Μία από τις ομορφότερες πόλεις της Μακεδονίας, η καλλονή του Νομού Ημαθίας, χτισμένη στις ανατολικές παρυφές του Βερμίου, με παραδοσιακά σπίτια μακεδονίτικης αστικής αρχιτεκτονικής που συνυπάρχουν με σύγχρονα κτίρια και προκαλούν το αρχιτεκτονικό και το λαογραφικό ενδιαφέρον των επισκεπτών. Περίπου 510 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα και μόλις 90 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, η Νάουσα δεσπόζει πάνω από τον κάμπο της Ημαθίας με την ατμόσφαιρα και τη φυσική της ομορφιά να σας παρασέρνουν σε κάθε γωνιά της.
Η ίδρυση της Νάουσας τοποθετείται στα 1361, όταν ο Γαζή Εβρενός, ο Τούρκος στρατηλάτης που καταλαμβάνει όλη τη Μακεδονία, προτρέπει τους κατοίκους των γύρω χωριών να συνοικήσουν τη σημερινή πόλη. Ο νέος οικισμός τίθεται υπό την προστασία της βασιλομήτορος Βαλιδέ Σουλτάνας και οι κάτοικοι χαίρουν μιας ιδιότυπης ασυλίας: σταδιακά καλλιεργούν δημητριακά, αραβόσιτο, ασχολούνται με την κτηνοτροφία, καλλιεργούν το μετάξι και την άμπελο από την οποία παρασκευάζουν το ξακουστό ξινόμαυρο κρασί. Οι περίπου 40 μικρές βιοτεχνίες της εποχής αξιοποιούν τα προϊόντα τους και το εμπόριο επεκτείνεται από τη γηραιά Ηπειρο, μέχρι την Αίγυπτο, την Αφρική, την Ασία και την Κίνα.Ολα κυλούν ομαλά, έως τις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε ο Αλή Πασάς καταλαμβάνει την πόλη. Το «ολοκαύτωμα», η ολοκληρωτική καταστροφή, έπεται λίγα χρόνια αργότερα. Η συμμετοχή των κατοίκων στην επανάσταση του ΄21 προκαλεί την οργή του σουλτάνου, ο οποίος την καίει συθέμελα τον Απρίλιο του 1822. Η πληγωμένη Νάουσα σιγά σιγά αναρρώνει και, στα τέλη του 19ου αι., συντελείται η βιομηχανική «έκρηξη». Αρχικά αναπτύσσεται η οικοτεχνία, εν συνεχεία η υφαντουργία και το 1875 λειτουργεί η πρώτη οργανωμένη βιοτεχνία των Βαλκανίων? το εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας Λόγγου-Κύρτση-Τουρπάλη. Ακολουθούν πολλές νηματουργίες -τόσο βάμβακος όσο και μαλλιού οι οποίες εξάγουν αρίστης ποιότητας υφαντά, σε τεράστιες ποσότητες. Ιδίας πορείας και «τύχης» και το κρασί (το 1879 συστήνεται η πρώτη οργανωμένη οινοποιία Μπουτάρη η οποία προχωρά σε προώθηση των προϊόντων της στο εξωτερικό). Συνολικά, στις αρχές του 20ου αι., λειτουργούν 9 κλωστοϋφαντουργεία, ένα κεραμοποιείο που κατασκευάζει τούβλα, ένα επίσημο οινοποιείο, μεταξουργεία, υδρόμυλοι, κυλινδρόμυλοι κ.ά. Αν σκεφτούμε πως μόνον ένα εργοστάσιο απασχολούσε τρεις χιλιάδες εργάτες, αντιλαμβανόμαστε την τεράστια και εντυπωσιακή βιομηχανική ανάπτυξη.Η ανακοπή της ακμάζουσας πορείας ξεκινά μετά την απελευθέρωση, με την επιβολή δασμών στα προϊόντα που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, ενώ σοβαρό πλήγμα σημειώνεται και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με την οικονομική ύφεση και τον διπλασιασμό των δανείων. Η λειτουργία των περισσότερων εργοστασίων σταδιακά σταματά και μετά το '90 κλείνει και η περιβόητη Βέτλανς. Σήμερα, το μοναδικό εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας που λειτουργεί είναι του Βαρβαρέσου ενώ, κουβέρτες φτιάχνει -κατά παραγγελία- η εταιρεία Παπαφιλίππου.
Αξιοθέατα
Άλσος Αγίου Νικολάου
Λίγο έξω από την πόλη, αποτελεί meeting point των ντόπιων αλλά και των επισκεπτών, με ένα μοναδικό άλσος πλατάνων, τεχνητή λίμνη, τις πηγές του ποταμού Αράπιτσα, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, αθλητικές εγκαταστάσεις, ξενοδοχείο, καφέ κι εστιατόρια.
Δημοτικό Πάρκο
Θα περάσετε από εδώ για να ρίξετε μια… και δυο, και τρεις ματιές στον κάμπο της Μακεδονίας και να βολτάρετε στα μονοπάτια αλλά και γύρω από τη λίμνη. Εδώ υπάρχει και το μνημείο προς τιμήν της ηρωικής θυσίας των γυναικών της Νάουσας το 1822.
Μουσείο Οίνου και Αμπέλου
Στεγάζεται σε παραδοσιακό κτίριο του Ιωάννη Μπουτάρη, στο κέντρο της πόλης, και προωθεί μέσα από τα εκθέματά του την ιστορία της παραγωγής του κρασιού στη Νάουσα και την ευρύτερη περιοχή.
Σχολή του Αριστοτέλη
Λίγο έξω από την πόλη στη θέση Ισβόρια, κοντά στο χωριό Κοπανός, ο Αριστοτέλης δίδασκε εδώ τον νεαρό Αλέξανδρο ( λίγο μετά τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα ), ενώ κοντά βρίσκεται και το Ελληνιστικών χρόνων Θέατρο του Κοπανού.
Μακεδονικοί Τάφοι Λευκαδίων
Στην επαρχία της Νάουσας έχει αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια μια σημαντική μακεδονική πόλη, η Αρχαία Μίεζα. Ο αρχαιολογικός της χώρος εκτείνεται κυρίως στην περιοχή μεταξύ Χαρίεσσας, Κοπανού και Λευκαδίων, ενώ τα πιο καλοδιατηρημένα μνημεία της είναι οι Μακεδονικοί Τάφοι Λευκαδίων: ο τάφος της Κρίσεως, ο τάφος της Νιάουστας ή Kinch, ο τάφος των Ανθεμίων και ο τάφος του Λύσσωνος και Καλλικλέους.
Το χιονοδρομικό κέντρο 3-5 Πηγάδια στη Νάουσα
Το χιονοδρομικό κέντρο 3-5 Πηγάδια, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 17 χιλιομέτρων από τη Νάουσα και περίπου 15 χιλιόμετρα από τον Άγιο Νικόλαο. Καταλαμβάνει μία έκταση η οποία ξεκινά σε υψόμετρο 1430 μέτρων και φτάνει στο υψόμετρο των 2005 μέτρων.Πρόκειται για ένα σύγχρονο χιονοδρομικό κέντρο με πίστες για κάθε βαθμό δυσκολίας. Συγκεκριμένα οι διαθέσιμες πίστες στα 3-5 Πηγάδια της Νάουσας, είναι οι εξής:
Πίστα αρχαρίων (200 μ.)
Πίστα Παράδεισος (2.600 μ. εύκολη διαδρομή)
Πίστα Αριστοτέλης (1.800 μ. μέτριας δυσκολίας διαδρομή)
Πίστα Φίλιππος (2.000 μ. δύσκολη διαδρομή)
Πίστα δρόμων αντοχής (3,5 - 10 χλμ)
Περίπατο στην πόλη
Όπως είναι γνωστό, ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσετε μια πόλη είναι να την περπατήσετε. Περπατώντας στη Νάουσα θα βρείτε ελάχιστα διώροφα παραδοσιακά κτίρια μακεδονικού ρυθμού, κατασκευασμένα από πωρόλιθους, πλιθιά και ξύλα, σε διάφορες συνοικίες της πόλης. Μικρές, λαϊκές κατοικίες θα βρείτε στα Αλώνια, ενώ γενικά στην πόλη θα δείτε βιομηχανικά κτίρια που λειτουργούσαν κάποτε κυρίως ως κλωστοϋφαντουργεία. Αν σας αρέσουν οι εκκλησίες, στη Νάουσα δε θα βρείτε παλιές, καθώς κάηκαν όλες το 1822 στο ολοκαύτωμα της πόλης. Ο μόνος ναός που διασώθηκε είναι ο μικρός Ναός του Προδρόμου.
Πέρασμα από το Ρολόι και τον Οβελίσκο
Δύο σημαντικά σημεία που αποτελούν και σήμα κατατεθέν της Νάουσας είναι ο Πύργος του Ρολογιού και ο Οβελίσκος. Το Ρολόι βρίσκεται μπροστά στη Δημαρχείο κι έχει ένα εντυπωσιακό ύψος 25 μέτρων, ενώ ο Οβελίσκος βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης έχει ύψος 11 μέτρων και κατατάσσεται ανάμεσα στους 10 ψηλότερους του κόσμου. Μπορεί να μην σας εντυπωσιάσει σαν κατασκευή, αλλά δίνει κάτι ξεχωριστό στο θέαμα της πόλης.
Βόλτα στα μουσεία
Γνωρίστε την πολιτιστική κληρονομιά της Νάουσας στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο και δείτε το πρώτο οινοποιείο της πόλης στο σπίτι του Ιωάννη Μπουτάρη, ιδρυτή της ομώνυμης εταιρίας (Μουσείο Οίνου και Αμπέλου). Στην πόλη υπάρχει και Λαογραφικό Μουσείο Βλάχων με εκθέματα από την ζωή των Ναουσαίων Βλάχων, μεταξύ των οποίων θα βρείτε αργαλειούς, φλοκάτες και στολές που θα σας βάλουν στο κλίμα.
Άλσος Αγίου Νικολάου
Λίγο έξω από την πόλη, αποτελεί meeting point των ντόπιων αλλά και των επισκεπτών, με ένα μοναδικό άλσος πλατάνων, τεχνητή λίμνη, τις πηγές του ποταμού Αράπιτσα, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, αθλητικές εγκαταστάσεις, ξενοδοχείο, καφέ κι εστιατόρια.
Δημοτικό Πάρκο
Θα περάσετε από εδώ για να ρίξετε μια… και δυο, και τρεις ματιές στον κάμπο της Μακεδονίας και να βολτάρετε στα μονοπάτια αλλά και γύρω από τη λίμνη. Εδώ υπάρχει και το μνημείο προς τιμήν της ηρωικής θυσίας των γυναικών της Νάουσας το 1822.
Μουσείο Οίνου και Αμπέλου
Στεγάζεται σε παραδοσιακό κτίριο του Ιωάννη Μπουτάρη, στο κέντρο της πόλης, και προωθεί μέσα από τα εκθέματά του την ιστορία της παραγωγής του κρασιού στη Νάουσα και την ευρύτερη περιοχή.
Σχολή του Αριστοτέλη
Λίγο έξω από την πόλη στη θέση Ισβόρια, κοντά στο χωριό Κοπανός, ο Αριστοτέλης δίδασκε εδώ τον νεαρό Αλέξανδρο ( λίγο μετά τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα ), ενώ κοντά βρίσκεται και το Ελληνιστικών χρόνων Θέατρο του Κοπανού.
Μακεδονικοί Τάφοι Λευκαδίων
Στην επαρχία της Νάουσας έχει αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια μια σημαντική μακεδονική πόλη, η Αρχαία Μίεζα. Ο αρχαιολογικός της χώρος εκτείνεται κυρίως στην περιοχή μεταξύ Χαρίεσσας, Κοπανού και Λευκαδίων, ενώ τα πιο καλοδιατηρημένα μνημεία της είναι οι Μακεδονικοί Τάφοι Λευκαδίων: ο τάφος της Κρίσεως, ο τάφος της Νιάουστας ή Kinch, ο τάφος των Ανθεμίων και ο τάφος του Λύσσωνος και Καλλικλέους.
Το χιονοδρομικό κέντρο 3-5 Πηγάδια στη Νάουσα
Το χιονοδρομικό κέντρο 3-5 Πηγάδια, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 17 χιλιομέτρων από τη Νάουσα και περίπου 15 χιλιόμετρα από τον Άγιο Νικόλαο. Καταλαμβάνει μία έκταση η οποία ξεκινά σε υψόμετρο 1430 μέτρων και φτάνει στο υψόμετρο των 2005 μέτρων.Πρόκειται για ένα σύγχρονο χιονοδρομικό κέντρο με πίστες για κάθε βαθμό δυσκολίας. Συγκεκριμένα οι διαθέσιμες πίστες στα 3-5 Πηγάδια της Νάουσας, είναι οι εξής:
Πίστα αρχαρίων (200 μ.)
Πίστα Παράδεισος (2.600 μ. εύκολη διαδρομή)
Πίστα Αριστοτέλης (1.800 μ. μέτριας δυσκολίας διαδρομή)
Πίστα Φίλιππος (2.000 μ. δύσκολη διαδρομή)
Πίστα δρόμων αντοχής (3,5 - 10 χλμ)
Περίπατο στην πόλη
Όπως είναι γνωστό, ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσετε μια πόλη είναι να την περπατήσετε. Περπατώντας στη Νάουσα θα βρείτε ελάχιστα διώροφα παραδοσιακά κτίρια μακεδονικού ρυθμού, κατασκευασμένα από πωρόλιθους, πλιθιά και ξύλα, σε διάφορες συνοικίες της πόλης. Μικρές, λαϊκές κατοικίες θα βρείτε στα Αλώνια, ενώ γενικά στην πόλη θα δείτε βιομηχανικά κτίρια που λειτουργούσαν κάποτε κυρίως ως κλωστοϋφαντουργεία. Αν σας αρέσουν οι εκκλησίες, στη Νάουσα δε θα βρείτε παλιές, καθώς κάηκαν όλες το 1822 στο ολοκαύτωμα της πόλης. Ο μόνος ναός που διασώθηκε είναι ο μικρός Ναός του Προδρόμου.
Πέρασμα από το Ρολόι και τον Οβελίσκο
Δύο σημαντικά σημεία που αποτελούν και σήμα κατατεθέν της Νάουσας είναι ο Πύργος του Ρολογιού και ο Οβελίσκος. Το Ρολόι βρίσκεται μπροστά στη Δημαρχείο κι έχει ένα εντυπωσιακό ύψος 25 μέτρων, ενώ ο Οβελίσκος βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης έχει ύψος 11 μέτρων και κατατάσσεται ανάμεσα στους 10 ψηλότερους του κόσμου. Μπορεί να μην σας εντυπωσιάσει σαν κατασκευή, αλλά δίνει κάτι ξεχωριστό στο θέαμα της πόλης.
Βόλτα στα μουσεία
Γνωρίστε την πολιτιστική κληρονομιά της Νάουσας στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο και δείτε το πρώτο οινοποιείο της πόλης στο σπίτι του Ιωάννη Μπουτάρη, ιδρυτή της ομώνυμης εταιρίας (Μουσείο Οίνου και Αμπέλου). Στην πόλη υπάρχει και Λαογραφικό Μουσείο Βλάχων με εκθέματα από την ζωή των Ναουσαίων Βλάχων, μεταξύ των οποίων θα βρείτε αργαλειούς, φλοκάτες και στολές που θα σας βάλουν στο κλίμα.
Το έθιμο Γενίτσαροι και Μπούλες την αποκριά
Το έθιμο Γενίτσαροι και Μπούλες (συναντάται και ως "Γιανίτσαροι και Μπούλες", σε πιο βαριά Ναουσαίικα) είναι ένα παραδοσιακό δρώμενο στη Νάουσα την περίοδο της αποκριάς. Ο χαρακτηριστικός ήχος του ζουρνά και το νταούλι, τους συνοδεύει σε κάθε τους βήμα, καθώς χορεύουν στους δρόμους της Νάουσας κατά ομάδες (μπουλούκια).
Το πρόγραμμά τους την Κυριακή της Αποκριάς, έχει συνήθως κάπως έτσι:
Το έθιμο Γενίτσαροι και Μπούλες (συναντάται και ως "Γιανίτσαροι και Μπούλες", σε πιο βαριά Ναουσαίικα) είναι ένα παραδοσιακό δρώμενο στη Νάουσα την περίοδο της αποκριάς. Ο χαρακτηριστικός ήχος του ζουρνά και το νταούλι, τους συνοδεύει σε κάθε τους βήμα, καθώς χορεύουν στους δρόμους της Νάουσας κατά ομάδες (μπουλούκια).
Το πρόγραμμά τους την Κυριακή της Αποκριάς, έχει συνήθως κάπως έτσι:
- Το πρωί γίνεται το ντύσιμο του Γενίτσαρου και το μάζεμα του μπουλουκιού
- Πριν το μεσημέρι, μαζεύονται στο δημαρχείο για να χορέψουν και να πάρουν την άδεια του δημάρχου για να χορέψουν στην πόλη
- Συνεχίζουν με χορό στους δρόμους και
- Το απόγευμα γίνεται το βγάλσιμο του προσώπου (μάσκας)
Πότε να πάτε
Απόκριες για να ζήσετε την ξεχωριστή ατμόσφαιρα των παραδοσιακών της εθίμων, όλο το χειμώνα για καταβάσεις στα χιόνια αλλά και τον υπόλοιπο χρόνο για να γνωρίσετε την πόλη και τις γύρω περιοχές.
Τι να αγοράσετε
Στενά συνδεμένη με την Ιστορία της πόλης είναι και η οινοποιητική της παράδοση, οπότε πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε κάποιο από τα πολλά οινοποιεία της και να αγοράσετε κρασιά. Εδώ καλλιεργείται η ποικιλία Ξινόμαυρο ( ξηρό ερυθρό κρασί ), η οποία ανήκει από το 1971 στην κατηγορία των κρασιών Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος ( ΟΠΑΠ ).
Πως μπορείτε να πάτε στη Νάουσα
Στη Νάουσα μπορείτε να πάτε με λεωφορείο των ΚΤΕΛ ή τρένο του ΟΣΕ και φυσικά οδικώς, με το αυτοκίνητο σας. Η απόσταση της Νάουσα από την Θεσσαλονίκη είναι στα 90 χιλιόμετρα περίπου ενώ από την Αθήνα η απόσταση είναι περίπου 510 χιλιόμετρα. Γενικά, είτε από Αθήνα, είτε από Θεσσαλονίκη, θα πρέπει αρχικά να κινηθείτε προς Βέροια, ενώ φτάνοντας στην Βέροια θα πρέπει να κινηθείτε στον δρόμο Βέροιας - Έδεσσας. Πριν τα μέσα της διαδρομής (από την Βέροια η Νάουσα απέχει περίπου 20 χιλιόμετρα ενώ από την Έδεσσα περίπου 30 χιλιόμετρα), θα συναντήσετε μίαδιασταύρωση στην οποία υπάρχει και φωτεινός σηματοδότης. Εκεί, μπορείτε να στρίψετε και να ανηφορήσετε προς την Νάουσα, που βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 360 μέτρων.
Απόκριες για να ζήσετε την ξεχωριστή ατμόσφαιρα των παραδοσιακών της εθίμων, όλο το χειμώνα για καταβάσεις στα χιόνια αλλά και τον υπόλοιπο χρόνο για να γνωρίσετε την πόλη και τις γύρω περιοχές.
Τι να αγοράσετε
Στενά συνδεμένη με την Ιστορία της πόλης είναι και η οινοποιητική της παράδοση, οπότε πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε κάποιο από τα πολλά οινοποιεία της και να αγοράσετε κρασιά. Εδώ καλλιεργείται η ποικιλία Ξινόμαυρο ( ξηρό ερυθρό κρασί ), η οποία ανήκει από το 1971 στην κατηγορία των κρασιών Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος ( ΟΠΑΠ ).
Πως μπορείτε να πάτε στη Νάουσα
Στη Νάουσα μπορείτε να πάτε με λεωφορείο των ΚΤΕΛ ή τρένο του ΟΣΕ και φυσικά οδικώς, με το αυτοκίνητο σας. Η απόσταση της Νάουσα από την Θεσσαλονίκη είναι στα 90 χιλιόμετρα περίπου ενώ από την Αθήνα η απόσταση είναι περίπου 510 χιλιόμετρα. Γενικά, είτε από Αθήνα, είτε από Θεσσαλονίκη, θα πρέπει αρχικά να κινηθείτε προς Βέροια, ενώ φτάνοντας στην Βέροια θα πρέπει να κινηθείτε στον δρόμο Βέροιας - Έδεσσας. Πριν τα μέσα της διαδρομής (από την Βέροια η Νάουσα απέχει περίπου 20 χιλιόμετρα ενώ από την Έδεσσα περίπου 30 χιλιόμετρα), θα συναντήσετε μίαδιασταύρωση στην οποία υπάρχει και φωτεινός σηματοδότης. Εκεί, μπορείτε να στρίψετε και να ανηφορήσετε προς την Νάουσα, που βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 360 μέτρων.
Η Βεργίνα και ο αρχαιολογικός χώρος των Αιγών
Η Βεργίνα βρίσκεται περίπου μισή ώρα μακριά από τη Νάουσα, σε απόσταση συνολικά 33 χιλιομέτρων περίπου (19 χιλιόμετρα μέχρι την Βέροια συν 14 επιπλέον από εκεί για Βεργίνα. Στην διαδρομή, θα περάσετε και από το φράγμα του Αλιάκμονα). Η Βεργίνα είναι πολύ κοντά στις Αιγές, την τοποθεσία της αρχαίας πρωτεύουσας της Μακεδονίας και με τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Μανόλη Ανδρόνικου (1976-1980) ήρθαν στο φως πολύ σημαντικά ευρήματα. Το πιο σημαντικό αξιοθέατο της Βεργίνας είναι οι Βασιλικοί Τάφοι στην αρχαία νεκρόπολη των Αιγών. Εκεί έχει διαμορφωθεί ένα μουσείο με τα ευρήματα, ακριβώς δίπλα από τους τάφους, σκεπασμένο με χώμα, όπως ήταν και για τόσα χρόνια οι τάφοι. Περνώντας την είσοδο του μουσείου, σε ένα σκοτεινό περιβάλλον, ο επισκέπτης αισθάνεται ότι περνάει σε μία άλλη εποχή.
Υπάρχουν πολλά εκθέματα στο μουσείο, αλλά από τα σημαντικότερα και τα πιο γνωστά είναι η χρυσή λάρνακα με το μακεδονικό αστέρι που περιείχε τα οστά του βασιλιά Φιλίππου Β´ και το χρυσό στεφάνι που φορούσε ο νεκρός. (Μπορείτε να δείτε περισσότερες πληροφορίες για το μουσείο των βασιλικών τάφων Αιγών, εδώ) Εκτός από τους βασιλικούς τάφους, στον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας, υπάρχουν επίσης το Αρχαίο θέατρο, το Ιερό της Εύκλειας και τα Ανάκτορα. Ένα τηλέφωνο επικοινωνίας για πληροφορίες είναι το 2331092347 (ΙΖ´ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων). Αν χρειάζεστε ένα ξεναγό για την περιοχή, μπορείτε να δείτε την ιστοσελίδα www.reginaguide.gr
Από τουριστικής άποψης, η Βεργίνα διαθέτει ξενώνες και ξενοδοχεία, για την διαμονή των επισκεπτών, μαγαζιά με σουβενίρ, καφετέριες και ψητοπωλεία, ειδικά γύρω από την περιοχή του αρχαιολογικού χώρου.
Η Βεργίνα βρίσκεται περίπου μισή ώρα μακριά από τη Νάουσα, σε απόσταση συνολικά 33 χιλιομέτρων περίπου (19 χιλιόμετρα μέχρι την Βέροια συν 14 επιπλέον από εκεί για Βεργίνα. Στην διαδρομή, θα περάσετε και από το φράγμα του Αλιάκμονα). Η Βεργίνα είναι πολύ κοντά στις Αιγές, την τοποθεσία της αρχαίας πρωτεύουσας της Μακεδονίας και με τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Μανόλη Ανδρόνικου (1976-1980) ήρθαν στο φως πολύ σημαντικά ευρήματα. Το πιο σημαντικό αξιοθέατο της Βεργίνας είναι οι Βασιλικοί Τάφοι στην αρχαία νεκρόπολη των Αιγών. Εκεί έχει διαμορφωθεί ένα μουσείο με τα ευρήματα, ακριβώς δίπλα από τους τάφους, σκεπασμένο με χώμα, όπως ήταν και για τόσα χρόνια οι τάφοι. Περνώντας την είσοδο του μουσείου, σε ένα σκοτεινό περιβάλλον, ο επισκέπτης αισθάνεται ότι περνάει σε μία άλλη εποχή.
Υπάρχουν πολλά εκθέματα στο μουσείο, αλλά από τα σημαντικότερα και τα πιο γνωστά είναι η χρυσή λάρνακα με το μακεδονικό αστέρι που περιείχε τα οστά του βασιλιά Φιλίππου Β´ και το χρυσό στεφάνι που φορούσε ο νεκρός. (Μπορείτε να δείτε περισσότερες πληροφορίες για το μουσείο των βασιλικών τάφων Αιγών, εδώ) Εκτός από τους βασιλικούς τάφους, στον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας, υπάρχουν επίσης το Αρχαίο θέατρο, το Ιερό της Εύκλειας και τα Ανάκτορα. Ένα τηλέφωνο επικοινωνίας για πληροφορίες είναι το 2331092347 (ΙΖ´ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων). Αν χρειάζεστε ένα ξεναγό για την περιοχή, μπορείτε να δείτε την ιστοσελίδα www.reginaguide.gr
Από τουριστικής άποψης, η Βεργίνα διαθέτει ξενώνες και ξενοδοχεία, για την διαμονή των επισκεπτών, μαγαζιά με σουβενίρ, καφετέριες και ψητοπωλεία, ειδικά γύρω από την περιοχή του αρχαιολογικού χώρου.
Οι καταρράκτες της Έδεσσας
Με αφετηρία τη Νάουσα, μπορείτε να κάνετε μια εκδρομή στους καταρράκτες της Έδεσσας, το πιο φημισμένο αξιοθέατο στην Έδεσσα. Για να φτάσετε στους καταρράκτες, βγαίνοντας από τη Νάουσα, μόλις φτάσετε στην διασταύρωση με τον δρόμο Βέροιας - Έδεσσας, θα πρέπει να στρίψετε αριστερά προς Έδεσσα. Αφού περάσετε τον Κοπανό και κάποια ακόμη χωριά, μόλις φτάσετε στην Σκύδρα, θα πρέπει να στρίψετε προς Έδεσσα. Μπαίνοντας στην πόλη της Έδεσσας, μετά την αρχική ανηφόρα με τις στροφές στην είσοδο της πόλης, ακολουθείτε τον δρόμο στον οποίο βρίσκεστε, περνάτε τα ΚΤΕΛ και μόλις φτάσετε σε μία μικρή πλατεία, δεν στρίβετε αριστερά για Κοζάνη - Φλώρινα, αλλά δεξιά προς τους καταρράκτες. Υπάρχουν και κάποιες πινακίδες να σας οδηγήσουν αλλά σίγουρα θα βρεθεί στον δρόμο σας και κάποιος περαστικός για να ρωτήσετε αν θέλετε. Συνολικά, η απόσταση Νάουσα - Έδεσσα, είναι περίπου στα 30 χιλιόμετρα, αλλά δεδομένου ότι ο δρόμος είναι επαρχιακός και περνάει μέσα από χωριά, θα χρειαστείτε με το αυτοκίνητο περίπου μισή ώρα ή και λίγο παραπάνω, για αυτήν την διαδρομή.
Φτάνοντας στον χώρο με τους καταρράκτες, θα δείτε στην είσοδο κάποια μαγαζάκια με σουβενίρ και είδη λαϊκής τέχνης και στην συνέχεια μπορείτε να εισέλθετε στο πάρκο των καταρρακτών. Ο χώρος του πάρκου είναι αρκετά οργανωμένος, και υπάρχει γραφείο πληροφοριών, απ' όπου μπορείτε να προμηθευτείτε και διάφορα ενημερωτικά φυλλάδια.
Υπάρχουν δύο καταρράκτες: ο διπλός καταρράκτης που κυλάει πλάγια και τα ορμητικά νερά του χωρίζονται στα δύο και ο καταρράκτης Κάρανος (Τσιρί-Παπά) που το νερό του πέφτει κάθετα από μεγάλο ύψος (περίπου 70 μέτρα). Πίσω από την "κουρτίνα" του νερού που σχηματίζεται στον κάθετο καταρράκτη, υπάρχει ένας μικρός διάδρομος, σαν μπαλκόνι, για όσους θέλουν να περάσουν.
Εκτός από τους καταρράκτες, στον χώρο υπάρχει και αναψυκτήριο και αρκετά ακόμη πράγματα που μπορείτε να δείτε στο πάρκο και τριγύρω, όπως:
Με αφετηρία τη Νάουσα, μπορείτε να κάνετε μια εκδρομή στους καταρράκτες της Έδεσσας, το πιο φημισμένο αξιοθέατο στην Έδεσσα. Για να φτάσετε στους καταρράκτες, βγαίνοντας από τη Νάουσα, μόλις φτάσετε στην διασταύρωση με τον δρόμο Βέροιας - Έδεσσας, θα πρέπει να στρίψετε αριστερά προς Έδεσσα. Αφού περάσετε τον Κοπανό και κάποια ακόμη χωριά, μόλις φτάσετε στην Σκύδρα, θα πρέπει να στρίψετε προς Έδεσσα. Μπαίνοντας στην πόλη της Έδεσσας, μετά την αρχική ανηφόρα με τις στροφές στην είσοδο της πόλης, ακολουθείτε τον δρόμο στον οποίο βρίσκεστε, περνάτε τα ΚΤΕΛ και μόλις φτάσετε σε μία μικρή πλατεία, δεν στρίβετε αριστερά για Κοζάνη - Φλώρινα, αλλά δεξιά προς τους καταρράκτες. Υπάρχουν και κάποιες πινακίδες να σας οδηγήσουν αλλά σίγουρα θα βρεθεί στον δρόμο σας και κάποιος περαστικός για να ρωτήσετε αν θέλετε. Συνολικά, η απόσταση Νάουσα - Έδεσσα, είναι περίπου στα 30 χιλιόμετρα, αλλά δεδομένου ότι ο δρόμος είναι επαρχιακός και περνάει μέσα από χωριά, θα χρειαστείτε με το αυτοκίνητο περίπου μισή ώρα ή και λίγο παραπάνω, για αυτήν την διαδρομή.
Φτάνοντας στον χώρο με τους καταρράκτες, θα δείτε στην είσοδο κάποια μαγαζάκια με σουβενίρ και είδη λαϊκής τέχνης και στην συνέχεια μπορείτε να εισέλθετε στο πάρκο των καταρρακτών. Ο χώρος του πάρκου είναι αρκετά οργανωμένος, και υπάρχει γραφείο πληροφοριών, απ' όπου μπορείτε να προμηθευτείτε και διάφορα ενημερωτικά φυλλάδια.
Υπάρχουν δύο καταρράκτες: ο διπλός καταρράκτης που κυλάει πλάγια και τα ορμητικά νερά του χωρίζονται στα δύο και ο καταρράκτης Κάρανος (Τσιρί-Παπά) που το νερό του πέφτει κάθετα από μεγάλο ύψος (περίπου 70 μέτρα). Πίσω από την "κουρτίνα" του νερού που σχηματίζεται στον κάθετο καταρράκτη, υπάρχει ένας μικρός διάδρομος, σαν μπαλκόνι, για όσους θέλουν να περάσουν.
Εκτός από τους καταρράκτες, στον χώρο υπάρχει και αναψυκτήριο και αρκετά ακόμη πράγματα που μπορείτε να δείτε στο πάρκο και τριγύρω, όπως:
- ένα μικρό σπήλαιο, δίπλα στον καταρράκτη Κάρανο
- το Κανναβουργείο
- το Ενυδρείο
- το Σησαμοτριβείο
- η μικρή εκκλησία της Αναλήψεως