για ανθρώπους που έχουν αυτή την εμπειρία. Θα πρέπει πράγματι να αποτελεί ένα ιδιαίτερο βίωμα το να μην ενδιαφέρεσαι για το σεξ, που σε κάνει να νιώθεις πολύ διαφορετικός από τους άλλους ανθρώπους γύρω σου, ιδιαίτερα όταν ζεις σε μια κοινωνία που «όλα είναι σεξ»! Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της AVEN: «Το ασεξουαλικό άτομο είναι ένα άτομο που δεν βιώνει σεξουαλική έλξη». Έχει πάντα ανάγκη για διαπροσωπικές, κοινωνικές σχέσεις και επικοινωνία, αλλά η ανάγκη αυτή δεν εκφράζεται μέσω της ερωτικής έλξης και επιθυμίας για σεξουαλική επαφή. Συχνά εκφράζεται ως μια περισσότερο πλατωνικού ή ρομαντικού τύπου επικοινωνία και γενικότερα υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στους ανθρώπους/ μέλη της κοινότητας. Κάθε άτομο βιώνει και εκφράζει την έλξη, τη διέγερση και γενικότερα τη συμπεριφορά του με διαφορετικό τρόπο. Όπως αναφέρεται:
«Τα ασεξουαλικά άτομα έχουν τις ίδιες συναισθηματικές ανάγκες όπως κάθε άλλος άνθρωπος και, όπως συμβαίνει και στη σεξουαλική κοινότητα, διαφέρουμε πολύ στον τρόπο με τον οποίο εκπληρώνουμε αυτέ τις ανάγκες. Ορισμένα ασεξουαλικά άτομα είναι πιο ευτυχισμένα με το να είναι μόνα τους, άλλοι είναι ευτυχισμένοι με μια ομάδα στενών φίλων. Άλλοι έχουν την επιθυμία να δημιουργήσουν πιο στενές ρομαντικές σχέσεις εγγύτητας και αναζητούν να συναντήσουν και να δημιουργήσουν μακροχρόνιες σχέσεις συντροφικότητας… Αναζητώντας τρόπους για να φλερτάρεις, να έρθεις πιο κοντά ή να είσαι μονογαμικός σε μια ασεξουαλική σχέση αποτελεί μια πρόκληση αλλά, όντας απελευθερωμένοι από σεξουαλικές προσδοκίες και επιταγές, μπορούμε να δημιουργήσουμε σχέσεις που βασίζονται στις προσωπικές μας ανάγκες και επιθυμίες» Όπως γίνεται αντιληπτό, η ασεξουαλικότητα δεν σημαίνει ότι δεν υφίσταται έλξη για έναν άλλο άνθρωπο, αλλά αυτή δεν διακινεί ταυτόχρονα την ανάγκη της σεξουαλικής ικανοποίησης. Διακινεί την ανάγκη της επικοινωνίας, της αλληλεπίδρασης, της συντροφικότητας κλπ., αλλά πρόκειται περισσότερο για σχέσεις που επενδύουν σε ρομαντικού ή πλατωνικού τύπου στοιχεία. Αυτό που τονίζεται και που προφανώς μοιράζονται και οι άνθρωποι που ταυτίζονται με τον όρο ασεξουαλικός είναι ότι ο τρόπος ζωής τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού τους, του ποιοι είναι ως άνθρωποι και επιμένουν ότι η αδιαφορία τους για το σεξ δεν αποτελεί παθολογία αλλά έναν άλλο «σεξουαλικό προσανατολισμό», όπως είναι για παράδειγμα η ομοφυλοφιλία.
Σύμφωνα όμως με την AVEN αλλά, κυρίως, με τα διαγνωστικά κριτήρια του εγχειριδίου της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, DSM 5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) θα πρέπει και το ίδιο το άτομο να ταυτίζει και να περιγράφει τον εαυτό του ως ασεξουαλικό προκειμένου να του αποδοθεί αυτή η περιγραφή. Τα πιθανά αίτια της ασεξουαλικότητας για τις περιπτώσεις των ανθρώπων που δεν είναι ευχαριστημένοι με την έλλειψη ενδιαφέροντος που εκδηλώνουν για το σεξ και προσέρχονται για θεραπεία αναζητώντας βοήθεια και αλλαγή:
– Τρόπος ανατροφής / οικογενειακά βιώματα
Το άτομο έχει ανατραφεί σε ένα περιβάλλον που αναστέλλει και καταπιέζει τη σεξουαλική ορμή φορτίζοντάς την με ενοχές.
– Αποχή λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων ή άλλων πολιτισμικών δεδομένων
Στην περίπτωση αυτή το άτομο απέχει από τη σεξουαλική δραστηριότητα λόγω των πεποιθήσεών του και έχει γαλουχηθεί να αναστέλλει την ερωτική του επιθυμία.
– Τραυματικές εμπειρίες
Το άτομο έχει βιώσει μια τραυματική εμπειρία, συναισθηματική ή σωματική και η σεξουαλική επαφή αποτελεί πλέον μια αρνητική εμπειρία την οποία ίσως και να αποστρέφεται. Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται οι αρνητικές εμπειρίες από ερωτικές σχέσεις αλλά και πιο ακραία τραυματικά βιώματα όπως είναι η σεξουαλική παρενόχληση, ο βιασμός κ.ά.
– Αυτοτιμωρία
Το άτομο νιώθει ενοχές και ασυνείδητα «τιμωρεί» τον εαυτό του στερώντας του τη χαρά και την απόλαυση.
– Αποφυγή ομοφυλοφιλίας
Το άτομο προκειμένου να μην εκδηλώσει τις ομοφυλοφιλικές του τάσεις (δεν γνωρίζει πώς να τις διαχειριστεί, νιώθει ενοχές, δεν αποδέχεται ο ίδιος ή ο κοινωνικός του περίγυρος την ταυτότητα της ομοφυλοφιλίας) «παγώνει» τελείως τον τομέα της ερωτικής του ζωής προκειμένου να μην έρθει σε επαφή με αυτά τα «δυσάρεστα» κομμάτια του εαυτού του.
– Αποφυγή των άλλων ανθρώπων / ψυχωσικό υπόβαθρο
Σε μια προβολική άμυνα το άτομο αποφεύγει τελείως τους άλλους ανθρώπους φοβούμενο την κατάρρευση των συναισθηματικών του αμυνών και την ψυχική του διάλυση.
Ο άνθρωπος θα πρέπει να μπορεί να βιώνει χαρά και απόλαυση στη ζωή του. Να νιώθει καλά με τον εαυτό του και να χαίρεται τη ζωή του. Εάν ένας άνθρωπος δεν έχει ενδιαφέρον για το σεξ και ο ίδιος είναι ευχαριστημένος με τον εαυτό του και τη ζωή του και νιώθει ότι δεν του λείπει η σεξουαλική δραστηριότητα, τότε σαφώς δεν ορίζεται και δεν υφίσταται ένα πρόβλημα. Αυτό όμως είναι κάτι που μόνο το ίδιο το άτομο μπορεί να το γνωρίζει με απόλυτη ειλικρίνεια. Γιατί, τελικά, ο καθένας από εμάς, μέσα μας, στη συνομιλία μας με τον εαυτό μας και τους διαλόγους που κάνουμε μαζί του ασταμάτητα και καθημερινά γνωρίζουμε καλά την αλήθεια: αν νιώθουμε καλά, αν είμαστε ευτυχισμένοι, αν η ζωή μας είναι πράγματι καλή ή αν απλά προσποιούμαστε μην θέλοντας να παραδεχτούμε κάτι άλλο. Ας κλείσουμε λοιπόν αυτό το άρθρο με αυτό το συμπέρασμα που αφορά άμεσα και την έννοια της ασεξουαλικότητας: «Ο καθένας μας, μέσα στην ψυχή του και στη συνομιλία με τον εαυτό του, γνωρίζει καλά αν είναι ευτυχισμένος. Η απάντηση αυτή είναι αρκετή για τον ίδιο αλλά και για όλους εμάς τους υπόλοιπους»!
«Τα ασεξουαλικά άτομα έχουν τις ίδιες συναισθηματικές ανάγκες όπως κάθε άλλος άνθρωπος και, όπως συμβαίνει και στη σεξουαλική κοινότητα, διαφέρουμε πολύ στον τρόπο με τον οποίο εκπληρώνουμε αυτέ τις ανάγκες. Ορισμένα ασεξουαλικά άτομα είναι πιο ευτυχισμένα με το να είναι μόνα τους, άλλοι είναι ευτυχισμένοι με μια ομάδα στενών φίλων. Άλλοι έχουν την επιθυμία να δημιουργήσουν πιο στενές ρομαντικές σχέσεις εγγύτητας και αναζητούν να συναντήσουν και να δημιουργήσουν μακροχρόνιες σχέσεις συντροφικότητας… Αναζητώντας τρόπους για να φλερτάρεις, να έρθεις πιο κοντά ή να είσαι μονογαμικός σε μια ασεξουαλική σχέση αποτελεί μια πρόκληση αλλά, όντας απελευθερωμένοι από σεξουαλικές προσδοκίες και επιταγές, μπορούμε να δημιουργήσουμε σχέσεις που βασίζονται στις προσωπικές μας ανάγκες και επιθυμίες» Όπως γίνεται αντιληπτό, η ασεξουαλικότητα δεν σημαίνει ότι δεν υφίσταται έλξη για έναν άλλο άνθρωπο, αλλά αυτή δεν διακινεί ταυτόχρονα την ανάγκη της σεξουαλικής ικανοποίησης. Διακινεί την ανάγκη της επικοινωνίας, της αλληλεπίδρασης, της συντροφικότητας κλπ., αλλά πρόκειται περισσότερο για σχέσεις που επενδύουν σε ρομαντικού ή πλατωνικού τύπου στοιχεία. Αυτό που τονίζεται και που προφανώς μοιράζονται και οι άνθρωποι που ταυτίζονται με τον όρο ασεξουαλικός είναι ότι ο τρόπος ζωής τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού τους, του ποιοι είναι ως άνθρωποι και επιμένουν ότι η αδιαφορία τους για το σεξ δεν αποτελεί παθολογία αλλά έναν άλλο «σεξουαλικό προσανατολισμό», όπως είναι για παράδειγμα η ομοφυλοφιλία.
Σύμφωνα όμως με την AVEN αλλά, κυρίως, με τα διαγνωστικά κριτήρια του εγχειριδίου της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, DSM 5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) θα πρέπει και το ίδιο το άτομο να ταυτίζει και να περιγράφει τον εαυτό του ως ασεξουαλικό προκειμένου να του αποδοθεί αυτή η περιγραφή. Τα πιθανά αίτια της ασεξουαλικότητας για τις περιπτώσεις των ανθρώπων που δεν είναι ευχαριστημένοι με την έλλειψη ενδιαφέροντος που εκδηλώνουν για το σεξ και προσέρχονται για θεραπεία αναζητώντας βοήθεια και αλλαγή:
– Τρόπος ανατροφής / οικογενειακά βιώματα
Το άτομο έχει ανατραφεί σε ένα περιβάλλον που αναστέλλει και καταπιέζει τη σεξουαλική ορμή φορτίζοντάς την με ενοχές.
– Αποχή λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων ή άλλων πολιτισμικών δεδομένων
Στην περίπτωση αυτή το άτομο απέχει από τη σεξουαλική δραστηριότητα λόγω των πεποιθήσεών του και έχει γαλουχηθεί να αναστέλλει την ερωτική του επιθυμία.
– Τραυματικές εμπειρίες
Το άτομο έχει βιώσει μια τραυματική εμπειρία, συναισθηματική ή σωματική και η σεξουαλική επαφή αποτελεί πλέον μια αρνητική εμπειρία την οποία ίσως και να αποστρέφεται. Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται οι αρνητικές εμπειρίες από ερωτικές σχέσεις αλλά και πιο ακραία τραυματικά βιώματα όπως είναι η σεξουαλική παρενόχληση, ο βιασμός κ.ά.
– Αυτοτιμωρία
Το άτομο νιώθει ενοχές και ασυνείδητα «τιμωρεί» τον εαυτό του στερώντας του τη χαρά και την απόλαυση.
– Αποφυγή ομοφυλοφιλίας
Το άτομο προκειμένου να μην εκδηλώσει τις ομοφυλοφιλικές του τάσεις (δεν γνωρίζει πώς να τις διαχειριστεί, νιώθει ενοχές, δεν αποδέχεται ο ίδιος ή ο κοινωνικός του περίγυρος την ταυτότητα της ομοφυλοφιλίας) «παγώνει» τελείως τον τομέα της ερωτικής του ζωής προκειμένου να μην έρθει σε επαφή με αυτά τα «δυσάρεστα» κομμάτια του εαυτού του.
– Αποφυγή των άλλων ανθρώπων / ψυχωσικό υπόβαθρο
Σε μια προβολική άμυνα το άτομο αποφεύγει τελείως τους άλλους ανθρώπους φοβούμενο την κατάρρευση των συναισθηματικών του αμυνών και την ψυχική του διάλυση.
Ο άνθρωπος θα πρέπει να μπορεί να βιώνει χαρά και απόλαυση στη ζωή του. Να νιώθει καλά με τον εαυτό του και να χαίρεται τη ζωή του. Εάν ένας άνθρωπος δεν έχει ενδιαφέρον για το σεξ και ο ίδιος είναι ευχαριστημένος με τον εαυτό του και τη ζωή του και νιώθει ότι δεν του λείπει η σεξουαλική δραστηριότητα, τότε σαφώς δεν ορίζεται και δεν υφίσταται ένα πρόβλημα. Αυτό όμως είναι κάτι που μόνο το ίδιο το άτομο μπορεί να το γνωρίζει με απόλυτη ειλικρίνεια. Γιατί, τελικά, ο καθένας από εμάς, μέσα μας, στη συνομιλία μας με τον εαυτό μας και τους διαλόγους που κάνουμε μαζί του ασταμάτητα και καθημερινά γνωρίζουμε καλά την αλήθεια: αν νιώθουμε καλά, αν είμαστε ευτυχισμένοι, αν η ζωή μας είναι πράγματι καλή ή αν απλά προσποιούμαστε μην θέλοντας να παραδεχτούμε κάτι άλλο. Ας κλείσουμε λοιπόν αυτό το άρθρο με αυτό το συμπέρασμα που αφορά άμεσα και την έννοια της ασεξουαλικότητας: «Ο καθένας μας, μέσα στην ψυχή του και στη συνομιλία με τον εαυτό του, γνωρίζει καλά αν είναι ευτυχισμένος. Η απάντηση αυτή είναι αρκετή για τον ίδιο αλλά και για όλους εμάς τους υπόλοιπους»!