Ένας κόσμος με αισθητική αλλά χωρίς ηθική
Παιχνίδι επιβίωσης και οπτικής απέναντι στο ηθικό, το δίκαιο, αλλά κυρίως
σ’ ένα στοιχείο που καθορίζει πριν απ’ όλα τις ζωές των ανθρώπων: την επιβίωση.
Παιχνίδι επιβίωσης και οπτικής απέναντι στο ηθικό, το δίκαιο, αλλά κυρίως
σ’ ένα στοιχείο που καθορίζει πριν απ’ όλα τις ζωές των ανθρώπων: την επιβίωση.
Το διάσημο best seller του Ολλανδού Χέρμαν Κοχ, ένα συγκλονιστικό ψυχολογικό θρίλερ, γραμμένο το 2009, το οποίο προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση και έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 25 χώρες στον κόσμο, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Τα μεταφραστικά δικαιώματα του Δείπνου (2009) έχουν δοθεί σε πάνω από 55 χώρες, κάτι χωρίς προηγούμενο για ένα σύγχρονο Ολλανδικό μυθιστόρημα. Το 2013 μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη μέσα από την ολλανδική ταινία «Het Diner», ενώ ένα χρόνο μετά, το 2014 βγήκε στα σινεμά η ιταλική μεταφορά του με τίτλο «Τα δικά μας παιδιά» που έκλεψε τις εντυπώσεις στο Φεστιβάλ Βενετίας εκείνης της χρονιάς. Το βιβλίο του Κοχ κατάφερε να τραβήξει την προσοχή και της Μέκκας του κινηματογράφου και το Μάιο του 2017 κυκλοφόρησε η ομώνυμη αμερικανική κινηματογραφική διασκευή του σε σκηνοθεσία (και σενάριο) Όρεν Μόβερμαν και πρωταγωνιστές τους: Ρίτσαρντ Γκιρ, Ρεμπέκα Χολ, Κλοέ Σεβινί, Στιβ Κούγκαν.
Υπόθεση
Ένα δείπνο. Δυο ζευγάρια. Ένα έγκλημα. Τρία παιδιά. Ένα μυστικό που δεν πρέπει να αποκαλυφθεί. Ως που μπορεί να φτάσει κάποιος για να προστατεύσει την οικογένειά του; Δύο παντρεμένα ζευγάρια συναντιούνται για δείπνο σε ένα υπερπολυτελές εστιατόριο. Οι δύο άντρες είναι αδέρφια. Ο ένας, επιτυχημένος πολιτικός, φαβορί για την πρωθυπουργία της χώρας, και ο άλλος, καθηγητής Ιστορίας. Καθώς η ιεροτελεστία του δείπνου προχωρά, η ένταση κορυφώνεται επικίνδυνα, εν αναμονή του «κυρίως πιάτου», που δεν είναι άλλο, από το σκοτεινό μυστικό που συνδέει τα δύο ζευγάρια, και αφορά σε ένα αποτρόπαιο έγκλημα που έχουν διαπράξει τα παιδιά τους. Ο χρόνος κυλά, τα περίτεχνα πιάτα καταφθάνουν και τα μαχαίρια ακονίζονται. Η πολιτισμένη και αψεγάδιαστη βιτρίνα της σύγχρονης, ευτυχισμένης, αστικής οικογένειας, ραγίζει ανεπανόρθωτα, και τα χειρότερα ένστικτα βγαίνουν στην επιφάνεια. Η υψηλή γαστρονομική εμπειρία, μετατρέπεται σε ανελέητο παιχνίδι επιβίωσης, και βάζει σε σκληρή δοκιμασία τα όρια και τις αντοχές τους. Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να φτάσει κάποιος άραγε για να προστατεύσει τα παιδιά του;
Η Παράσταση
Ένα ψυχολογικό θρίλερ με τεράστια διακυβεύματα σκηνοθετεί η Λίλλυ Μελεμέ στη σκηνή του Σύγχρονου Θεάτρου. Ένα οικογενειακό δράμα βορειοευρωπαϊκού στυλ,που διαδραματίζεται αποκλειστικά στους χώρους ενός ακριβού και εξεζητημένου ρεστοράν του Aμστερνταμ, ο δε χρόνος του είναι όσο και ενός πραγματικού γεύματος. Με την αρχική ευγένεια και εσωστρέφεια να υποχωρούν σταδιακά και να προετοιμάζουν το έδαφος για την εκτόνωση, την κορύφωση, την αποδόμηση των συμβάσεων της οικογενειακής/κοινωνικής συνοχής και ισορροπίας, την απελευθέρωση συναισθημάτων αληθινών, την ανάδυση των μυστικών στην επιφάνεια και, τελικώς, την κάθαρση; Είναι άραγε η διαστροφή κληρονομική, είναι το πρόβλημα νευρολογικό ή πολιτισμικό, φταίνε τα γονίδια ή οι γονείς; Η αγάπη γίνεται συναλλαγή και η γονεϊκή σχέση αποκτά καννιβαλιστικές διαστάσεις με το πρόσχημα της προστασίας και της επιβίωσης. Ο ναρκισσιστικός εγωισμός των γονέων δηλητηριάζει το μέλλον των παιδιών, αφήνοντας στο πέρασμά του, θλιβερά κουφάρια και υποψήφιους, αδίστακτους δολοφόνους. Άραγε αυτή η σφιχτά δεμένη ομάδα ανθρώπων είναι μια ευτυχισμένη οικογένεια ή μια εγκληματική συμμορία που συνεχώς δημιουργεί καινούργια θύματα για να διαιωνίσει τη δική της ευημερία; Μήπως πρόκειται για τη νόσο του ανθρώπου των σπηλαίων, ο οποίος προκειμένου να προστατεύσει τα κεκτημένα του, δεν δίσταζε να εξοντώσει όποιον τον απειλούσε; Οποιοδήποτε ξένο σώμα αδυνατεί να αφομοιωθεί εντελώς και να συμμορφωθεί με τους κανόνες της αψεγάδιαστης ευημερίας, δεν έχει θέση στον κατασκευασμένο παράδεισο και επιβάλλεται να εκδιωχθεί με κάθε τρόπο;
Η Λίλλυ Μελεμέ διαχειρίστηκε αριστοτεχνικά το κείμενο, με σφριγηλό και ρεαλιστικό τρόπο, χτίζοντας κλιμακωτά τις σκηνές, μέχρι την τελική κορύφωση. Η σκηνοθετική μπαγκέτα δεικνύει εύστοχα τον ευνουχισμό του καθωσπρεπισμού, τη λοιδορία της συμβατικότητας, τη μη ανοχή της διαφορετικότητας, διαχέοντας σταθερά μια ατμόσφαιρα νοσηρή και απειλητική, που σε κρατά σε αγωνία, καθ'ολη τη διάρκεια της παράστασης. Η απαστράπτουσα επιφάνεια που αρχικά μας παρουσιάζει, δίνει τη θέση της, με μεγάλη μαεστρία, στη σκοτεινή πλευρά,που είναι και η πραγματική ιστορία. Μια αλληγορία για την Ευρώπη, μακριά από τις αρχές του Διαφωτισμού, που με τον κίνδυνο να χάσει το προνόμιο της ασφάλειάς της, φανερώνει το απάνθρωπο φασιστικό στοιχείο που κρύβεται μέσα της. Η ρεαλιστική προσέγγιση της Μελεμέ, μας σερβίρει στο πιάτο το προσωπείο της σύγχρονης κανιβαλλιστικής κοινωνίας, με ντεκόρ υπέροχα εδέσματα, υψηλής αισθητικής, κάνοντας ακόμα πιο έντονη την “ευγενή σήψη” των θαμώνων του εστιατορίου και δημιουργώντας μια ειρωνική αμφισημία. Ο τρόπος που η τροφή επιδεικνύεται, σερβίρεται και καταναλώνεται έχει αναλογίες με τον τρόπο που τα «εξευγενισμένα» θηλαστικά επιδεικνύουν τις κατακτήσεις, την ισχύ τους, τον πλούτο τους. Το άδειο πιάτο συμβολίζει τόσο τη δική τους κενότητα όσο και την αδυναμία τους να την υπερβούν.
Ο Στέλιος Μάινας, ένας έμπειρος ηθοποιός σταθερών επιδόσεων παραδίδει μια πειστική και στέρεα ερμηνεία που κλιμακώνεται εύρυθμα και πειστικά, παρουσιάζοντας την ψυχική σύγχιση του Πωλ. Δίπλα του η Κατερίνα Λέχου δεν ξεφεύγει από το κέντρο της, προσδίδοντας στην Κλερ την αύρα ενός αρπακτικού που δεν σκοπεύει να αποχωριστεί τα προνόμια της αστικής υπεροχής της. Η Κατερίνα Μισιχρόνη ακολουθεί με επιφυλακτικότητα τους "ομοτράπεζους της" , βρίσκοντας τον βηματισμό της, στο δεύτερο μέρος. Ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος στέκεται σαν αντίβαρο ανάμεσα τους με μέτρο και σταθερότητα, ελέγχοντας τα εκφραστικά του μέσα, με σύνεση. Απολαυστικός στο ρόλο του ο Γιώργος Κοτανίδης, τόσο σαν αφηγητής, όσο και σαν μετρ, κλέβει την παράσταση, ελέγχοντας τον ρυθμό της κλιμάκωσης, άλλοτε φανερά με περίσσια σαρκαστική διάθεση και άλλοτε με λανθάνοντα τρόπο.«Αν έπρεπε να δώσω έναν ορισμό της ευτυχίας, αυτός θα ήταν: η ευτυχία είναι αυτάρκης, δεν έχει ανάγκη από μάρτυρες. Τα δυστυχισμένα ζευγάρια δεν τα βγάζουν πέρα χωρίς θεατές. Η δυστυχία ψάχνει συνεχώς παρέα. Η δυστυχία δεν αντέχει τη σιωπή – ιδίως την άβολη σιωπή που απλώνεται όταν μένει μόνη της», λέει εξ'αρχής, υποδηλώνοντας ότι η ιστορία που θα μας διηγηθεί κρύβει πολλές αναγνώσεις και βάθη. Σκηνικά, κοστούμια, φωτισμοί και μουσική λειτουργούν εναρμονισμένα ως εφαλτήρας εκτίναξης συμπιεσμένων συναισθημάτων και απωθημένων, στο σκληρό και σοκαριστικό ταξίδι του «φαίνεσθαι» της πολιτισμένης αστικής οικογένειας, καθώς αποκαλύπτεται η σαθρή και παραπαίουσα δομή της.
Τα ηθικά διλήμματα του "Δείπνου" παραμένουν και καραδοκούν να συνθλίψουν τα ψήγματα συνείδησης που είναι ακόμη ζωντανά. Πως αλλιώς μπορεί κανείς να διαχειριστεί την φρίκη της απώλειας του εαυτού; Πώς αλλιώς μπορεί κανείς να συναινέσει σε ένα έγκλημα; Το ανησυχητικό τοπίο της έξαρσης μιας αναίτιας και απροκάλυπτης βίας που σιγοβράζει καταλύει τις ψευδαισθήσεις και διαρρηγνύει τα προσωπεία του καθωσπρεπισμού. Οι ήρωες του Κοχ, απελπιστικά μόνοι, αν και ζευγάρια, γαντζώνονται ο ένας απ’ τον άλλον με λύσσα για να μπορέσουν να αντέξουν την βαθιά οδύνη και την μοναξιά τους, σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται σε ένα άψυχο τοπίο, έναν τόπο πολυτελούς μαρτυρίου χωρίς ηθικούς φραγμούς.
Μετάφραση: Κάτια Σπερελάκη
Σκηνοθεσία | Δραματουργική επεξεργασία: Λίλλυ Μελεμέ
Σκηνικό: Μιχάλης Σαπλαούρας
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Παραγωγή: Ομάδα Νάμα – Λυκόφως
Φωτογραφίες: Πάνος Γιαννακόπουλος
Video | Trailer: Φώτης Φωτόπουλος
Ερμηνεύουν: Μάινας Στέλιος, Λέχου Κατερίνα,
Γεωργακόπουλος Λάζαρος, Μισιχρόνη Κατερίνα, Γιώργος Κοτανίδης
Σύγχρονο Θέατρο
Διεύθυνση: Ευμολπιδών 45 (Αθήνα)
Τετάρτη στις 18:15, Παρασκευή στις 21:00,
Σάββατο στις 21:15 και Κυριακή στις 21:00
Τιμές Εισιτηρίων:
Τετάρτη & Παρασκευή:17 - 12 ευρώ
Σάββατο & Κυριακή: 20 -14 ευρώ
Τηλέφωνο Ταμείου: 210 3464380
Διάρκεια: 90΄
Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ολλανδίας
Υπόθεση
Ένα δείπνο. Δυο ζευγάρια. Ένα έγκλημα. Τρία παιδιά. Ένα μυστικό που δεν πρέπει να αποκαλυφθεί. Ως που μπορεί να φτάσει κάποιος για να προστατεύσει την οικογένειά του; Δύο παντρεμένα ζευγάρια συναντιούνται για δείπνο σε ένα υπερπολυτελές εστιατόριο. Οι δύο άντρες είναι αδέρφια. Ο ένας, επιτυχημένος πολιτικός, φαβορί για την πρωθυπουργία της χώρας, και ο άλλος, καθηγητής Ιστορίας. Καθώς η ιεροτελεστία του δείπνου προχωρά, η ένταση κορυφώνεται επικίνδυνα, εν αναμονή του «κυρίως πιάτου», που δεν είναι άλλο, από το σκοτεινό μυστικό που συνδέει τα δύο ζευγάρια, και αφορά σε ένα αποτρόπαιο έγκλημα που έχουν διαπράξει τα παιδιά τους. Ο χρόνος κυλά, τα περίτεχνα πιάτα καταφθάνουν και τα μαχαίρια ακονίζονται. Η πολιτισμένη και αψεγάδιαστη βιτρίνα της σύγχρονης, ευτυχισμένης, αστικής οικογένειας, ραγίζει ανεπανόρθωτα, και τα χειρότερα ένστικτα βγαίνουν στην επιφάνεια. Η υψηλή γαστρονομική εμπειρία, μετατρέπεται σε ανελέητο παιχνίδι επιβίωσης, και βάζει σε σκληρή δοκιμασία τα όρια και τις αντοχές τους. Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να φτάσει κάποιος άραγε για να προστατεύσει τα παιδιά του;
Η Παράσταση
Ένα ψυχολογικό θρίλερ με τεράστια διακυβεύματα σκηνοθετεί η Λίλλυ Μελεμέ στη σκηνή του Σύγχρονου Θεάτρου. Ένα οικογενειακό δράμα βορειοευρωπαϊκού στυλ,που διαδραματίζεται αποκλειστικά στους χώρους ενός ακριβού και εξεζητημένου ρεστοράν του Aμστερνταμ, ο δε χρόνος του είναι όσο και ενός πραγματικού γεύματος. Με την αρχική ευγένεια και εσωστρέφεια να υποχωρούν σταδιακά και να προετοιμάζουν το έδαφος για την εκτόνωση, την κορύφωση, την αποδόμηση των συμβάσεων της οικογενειακής/κοινωνικής συνοχής και ισορροπίας, την απελευθέρωση συναισθημάτων αληθινών, την ανάδυση των μυστικών στην επιφάνεια και, τελικώς, την κάθαρση; Είναι άραγε η διαστροφή κληρονομική, είναι το πρόβλημα νευρολογικό ή πολιτισμικό, φταίνε τα γονίδια ή οι γονείς; Η αγάπη γίνεται συναλλαγή και η γονεϊκή σχέση αποκτά καννιβαλιστικές διαστάσεις με το πρόσχημα της προστασίας και της επιβίωσης. Ο ναρκισσιστικός εγωισμός των γονέων δηλητηριάζει το μέλλον των παιδιών, αφήνοντας στο πέρασμά του, θλιβερά κουφάρια και υποψήφιους, αδίστακτους δολοφόνους. Άραγε αυτή η σφιχτά δεμένη ομάδα ανθρώπων είναι μια ευτυχισμένη οικογένεια ή μια εγκληματική συμμορία που συνεχώς δημιουργεί καινούργια θύματα για να διαιωνίσει τη δική της ευημερία; Μήπως πρόκειται για τη νόσο του ανθρώπου των σπηλαίων, ο οποίος προκειμένου να προστατεύσει τα κεκτημένα του, δεν δίσταζε να εξοντώσει όποιον τον απειλούσε; Οποιοδήποτε ξένο σώμα αδυνατεί να αφομοιωθεί εντελώς και να συμμορφωθεί με τους κανόνες της αψεγάδιαστης ευημερίας, δεν έχει θέση στον κατασκευασμένο παράδεισο και επιβάλλεται να εκδιωχθεί με κάθε τρόπο;
Η Λίλλυ Μελεμέ διαχειρίστηκε αριστοτεχνικά το κείμενο, με σφριγηλό και ρεαλιστικό τρόπο, χτίζοντας κλιμακωτά τις σκηνές, μέχρι την τελική κορύφωση. Η σκηνοθετική μπαγκέτα δεικνύει εύστοχα τον ευνουχισμό του καθωσπρεπισμού, τη λοιδορία της συμβατικότητας, τη μη ανοχή της διαφορετικότητας, διαχέοντας σταθερά μια ατμόσφαιρα νοσηρή και απειλητική, που σε κρατά σε αγωνία, καθ'ολη τη διάρκεια της παράστασης. Η απαστράπτουσα επιφάνεια που αρχικά μας παρουσιάζει, δίνει τη θέση της, με μεγάλη μαεστρία, στη σκοτεινή πλευρά,που είναι και η πραγματική ιστορία. Μια αλληγορία για την Ευρώπη, μακριά από τις αρχές του Διαφωτισμού, που με τον κίνδυνο να χάσει το προνόμιο της ασφάλειάς της, φανερώνει το απάνθρωπο φασιστικό στοιχείο που κρύβεται μέσα της. Η ρεαλιστική προσέγγιση της Μελεμέ, μας σερβίρει στο πιάτο το προσωπείο της σύγχρονης κανιβαλλιστικής κοινωνίας, με ντεκόρ υπέροχα εδέσματα, υψηλής αισθητικής, κάνοντας ακόμα πιο έντονη την “ευγενή σήψη” των θαμώνων του εστιατορίου και δημιουργώντας μια ειρωνική αμφισημία. Ο τρόπος που η τροφή επιδεικνύεται, σερβίρεται και καταναλώνεται έχει αναλογίες με τον τρόπο που τα «εξευγενισμένα» θηλαστικά επιδεικνύουν τις κατακτήσεις, την ισχύ τους, τον πλούτο τους. Το άδειο πιάτο συμβολίζει τόσο τη δική τους κενότητα όσο και την αδυναμία τους να την υπερβούν.
Ο Στέλιος Μάινας, ένας έμπειρος ηθοποιός σταθερών επιδόσεων παραδίδει μια πειστική και στέρεα ερμηνεία που κλιμακώνεται εύρυθμα και πειστικά, παρουσιάζοντας την ψυχική σύγχιση του Πωλ. Δίπλα του η Κατερίνα Λέχου δεν ξεφεύγει από το κέντρο της, προσδίδοντας στην Κλερ την αύρα ενός αρπακτικού που δεν σκοπεύει να αποχωριστεί τα προνόμια της αστικής υπεροχής της. Η Κατερίνα Μισιχρόνη ακολουθεί με επιφυλακτικότητα τους "ομοτράπεζους της" , βρίσκοντας τον βηματισμό της, στο δεύτερο μέρος. Ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος στέκεται σαν αντίβαρο ανάμεσα τους με μέτρο και σταθερότητα, ελέγχοντας τα εκφραστικά του μέσα, με σύνεση. Απολαυστικός στο ρόλο του ο Γιώργος Κοτανίδης, τόσο σαν αφηγητής, όσο και σαν μετρ, κλέβει την παράσταση, ελέγχοντας τον ρυθμό της κλιμάκωσης, άλλοτε φανερά με περίσσια σαρκαστική διάθεση και άλλοτε με λανθάνοντα τρόπο.«Αν έπρεπε να δώσω έναν ορισμό της ευτυχίας, αυτός θα ήταν: η ευτυχία είναι αυτάρκης, δεν έχει ανάγκη από μάρτυρες. Τα δυστυχισμένα ζευγάρια δεν τα βγάζουν πέρα χωρίς θεατές. Η δυστυχία ψάχνει συνεχώς παρέα. Η δυστυχία δεν αντέχει τη σιωπή – ιδίως την άβολη σιωπή που απλώνεται όταν μένει μόνη της», λέει εξ'αρχής, υποδηλώνοντας ότι η ιστορία που θα μας διηγηθεί κρύβει πολλές αναγνώσεις και βάθη. Σκηνικά, κοστούμια, φωτισμοί και μουσική λειτουργούν εναρμονισμένα ως εφαλτήρας εκτίναξης συμπιεσμένων συναισθημάτων και απωθημένων, στο σκληρό και σοκαριστικό ταξίδι του «φαίνεσθαι» της πολιτισμένης αστικής οικογένειας, καθώς αποκαλύπτεται η σαθρή και παραπαίουσα δομή της.
Τα ηθικά διλήμματα του "Δείπνου" παραμένουν και καραδοκούν να συνθλίψουν τα ψήγματα συνείδησης που είναι ακόμη ζωντανά. Πως αλλιώς μπορεί κανείς να διαχειριστεί την φρίκη της απώλειας του εαυτού; Πώς αλλιώς μπορεί κανείς να συναινέσει σε ένα έγκλημα; Το ανησυχητικό τοπίο της έξαρσης μιας αναίτιας και απροκάλυπτης βίας που σιγοβράζει καταλύει τις ψευδαισθήσεις και διαρρηγνύει τα προσωπεία του καθωσπρεπισμού. Οι ήρωες του Κοχ, απελπιστικά μόνοι, αν και ζευγάρια, γαντζώνονται ο ένας απ’ τον άλλον με λύσσα για να μπορέσουν να αντέξουν την βαθιά οδύνη και την μοναξιά τους, σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται σε ένα άψυχο τοπίο, έναν τόπο πολυτελούς μαρτυρίου χωρίς ηθικούς φραγμούς.
Μετάφραση: Κάτια Σπερελάκη
Σκηνοθεσία | Δραματουργική επεξεργασία: Λίλλυ Μελεμέ
Σκηνικό: Μιχάλης Σαπλαούρας
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Παραγωγή: Ομάδα Νάμα – Λυκόφως
Φωτογραφίες: Πάνος Γιαννακόπουλος
Video | Trailer: Φώτης Φωτόπουλος
Ερμηνεύουν: Μάινας Στέλιος, Λέχου Κατερίνα,
Γεωργακόπουλος Λάζαρος, Μισιχρόνη Κατερίνα, Γιώργος Κοτανίδης
Σύγχρονο Θέατρο
Διεύθυνση: Ευμολπιδών 45 (Αθήνα)
Τετάρτη στις 18:15, Παρασκευή στις 21:00,
Σάββατο στις 21:15 και Κυριακή στις 21:00
Τιμές Εισιτηρίων:
Τετάρτη & Παρασκευή:17 - 12 ευρώ
Σάββατο & Κυριακή: 20 -14 ευρώ
Τηλέφωνο Ταμείου: 210 3464380
Διάρκεια: 90΄
Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ολλανδίας
