Γεννιόμαστε ή γινόμαστε;
Οι άνθρωποι ιδιοσυγκρασιακά τείνουμε είτε προς την εσωστρέφεια είτε προς την εξωστρέφεια. Πρόκειται για έναν βασικό πόλο της προσωπικότητάς μας. Μπορεί, βέβαια, μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας να αλλάζουμε κάπως. Σίγουρα, εκτός από τα χρόνια που περνάνε, παίζουν ρόλο το περιβάλλον και τα βιώματά μας, που επηρεάζουν με τη σειρά τους την ιδιοσυγκρασία μας. Για παράδειγμα, ένα παιδί που είναι εσωστρεφές από τη φύση του και μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου όλοι ανοίγονται, μιλάνε και μοιράζονται θα αποκτήσει ροπή προς την εξωστρέφεια. Από την άλλη πλευρά, κάποιος που είναι από τη φύση του εξωστρεφής, αλλά το περιβάλλον του είναι πολύ αυστηρό και η εξωστρέφεια δεν είναι αποδεκτή και μπορεί ακόμη και να τιμωρηθεί γι’ αυτήν, δεν είναι καθόλου απίθανο να στραφεί προς μια εσωστρεφή συμπεριφορά.
Ο εσωστρεφής
Ο εσωστρεφής δεν ταυτίζεται με τον ντροπαλό, εξηγούν οι ειδικοί. Έχει πιο πολύ να κάνει με το πώς επεξεργάζεται κανείς τις πληροφορίες που λαμβάνει παρά με το πόσο «ανοιχτός» είναι, αν και γενικά οι εσωστρεφείς παρουσιάζουν συστολή. Ο εσωστρεφής αντιμετωπίζει τον κόσμο βασισμένος σε ιδέες, μνήμες και σκέψεις που βρίσκονται μέσα στο μυαλό του. Μπορούμε να πούμε ότι προτιμά να συλλογίζεται μόνος του αυτά που τον απασχολούν χωρίς να τα συζητάει με άλλους και εξωτερικεύει πιο δύσκολα σκέψεις και συναισθήματα στους άλλους. Προτιμάει την επαφή με έναν άνθρωπο τη φορά και δεν του αρέσει να βρίσκεται σε μεγάλες ομάδες. Συνήθως, οι εσωστρεφείς τα πάνε καλύτερα στα IQ τεστ, αλλά και στα τεστ γενικότερα, γιατί συγκεντρώνονται, αλλά και επειδή έχουν την ικανότητα να μπορούν να αναλύουν διεξοδικά τα δεδομένα πριν πάρουν αποφάσεις. Βέβαια, η υπερβολική εσωστρέφεια δείχνει ανθρώπους που πιθανώς να έχουν πρόβλημα με την κοινωνικότητά τους. Ένα άλλο πρόβλημα για τους ίδιους είναι ότι δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν όταν υπάρχουν περισπασμοί στο περιβάλλον, αλλά και να πάρουν αποφάσεις, επειδή αξιολογούν τα πάντα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Επίσης, οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι οι εσωστρεφείς κινδυνεύουν πιο πολύ από ψυχοσωματικά προβλήματα, επειδή συνήθως δεν εκφράζουν όσα νιώθουν. Οι ειδικοί εξηγούν ότι αν και η εσωστρέφεια μοιάζει πιο ώριμη ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, δεν παύει να λείπει από τους εσωστρεφείς κάτι σημαντικό: η ικανότητα και η διάθεση να μοιράζονται, δύο στοιχεία που και αυτά αποτελούν δείγματα ωριμότητας.
Ο εξωστρεφής
Οι άνθρωποι που έχουν εξωστρεφή προσωπικότητα αναζητούν την επαφή και την επικοινωνία με τους άλλους, συζητούν μαζί τους τις ιδέες τους και τις αποφάσεις που πρόκειται να πάρουν, ζητούν και ακούν τη γνώμη τους και είναι πιο παρορμητικοί ακριβώς επειδή η ανταπόκριση των άλλων τους δίνει όρεξη για ζωή και διάδραση. Έχουν τη φυσική τάση να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους στους άλλους. Θέλουν και έχουν ανάγκη να γνωστοποιούν και να μοιράζονται όσα τους συμβαίνουν. Οι εξωστρεφείς συγκεντρώνονται πιο εύκολα σε αυτό που κάνουν, ακόμα και όταν υπάρχουν εξωτερικοί θόρυβοι ή μουσική. Από την άλλη πλευρά, έρευνες δείχνουν ότι οι εξωστρεφείς είναι πιο επιρρεπείς στις καταχρήσεις (αλκοόλ, τσιγάρο, φαγητό). Επίσης, καθώς είναι παρορμητικοί και παίρνουν αποφάσεις επηρεασμένοι από τους άλλους, συχνά δεν ζυγίζουν καλά τα δεδομένα και δεν κάνουν τις καλύτερες επιλογές. Έτσι, κάποιες φορές η υπερβολική εξωστρέφεια κρύβει και έναν βαθμό ανωριμότητας. Ένα ακόμη στοιχείο ανωριμότητας που συνδέεται με τους εξωστρεφείς είναι ότι ασχολούνται πολύ με τους άλλους, ενώ όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν τα προσωπικά τους θέματα τείνουν να μη βασίζονται αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις.
Διαφορετικός εγκέφαλος
Οι εσωστρεφείς έχουν μεγαλύτερη ροή αίματος στον μετωπιαίο λοβό τους, περιοχή που σχετίζεται με τη μνήμη, τον προγραμματισμό και την επίλυση των προβλημάτων. Οι εξωστρεφείς έχουν περισσότερη ροή αίματος σε περιοχές που έχουν να κάνουν με την προσοχή, την ομιλία και την οδήγηση.
Οι άνθρωποι ιδιοσυγκρασιακά τείνουμε είτε προς την εσωστρέφεια είτε προς την εξωστρέφεια. Πρόκειται για έναν βασικό πόλο της προσωπικότητάς μας. Μπορεί, βέβαια, μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας να αλλάζουμε κάπως. Σίγουρα, εκτός από τα χρόνια που περνάνε, παίζουν ρόλο το περιβάλλον και τα βιώματά μας, που επηρεάζουν με τη σειρά τους την ιδιοσυγκρασία μας. Για παράδειγμα, ένα παιδί που είναι εσωστρεφές από τη φύση του και μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου όλοι ανοίγονται, μιλάνε και μοιράζονται θα αποκτήσει ροπή προς την εξωστρέφεια. Από την άλλη πλευρά, κάποιος που είναι από τη φύση του εξωστρεφής, αλλά το περιβάλλον του είναι πολύ αυστηρό και η εξωστρέφεια δεν είναι αποδεκτή και μπορεί ακόμη και να τιμωρηθεί γι’ αυτήν, δεν είναι καθόλου απίθανο να στραφεί προς μια εσωστρεφή συμπεριφορά.
Ο εσωστρεφής
Ο εσωστρεφής δεν ταυτίζεται με τον ντροπαλό, εξηγούν οι ειδικοί. Έχει πιο πολύ να κάνει με το πώς επεξεργάζεται κανείς τις πληροφορίες που λαμβάνει παρά με το πόσο «ανοιχτός» είναι, αν και γενικά οι εσωστρεφείς παρουσιάζουν συστολή. Ο εσωστρεφής αντιμετωπίζει τον κόσμο βασισμένος σε ιδέες, μνήμες και σκέψεις που βρίσκονται μέσα στο μυαλό του. Μπορούμε να πούμε ότι προτιμά να συλλογίζεται μόνος του αυτά που τον απασχολούν χωρίς να τα συζητάει με άλλους και εξωτερικεύει πιο δύσκολα σκέψεις και συναισθήματα στους άλλους. Προτιμάει την επαφή με έναν άνθρωπο τη φορά και δεν του αρέσει να βρίσκεται σε μεγάλες ομάδες. Συνήθως, οι εσωστρεφείς τα πάνε καλύτερα στα IQ τεστ, αλλά και στα τεστ γενικότερα, γιατί συγκεντρώνονται, αλλά και επειδή έχουν την ικανότητα να μπορούν να αναλύουν διεξοδικά τα δεδομένα πριν πάρουν αποφάσεις. Βέβαια, η υπερβολική εσωστρέφεια δείχνει ανθρώπους που πιθανώς να έχουν πρόβλημα με την κοινωνικότητά τους. Ένα άλλο πρόβλημα για τους ίδιους είναι ότι δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν όταν υπάρχουν περισπασμοί στο περιβάλλον, αλλά και να πάρουν αποφάσεις, επειδή αξιολογούν τα πάντα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Επίσης, οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι οι εσωστρεφείς κινδυνεύουν πιο πολύ από ψυχοσωματικά προβλήματα, επειδή συνήθως δεν εκφράζουν όσα νιώθουν. Οι ειδικοί εξηγούν ότι αν και η εσωστρέφεια μοιάζει πιο ώριμη ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, δεν παύει να λείπει από τους εσωστρεφείς κάτι σημαντικό: η ικανότητα και η διάθεση να μοιράζονται, δύο στοιχεία που και αυτά αποτελούν δείγματα ωριμότητας.
Ο εξωστρεφής
Οι άνθρωποι που έχουν εξωστρεφή προσωπικότητα αναζητούν την επαφή και την επικοινωνία με τους άλλους, συζητούν μαζί τους τις ιδέες τους και τις αποφάσεις που πρόκειται να πάρουν, ζητούν και ακούν τη γνώμη τους και είναι πιο παρορμητικοί ακριβώς επειδή η ανταπόκριση των άλλων τους δίνει όρεξη για ζωή και διάδραση. Έχουν τη φυσική τάση να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους στους άλλους. Θέλουν και έχουν ανάγκη να γνωστοποιούν και να μοιράζονται όσα τους συμβαίνουν. Οι εξωστρεφείς συγκεντρώνονται πιο εύκολα σε αυτό που κάνουν, ακόμα και όταν υπάρχουν εξωτερικοί θόρυβοι ή μουσική. Από την άλλη πλευρά, έρευνες δείχνουν ότι οι εξωστρεφείς είναι πιο επιρρεπείς στις καταχρήσεις (αλκοόλ, τσιγάρο, φαγητό). Επίσης, καθώς είναι παρορμητικοί και παίρνουν αποφάσεις επηρεασμένοι από τους άλλους, συχνά δεν ζυγίζουν καλά τα δεδομένα και δεν κάνουν τις καλύτερες επιλογές. Έτσι, κάποιες φορές η υπερβολική εξωστρέφεια κρύβει και έναν βαθμό ανωριμότητας. Ένα ακόμη στοιχείο ανωριμότητας που συνδέεται με τους εξωστρεφείς είναι ότι ασχολούνται πολύ με τους άλλους, ενώ όταν καλούνται να αντιμετωπίσουν τα προσωπικά τους θέματα τείνουν να μη βασίζονται αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις.
Διαφορετικός εγκέφαλος
Οι εσωστρεφείς έχουν μεγαλύτερη ροή αίματος στον μετωπιαίο λοβό τους, περιοχή που σχετίζεται με τη μνήμη, τον προγραμματισμό και την επίλυση των προβλημάτων. Οι εξωστρεφείς έχουν περισσότερη ροή αίματος σε περιοχές που έχουν να κάνουν με την προσοχή, την ομιλία και την οδήγηση.