Ο μύθος του Οιδίποδα, ως ξένος (πρόσφυγας)
Η παράσταση εξιστορεί έναν από τους αρχαιότερους μύθους, αυτόν των Λαβδακιδών, όπως τον συνέλαβε ο λαός και τον διαχειρίστηκαν οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές: από την άφιξη του Κάδμου στην Θήβα, τον γάμο του Λάιου με την Ιοκάστη, τη γέννηση του Οιδίποδα, την πατροκτονία και τη λύση του αινίγματος της σφίγγας, την τύφλωση, την εξορία, τη σύγκρουση του Ετεοκλή και του Πολυνείκη, την ανυπακοή της Αντιγόνης στην εντολή του Κρέοντα και το τέλος του Οιδίποδα. Ένας μύθος που με συμβολικό τρόπο περιγράφει τη δημιουργία του κόσμου, την εξέλιξη των πρώτων μορφών κοινωνίας, την οργάνωση των εξουσιών και τη θέσπιση της πρώτης νομοθεσίας που αποτέλεσε και το τέλος της μυθολογικής (ηρωικής) περιόδου. Όλοι οι αρχαίοι λαοί μέσα από Επικές Αφηγήσεις έδωσαν τη δική τους εκδοχή για τη δημιουργία του Κόσμου. Η παράσταση «Οιδίπους» είναι μια σύνθεση των επτά τραγωδιών που αναφέρονται στον μύθο του οίκου των Λαβδακιδών. Συγκεκριμένα: των τραγωδιών του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος», «Οιδίπους επί Κολωνώ» και «Αντιγόνη», των τραγωδιών του Ευριπίδη «Φοίνισσες», «Βάκχες» και «Ικέτιδες» και της τραγωδίας του Αισχύλου «Επτά επί Θήβας». H παράσταση δεν περιλαμβάνει μόνο σκηνές από τις επτά τραγωδίες αλλά και πτυχές του μύθου που ορίζονταν ως «μιαρές», κατά την παράδοση της τραγωδίας και εξιστορούνταν μόνο από τους αγγελιοφόρους ή τον χορό.
Η Παράσταση
Χωρις σκηνοθετικά ευρήματα,ο Οιδίποδας προσεγγίζεται ως πρόσφυγας, με την τελική αναζήτηση ασυλίας στην Αθήνα του Θησέα. Ο σκηνοθέτης κάνει σαφές ότι δεν έχει σκοπό να ερμηνεύσει τα αρχαία κείμενα, ως αντικατοπτρισμό διαφορετικών ιδεολογικών αναζητήσεων, προσδίδοντας τους ψυχαναλυτικές ερμηνείες. Τα αντιμετωπίζει σαν αφήγημα, ένα λαϊκό παραμύθι, μια ακόμη «παραλογή», όπως τη συνέθεσε ο λαός και την διαχειρίστηκαν οι μεγάλοι Έλληνες τραγικοί. Ίσως ακόμα και ως μια ελληνική εκδοχή για τη δημιουργία του κόσμου και την οργάνωση των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών. Ως μια αφήγηση- λαϊκή αντίδραση στην καταδυνάστευση των νόμων που επιβάλλονται για να εξουσιάζουν οι λίγοι εμποδίζοντας τον άνθρωπο να εκπληρώσει τον γήινο προορισμό του: Μια ζωή ευτυχισμένη και δίκαιη. Βασιζόμενος, όμως σε αυτή τη θεώρηση, ο Σταύρος Τσακίρης δεν διαμόρφωσε ένα δικό του κείμενο,που να ακολουθεί το ταξίδι του τραγικού ήρωα προς την εξορία του, αλλά περιορίστηκε σε μια συρραφή κειμένων διαφορετικών μεταξύ τους, τόσο μυθολογικά,όσο και ψυχαναλυτικά -ξεκινώντας απο τον επικό Αισχύλο μέχρι τον νεωτεριστή Ευριπίδη- γεγονός που άφησε το δημιούργημα του αποδυναμωμένο και μετέωρο, ανήμπορο να αποδώσει το μεγαλείο και το βάθος της τραγικότητας του μύθου. Οι φιλότιμες προσπάθειες του έμπειρου θιάσου, που αποτελείται απο ταλαντούχους ηθοποιούς διαφορετικών γενιών κατάφερε να παρακάμψει αυτό το κενό, με προεξέχουσα την συγκινητική Μαρία Κίτσου που ξεχωρίζει ως Ιοκάστη, και τον Τάκη Χρυσικάκο στον διπλό του ρόλο, ενώ αξιοπρεπείς με φυσικότητα είναι οι ερμηνείες από Λάλο, Γεννατά, Δροσάκη και Παπαπαύλου, χωρίς κάποιος να ξεχωρίζει ιδιαίτερα. Το ζητούμενο,όμως δεν είναι η αφήγηση μιας ιστορίας που θα απευθύνεται σε κοινό που συναντά πρώτη φορά θεατρικά τα κείμενα των μεγάλων τραγικών,αλλά η απόδοση μεγάλων τραγικών ρολων ερμηνευμένων ως τέτοιοι, κάτι που δεν επιτεύχθη, παρά μόνο από την Κίτσου, που διαθέτει τις συναισθηματικές ρωγμές και εντάσεις που της επιτρέπουν κάθε φορά να διεισδύει σε ανάλογους ρόλους,εμπλουτίζοντας τους με την φυσική της ευαισθησία και ευαλωτότητα. Τα σκηνικά,αφαιρετικά,με λευκές καρέκλες που ορίζουν το χώρο από σκηνή σε σκηνή, ενώ τα κοστούμια λιτά και χρηστικά, χωρίς έμπνευση και φαντασία. Η ωραία μουσική του Μίνου Μάτσα λειτουργούσε από μόνη της, ερήμην της προβληματικής δραματουργίας.
Σκηνοθεσία - Σύνθεση κειμένου: Σταύρος Σ. Τσακίρης
Σκηνικά: Αλέξανδρος Ψυχούλης
Κοστούμια: Ορσαλία Παρθένη
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου
Σχεδιασμός φωτισμών: Νίκος Σωτηρόπουλος
Ιοκάστη: Μαρία Κίτσου
Οιδίπους: Δημήτρης Λάλος
Κρέων: Γεράσιμος Γεννατάς
Αντιγόνη: Λένα Δροσάκη
Ετεοκλής: Γιώργος Παπαπαύλου
Πολυνείκης: Μάνος Καρατζόγιαννης
Αίμων: Δημήτρης Παγώνης
Θησέας: Κώστας Νικούλι
Αίθρα: Νάνσυ Χριστοπούλου
Άγγελος: Ελένη Ανδρικοπούλου
και Οιδίπους ΙΙ-Τειρεσίας: ο Τάκης Χρυσικάκος
Σταθμοί περιοδείας
Θεατρο Οικοπάρκου Αλτιναλμάζη
28 Ιουλίου,Ώρα: 9:30. Καβάλα
Αρχαίο Θέατρο Δίου
1 Αυγούστου, 9:00
Λάρισα,
Κηποθέατρο Αλκαζάρ
2 Αυγούστου 9:00
Βόλος
Δημοτικό Θέατρο Βόλου
3 Αυγούστου, 9:30
Χαλκίδα,
Δημοτικό θέατρο Ορέστη Μακρή
7 Αυγούστου, 9:00
Οινιάδες,
Αρχαίο θέατρο Οινιάδων
19 Αυγούστου,9:15
Γιάννενα,
Υπαίθριο θέατρο Ε.Η.Μ. Φρότζος
20 Αυγούστου, 9:30
Αρχαία Ήλιδα,
Νέο Θέατρο Αρχαίας Ήλιδας
22 Αυγούστου, 9:15
Καλαμάτα,
Αμφιθέατρο Κάστρου Καλαμάτας
23 Αυγούστου, 9:30
Τρίπολη,
Θέατρο Άλσους Αγίου Γεωργίου
24 Αυγούστου, 9:15
Αθήνα
Κατράκειο Θέατρο Νίκαιας
6 Σεπτεμβρίου, 9:15
Η παράσταση εξιστορεί έναν από τους αρχαιότερους μύθους, αυτόν των Λαβδακιδών, όπως τον συνέλαβε ο λαός και τον διαχειρίστηκαν οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές: από την άφιξη του Κάδμου στην Θήβα, τον γάμο του Λάιου με την Ιοκάστη, τη γέννηση του Οιδίποδα, την πατροκτονία και τη λύση του αινίγματος της σφίγγας, την τύφλωση, την εξορία, τη σύγκρουση του Ετεοκλή και του Πολυνείκη, την ανυπακοή της Αντιγόνης στην εντολή του Κρέοντα και το τέλος του Οιδίποδα. Ένας μύθος που με συμβολικό τρόπο περιγράφει τη δημιουργία του κόσμου, την εξέλιξη των πρώτων μορφών κοινωνίας, την οργάνωση των εξουσιών και τη θέσπιση της πρώτης νομοθεσίας που αποτέλεσε και το τέλος της μυθολογικής (ηρωικής) περιόδου. Όλοι οι αρχαίοι λαοί μέσα από Επικές Αφηγήσεις έδωσαν τη δική τους εκδοχή για τη δημιουργία του Κόσμου. Η παράσταση «Οιδίπους» είναι μια σύνθεση των επτά τραγωδιών που αναφέρονται στον μύθο του οίκου των Λαβδακιδών. Συγκεκριμένα: των τραγωδιών του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος», «Οιδίπους επί Κολωνώ» και «Αντιγόνη», των τραγωδιών του Ευριπίδη «Φοίνισσες», «Βάκχες» και «Ικέτιδες» και της τραγωδίας του Αισχύλου «Επτά επί Θήβας». H παράσταση δεν περιλαμβάνει μόνο σκηνές από τις επτά τραγωδίες αλλά και πτυχές του μύθου που ορίζονταν ως «μιαρές», κατά την παράδοση της τραγωδίας και εξιστορούνταν μόνο από τους αγγελιοφόρους ή τον χορό.
Η Παράσταση
Χωρις σκηνοθετικά ευρήματα,ο Οιδίποδας προσεγγίζεται ως πρόσφυγας, με την τελική αναζήτηση ασυλίας στην Αθήνα του Θησέα. Ο σκηνοθέτης κάνει σαφές ότι δεν έχει σκοπό να ερμηνεύσει τα αρχαία κείμενα, ως αντικατοπτρισμό διαφορετικών ιδεολογικών αναζητήσεων, προσδίδοντας τους ψυχαναλυτικές ερμηνείες. Τα αντιμετωπίζει σαν αφήγημα, ένα λαϊκό παραμύθι, μια ακόμη «παραλογή», όπως τη συνέθεσε ο λαός και την διαχειρίστηκαν οι μεγάλοι Έλληνες τραγικοί. Ίσως ακόμα και ως μια ελληνική εκδοχή για τη δημιουργία του κόσμου και την οργάνωση των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών. Ως μια αφήγηση- λαϊκή αντίδραση στην καταδυνάστευση των νόμων που επιβάλλονται για να εξουσιάζουν οι λίγοι εμποδίζοντας τον άνθρωπο να εκπληρώσει τον γήινο προορισμό του: Μια ζωή ευτυχισμένη και δίκαιη. Βασιζόμενος, όμως σε αυτή τη θεώρηση, ο Σταύρος Τσακίρης δεν διαμόρφωσε ένα δικό του κείμενο,που να ακολουθεί το ταξίδι του τραγικού ήρωα προς την εξορία του, αλλά περιορίστηκε σε μια συρραφή κειμένων διαφορετικών μεταξύ τους, τόσο μυθολογικά,όσο και ψυχαναλυτικά -ξεκινώντας απο τον επικό Αισχύλο μέχρι τον νεωτεριστή Ευριπίδη- γεγονός που άφησε το δημιούργημα του αποδυναμωμένο και μετέωρο, ανήμπορο να αποδώσει το μεγαλείο και το βάθος της τραγικότητας του μύθου. Οι φιλότιμες προσπάθειες του έμπειρου θιάσου, που αποτελείται απο ταλαντούχους ηθοποιούς διαφορετικών γενιών κατάφερε να παρακάμψει αυτό το κενό, με προεξέχουσα την συγκινητική Μαρία Κίτσου που ξεχωρίζει ως Ιοκάστη, και τον Τάκη Χρυσικάκο στον διπλό του ρόλο, ενώ αξιοπρεπείς με φυσικότητα είναι οι ερμηνείες από Λάλο, Γεννατά, Δροσάκη και Παπαπαύλου, χωρίς κάποιος να ξεχωρίζει ιδιαίτερα. Το ζητούμενο,όμως δεν είναι η αφήγηση μιας ιστορίας που θα απευθύνεται σε κοινό που συναντά πρώτη φορά θεατρικά τα κείμενα των μεγάλων τραγικών,αλλά η απόδοση μεγάλων τραγικών ρολων ερμηνευμένων ως τέτοιοι, κάτι που δεν επιτεύχθη, παρά μόνο από την Κίτσου, που διαθέτει τις συναισθηματικές ρωγμές και εντάσεις που της επιτρέπουν κάθε φορά να διεισδύει σε ανάλογους ρόλους,εμπλουτίζοντας τους με την φυσική της ευαισθησία και ευαλωτότητα. Τα σκηνικά,αφαιρετικά,με λευκές καρέκλες που ορίζουν το χώρο από σκηνή σε σκηνή, ενώ τα κοστούμια λιτά και χρηστικά, χωρίς έμπνευση και φαντασία. Η ωραία μουσική του Μίνου Μάτσα λειτουργούσε από μόνη της, ερήμην της προβληματικής δραματουργίας.
Σκηνοθεσία - Σύνθεση κειμένου: Σταύρος Σ. Τσακίρης
Σκηνικά: Αλέξανδρος Ψυχούλης
Κοστούμια: Ορσαλία Παρθένη
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου
Σχεδιασμός φωτισμών: Νίκος Σωτηρόπουλος
Ιοκάστη: Μαρία Κίτσου
Οιδίπους: Δημήτρης Λάλος
Κρέων: Γεράσιμος Γεννατάς
Αντιγόνη: Λένα Δροσάκη
Ετεοκλής: Γιώργος Παπαπαύλου
Πολυνείκης: Μάνος Καρατζόγιαννης
Αίμων: Δημήτρης Παγώνης
Θησέας: Κώστας Νικούλι
Αίθρα: Νάνσυ Χριστοπούλου
Άγγελος: Ελένη Ανδρικοπούλου
και Οιδίπους ΙΙ-Τειρεσίας: ο Τάκης Χρυσικάκος
Σταθμοί περιοδείας
Θεατρο Οικοπάρκου Αλτιναλμάζη
28 Ιουλίου,Ώρα: 9:30. Καβάλα
Αρχαίο Θέατρο Δίου
1 Αυγούστου, 9:00
Λάρισα,
Κηποθέατρο Αλκαζάρ
2 Αυγούστου 9:00
Βόλος
Δημοτικό Θέατρο Βόλου
3 Αυγούστου, 9:30
Χαλκίδα,
Δημοτικό θέατρο Ορέστη Μακρή
7 Αυγούστου, 9:00
Οινιάδες,
Αρχαίο θέατρο Οινιάδων
19 Αυγούστου,9:15
Γιάννενα,
Υπαίθριο θέατρο Ε.Η.Μ. Φρότζος
20 Αυγούστου, 9:30
Αρχαία Ήλιδα,
Νέο Θέατρο Αρχαίας Ήλιδας
22 Αυγούστου, 9:15
Καλαμάτα,
Αμφιθέατρο Κάστρου Καλαμάτας
23 Αυγούστου, 9:30
Τρίπολη,
Θέατρο Άλσους Αγίου Γεωργίου
24 Αυγούστου, 9:15
Αθήνα
Κατράκειο Θέατρο Νίκαιας
6 Σεπτεμβρίου, 9:15