Είναι πολλές οι αφορμές που προσφέρει διαχρονικά το σινεμά για ένα ταξίδι στην Αιώνια Πόλη. Η κλασική ταινία του Γουίλιαμ Γουάιλερ, ωστόσο, τα έχει όλα: πριγκιπική γοητεία, περιπέτεια, αξιοθέατα, χιούμορ και φυσικά ειδύλλιο.Μια από τις ωραίοτερες κομεντί που έχουν γυριστεί, η δημιουργία του Γουίλιαμ Γουάιλερ χωρίς να παραδίνεται στο μελό, παγιδεύει με μοναδική χάρη την ομορφιά των πρωταγωνιστών της. Η ταινία συνολικά βραβεύτηκε με τρία Όσκαρ – ένα για τα υπέροχα κοστούμια, ένα για την ερμηνεία της Όντρεϊ Χέπμπορν και ένα για το σενάριο που κρύβει ευχάριστες ανατροπές.
Ο William Wyler, ο οποίος ανέλαβε την σκηνοθεσία μετά την άρνηση του Frank Capra να αναμειχθεί στο project όταν έμαθε ότι σ’ αυτό συμμετείχε και ο blacklisted Dalton Trumbo, μετά από μία σημαντική θητεία στο δράμα που του απέφερε και δύο academy award σκηνοθεσίας (Mrs. Miniver, The best Years of our Lives - Τα καλυτερα μας χρονια) αποδεικνύει ότι έχει την ικανότητα να σκηνοθετεί και κωμωδίες και μάλιστα πιο ολοκληρωμένα από μάστορες του είδους.
Η ταινία Διακοπές στη Ρώμη (Roman Holiday) είναι ρομαντική κομεντί παραγωγής 1953, σε σκηνοθεσία Γουίλιαμ Γουάιλερ. Πρωταγωνιστες της ταινίας είναι o Γκρέγκορι Πεκ, η Όντρεϊ Χέπμπορν κι ο Έντι Άλμπερτ. Η ταινία έλαβε 10 υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και κέρδισε τρία. Η πρωτοεμφανιζόμενη Όντρεϊ Χέπμπορν βραβεύτηκε με Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία. Το σενάριο της ταινίας έγραψε ο Τζον Ντάιτον, μαζί με τον εξόριστο από το Χόλιγουντ λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων, Ντάλτον Τράμπο. Ο Τράμπο που βρισκόταν στη Μαύρη Λίστα του Χόλυγουντ δεν πιστώθηκε τη συγγραφή του σεναρίου, για το οποίο χρησιμοποιήθηκε το όνομα του σεναριογράφου Ίαν ΜακΛίλαν Χάντερ. Το όνομα του Τράμπο, προστέθηκε στους τίτλους της έναρξης της ταινίας το 2003 με την κυκλοφορία της ταινίας σε DVD. Η ταινία προβλήθηκε στο 14ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας εκτός συναγωνισμού. Κατά τη δεκαετία του '70 ο Γκρέγκορι Πεκ κι η Όντρεϊ Χέπμπορν προσεγγίστηκαν για τη δημιουργία σίκουελ της ταινίας, το οποίο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Ενώ το 1987 πραγματοποιήθηκε και επανεκτέλεση της ταινίας για τηλεοπτικούς σκοπούς με πρωταγωνιστές τους Τομ Κόντι και Κάθριν Όξενμπεργκ, η οποία είναι στην πραγματικότητα γόνος γαλαζοαίματης ευρωπαϊκής οικογένειας.
Το Roman Holiday αποτελεί μια απολαυστική, και χαρακτηριστική screwball ταινία της εποχής. Εκεί που καινοτόμησε ο William Wyler είναι στον τόπο γυρίσματος. Η ταινία είναι κινηματογραφημένη στην Ιταλία, κάτι που δε συνηθιζόταν τότε, καθώς σχεδόν όλες οι Αμερικάνικες ταινίες του είδους γυρίζονταν σε studio. Η επιλογή του σκηνοθέτη δεν τον ζημίωσε καθόλου. Η σκηνοθεσία του, αλλά και η ασπρόμαυρη φωτογραφία του Henri Alekan, μετατρέπουν το τοπίο της Ρώμης ως πρωταγωνιστικό παράγοντα επιτυχίας, καθώς αποτελεί διαρκώς μια απαλή μουσική στις ξεκαρδιστικές σεκάνς που υπογράφει το πρωταγωνιστικό ζευγάρι(Gregory Peck-Audrey Hepburn).
Υπόθεση
Η πριγκίπισσα Άννα (Όντρεϊ Χέπμπορν), ξεκινάει ένα πολυδιαφημισμένο ταξίδι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Όταν αυτή και η ακολουθία της φτάνουν στη Ρώμη, αρχίζει να επαναστατεί, καθώς το πρόγραμμα που της επιτάσσει το πρωτόκολλο είναι πολύ αυστηρό. Έτσι κάποια νύχτα το σκάει από το δωμάτιό της και βρίσκεται μόνη της στους δρόμους της Ρώμης, όπου ελπίζει να καταφέρει να το σκάσει σκαρφαλώνοντας στην καρότσα φορτηγού. Η Άννα όμως βρίσκεται υπό την επήρεια ενός υπνωτικού, που αναγκάστηκε να πιεί πριν το σκάσει από το ξενοδοχείο της και αποκοιμιέται σε ένα παγκάκι. Ένας Αμερικανός δημοσιογράφος, ο Τζο Μπράντλεϊ (Γκρέγκορι Πεκ), τη βρίσκει και την πηγαίνει στο διαμέρισμά του, χωρίς να ξέρει ποια είναι. Το επόμενο πρωί, ο Τζο πηγαίνει να καλύψει την συνέντευξη τύπου της πριγκίπισσας Άννα και διαπιστώνει ότι η πριγκίπισσα κοιμάται στον καναπέ του. Όταν καταλαβαίνει την τύχη του, υπόσχεται στον εργοδότη του αποκλειστική συνέντευξη με την Άννα. Ο ρόλος του δημοσιογράφου Τζο Μπράντλεϊ γράφτηκε αρχικά για τον Κάρι Γκραντ. Ο Γκραντ όμως τον απέρριψε, θεωρώντας τον εαυτό του πολύ μεγάλο για να ενσαρκώσει το ρόλο του εραστή της Χέπμπορν (παρ'όλα αυτά οι δυο τους συνεργάστηκαν μαζί 10 χρόνια αργότερα για την ταινία Ραντεβού στο Παρίσι (Charade, 1963). Εν τέλει ο ρόλος ανατέθηκε στον Γκρέγκορι Πεκ, ο οποίος σύμφωνα με το συμβόλαιό του ήταν ο μόνος αστέρας της ταινίας, με το όνομά του να εμφανίζεται πρώτο στους τίτλους κι εκείνο της Χέπμπορν να ακολουθεί κάτω από τον τίτλο της ταινίας με την ένδειξη σε πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ο Πεκ, καταλαβαίνοντας ότι η Χέπμπορν επρόκειτο να κερδίσει Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου, ζήτησε από ατζέντη του και τον Γουάιλερ το όνομα της Χέπμπορν να εμφανίζεται στην ίδια γραμματοσειρά με το δικό του, παρά το γεγονός ότι η ηθοποιός ήταν πρωτοεμφανιζόμενη. Η χειρονομία του Πεκ, ήταν κάτι το ανήκουστο για την κοινωνία του Χόλιγουντ της εποχής εκείνης. Ο ρόλος της Χέπμπορν γράφτηκε για την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, ενώ προσεγγίστηκε επιπλέον και η Τζιν Σίμονς. Η Χέπμπορν πέρασε από ακρόαση και κατέπληξε τον Γουίλερ, που αποφάσισε να της δώσει το ρόλο (η κάμερα συνέχιζε να καταγράφει, αφού η Χέπμπορν είχε τελειώσει την ανάγνωση, την Χέπμπορν να συνομιλεί με τον σκηνοθέτη. Το υλικό αυτό ήταν εκείνο που της χάρισε το ρόλο). Η ταινία Διακοπές στη Ρώμη δεν αποτελεί την πρώτη εμφάνιση της ηθοποιού μπροστά από το αμερικανικό κοινό, εφόσον είχε ήδη εμφανιστεί στην τηλεταινία του CBS Rainy Day in Paradise Junction, αλλά ήταν ο πρώτος της σημαντικός ρόλος που την έκανε αστέρι πρώτου μεγέθους.
Η πριγκίπισσα Άννα (Όντρεϊ Χέπμπορν), ξεκινάει ένα πολυδιαφημισμένο ταξίδι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Όταν αυτή και η ακολουθία της φτάνουν στη Ρώμη, αρχίζει να επαναστατεί, καθώς το πρόγραμμα που της επιτάσσει το πρωτόκολλο είναι πολύ αυστηρό. Έτσι κάποια νύχτα το σκάει από το δωμάτιό της και βρίσκεται μόνη της στους δρόμους της Ρώμης, όπου ελπίζει να καταφέρει να το σκάσει σκαρφαλώνοντας στην καρότσα φορτηγού. Η Άννα όμως βρίσκεται υπό την επήρεια ενός υπνωτικού, που αναγκάστηκε να πιεί πριν το σκάσει από το ξενοδοχείο της και αποκοιμιέται σε ένα παγκάκι. Ένας Αμερικανός δημοσιογράφος, ο Τζο Μπράντλεϊ (Γκρέγκορι Πεκ), τη βρίσκει και την πηγαίνει στο διαμέρισμά του, χωρίς να ξέρει ποια είναι. Το επόμενο πρωί, ο Τζο πηγαίνει να καλύψει την συνέντευξη τύπου της πριγκίπισσας Άννα και διαπιστώνει ότι η πριγκίπισσα κοιμάται στον καναπέ του. Όταν καταλαβαίνει την τύχη του, υπόσχεται στον εργοδότη του αποκλειστική συνέντευξη με την Άννα. Ο ρόλος του δημοσιογράφου Τζο Μπράντλεϊ γράφτηκε αρχικά για τον Κάρι Γκραντ. Ο Γκραντ όμως τον απέρριψε, θεωρώντας τον εαυτό του πολύ μεγάλο για να ενσαρκώσει το ρόλο του εραστή της Χέπμπορν (παρ'όλα αυτά οι δυο τους συνεργάστηκαν μαζί 10 χρόνια αργότερα για την ταινία Ραντεβού στο Παρίσι (Charade, 1963). Εν τέλει ο ρόλος ανατέθηκε στον Γκρέγκορι Πεκ, ο οποίος σύμφωνα με το συμβόλαιό του ήταν ο μόνος αστέρας της ταινίας, με το όνομά του να εμφανίζεται πρώτο στους τίτλους κι εκείνο της Χέπμπορν να ακολουθεί κάτω από τον τίτλο της ταινίας με την ένδειξη σε πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ο Πεκ, καταλαβαίνοντας ότι η Χέπμπορν επρόκειτο να κερδίσει Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου, ζήτησε από ατζέντη του και τον Γουάιλερ το όνομα της Χέπμπορν να εμφανίζεται στην ίδια γραμματοσειρά με το δικό του, παρά το γεγονός ότι η ηθοποιός ήταν πρωτοεμφανιζόμενη. Η χειρονομία του Πεκ, ήταν κάτι το ανήκουστο για την κοινωνία του Χόλιγουντ της εποχής εκείνης. Ο ρόλος της Χέπμπορν γράφτηκε για την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, ενώ προσεγγίστηκε επιπλέον και η Τζιν Σίμονς. Η Χέπμπορν πέρασε από ακρόαση και κατέπληξε τον Γουίλερ, που αποφάσισε να της δώσει το ρόλο (η κάμερα συνέχιζε να καταγράφει, αφού η Χέπμπορν είχε τελειώσει την ανάγνωση, την Χέπμπορν να συνομιλεί με τον σκηνοθέτη. Το υλικό αυτό ήταν εκείνο που της χάρισε το ρόλο). Η ταινία Διακοπές στη Ρώμη δεν αποτελεί την πρώτη εμφάνιση της ηθοποιού μπροστά από το αμερικανικό κοινό, εφόσον είχε ήδη εμφανιστεί στην τηλεταινία του CBS Rainy Day in Paradise Junction, αλλά ήταν ο πρώτος της σημαντικός ρόλος που την έκανε αστέρι πρώτου μεγέθους.
Η ταινία έλαβε 10 υποψηφιότητες για βραβείο όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Έχασε το βραβείο όμως από την ταινία του Φρεντ Τσίνεμαν Όσο υπάρχουν άνθρωποι (From Here to Eternity). Ο Γουάιλερ έχασε επίσης το Όσκαρ Σκηνοθεσίας από τον Τσίνεμαν κι ο Γκρέγκορι Πεκ έχασε το Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου από τον Γουίλιαμ Χόλντεν για την ταινία του Μπίλι Γουάιλντερ Ο καταδότης του θαλάμου 17 (Stalag 17). Η πρωτοεμφανιζόμενη Όντρεϊ Χέπμπορν κέρδισε το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου κι ο σεναριογράφοι της ταινίας το Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου . Το όσκαρ σεναρίου δόθηκε αρχικά στον Ίαν ΜακΛίλαν Χάντερ, που ανέλαβε να υπογράψει το σενάριο για λογαριασμό του Τράμπο κι η ακαδημία διόρθωσε το λάθος το 1993 απονέμοντας το βραβείο στη χήρα του Τράμπο, Κλίο. Η Χέπμπορν κέρδισε επίσης το βραβείο BAFTA καλύτερης Βρετανίδας ηθοποιού.Το 1999 η ταινία επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου συμπεριέλαβε την ταινία σε δυο λίστες. Κατέταξε την ταινία στην 4η θέση στη λίστα 100 Χρόνια...100 Πάθη καθώς και στην 4η θέση στη λίστα με τις 10 καλύτερες ρομαντικές κωμωδίες όλων των εποχών.
| |
TRIVIA / ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
- Η πρώτη αμερικανική ταινία, η οποία γυρίστηκε εξ’ ολοκλήρου στην Ιταλία.
- Μετά το τέλος των γυρισμάτων, ο Πεκ συμβούλεψε τους παραγωγούς, ότι, σίγουρος, πως η Χέπμπορν θα κερδίσει το Όσκαρ, θα ήταν καλύτερο να βάλουν το όνομα της πριν τον τίτλο.
- Ο σκηνοθέτης Γουίλιαμ Γουάιλερ συνήθιζε να κάνει πολλές λήψεις για κάθε σκηνή. Αλλά για την περίφημη σκηνή στο «Στόμα της αλήθειας» χρειάστηκε μόνο μια λήψη. Χωρίς να το γνωρίζει η Χέπμπορν, ο Πεκ έκρυψε το χέρι του μέσα στο μανίκι, όταν το έβγαλε από το πέτρινο στόμα. Η αντίδραση της Χέπμπορν ήταν αληθινή και αυθόρμητη: ακριβώς αυτό, που επιζητούσε ο Γουάιλερ.
- Το Διακοπές στην Ρώμη ήταν η αγαπημένη ταινία του αμερικανού προέδρου Τζον Φ. Κένεντυ.
- Η πρώτη αμερικανική ταινία, η οποία γυρίστηκε εξ’ ολοκλήρου στην Ιταλία.
- Μετά το τέλος των γυρισμάτων, ο Πεκ συμβούλεψε τους παραγωγούς, ότι, σίγουρος, πως η Χέπμπορν θα κερδίσει το Όσκαρ, θα ήταν καλύτερο να βάλουν το όνομα της πριν τον τίτλο.
- Ο σκηνοθέτης Γουίλιαμ Γουάιλερ συνήθιζε να κάνει πολλές λήψεις για κάθε σκηνή. Αλλά για την περίφημη σκηνή στο «Στόμα της αλήθειας» χρειάστηκε μόνο μια λήψη. Χωρίς να το γνωρίζει η Χέπμπορν, ο Πεκ έκρυψε το χέρι του μέσα στο μανίκι, όταν το έβγαλε από το πέτρινο στόμα. Η αντίδραση της Χέπμπορν ήταν αληθινή και αυθόρμητη: ακριβώς αυτό, που επιζητούσε ο Γουάιλερ.
- Το Διακοπές στην Ρώμη ήταν η αγαπημένη ταινία του αμερικανού προέδρου Τζον Φ. Κένεντυ.
Αν και η φιγούρα της πριγκίπισσας Άννας, το πρόσωπο, η απαράμιλλη γοητεία και φινέτσα της ήταν τόσο διάσημα, η ίδια κατάφερε να περάσει απαρατήρητη απ’όλη τη Ρώμη, αλλάζοντας σχεδόν τίποτα –εκτός από τα μαλλιά της- στην εμφάνισή της. Το να απαρνηθεί το ρόλο του κάποιος έχει τόση δύναμη που μπορεί να αλλάξει και την εξωτερική του εικόνα. Η πριγκίπισσα, που δέσμια των καθωσπρεπισμών και του πρωτοκόλλου δεν κατάφερε να ζήσει τα απλά και καθημερινά πράγματα, αυτά που τελικά ομορφαίνουν τη ζωή, διεκδίκησε την ελευθερία της, το δικαίωμά της στη ζωή και τον έρωτα, και τα κατάφερε, έστω και για 24 ώρες. Το βλέμμα της Audrey Hepburn, εκθαμβωτικό και εκστασιασμένο, μαρτυρά με τον πιο εκφραστικό τρόπο το μεγαλείο των μικρών απολαύσεων, που ανεξάρτητα από το πόσο θα διαρκέσουν αποτελούν για κάθε άνθρωπο το πλέον επιθυμητό. Γατί η ευτυχία ακόμη κι αν διαρκέσει 24 ώρες, παραμένει για πάντα αξέχαστη. Και δεν είναι λίγες οι ταινίες από τότε μέχρι σήμερα που παροτρύνουν τον θεατή προς αυτό το ρίσκο (Before Sunrise (1995), κ.α.) κι εκείνος εξακολουθεί να τις βλέπει στο σινεμά και να ελπίζει, ολιγαρκής στη δική του, έστω και στιγμιαία διαφυγή. Ο Gregory Peck, στο ρόλο του Αμερικανού δημοσιογράφου Joe Bradley που αποδεικνύεται ο καλύτερος ξεναγός για την πριγκίπισσα, μένει στο ύψος του σοβαρού προφίλ του, χωρίς να γίνεται ελαφρύς, υπέρ του δέοντος. Ο δημοσιογράφος, αμφιταλαντευόμενος ανάμεσα στην επαγγελματική επιτυχία και τον έρωτα, επιλέγει να μην εξαπατήσει, τουλάχιστον όχι συναισθηματικά, την όμορφη και ευγενική πριγκίπισσα. Ένας τζέντλεμαν, που διαβρώνεται από την επαγγελματική ματαιοδοξία και την χρηματική ανάγκη, βρίσκει το γιατρικό της ακεραιότητας του στον έρωτα και διασώζει τον παραμυθένιο χαρακτήρα της ταινίας. Εκτός όμως από την Audrey Hepburn και τον Gregory Peck, πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία παίζει και η ίδια η Ρώμη. Το Hollywood, δια χειρός William Wyler στέλνει την απάντησή του στον ιταλικό νεο-ρεαλισμό, μέσα από το ίδιο του το σπίτι, τα στούντιο της ιταλικής Cinecitta και τη Ρώμη. Η Αιώνια Πόλη, αποτελεί τον Κήπο της Εδέμ για τη νεαρή πριγκίπισσα που πάνω σε μία ιταλικού τύπου βέσπα, γνωρίζει εκτός από την ιταλική πρωτεύουσα και την ίδια τη ζωή. Λαθρεπιβάτης, μέσα σε ένα μικρό φορτηγάκι ανακαλύπτει τη dolce vita που απολαμβάνουν οι νέοι, όταν η Ρώμη ντύνεται τα πολύχρωμα φώτα της και λαμποκοπά μέσα στο σκοτάδι της νύχτας. Ακόμη και σήμερα το ρομαντικό παραμύθι της Audrey Hepburn και του Gregory Peck παραμένει ονειρικά ζωντανό, ενώ παράλληλα χρήζει την Ρώμη πόλο έλξης και ρομαντικό καταφύγιο από την καθωσπρέπει ζωή.