Χαρτούμ, η μεγαλούπολη του Νείλου
Η πρωτεύουσα Χαρτούμ χρωστάει την ύπαρξή της στη διορατικότητα του Αιγύπτιου ηγεμόνα Μοχάμετ Αλι, ο οποίος ίδρυσε την πόλη το 1821 ως στρατιωτική βάση για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της περιοχής. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο παραποτάμιος οικισμός της Νουβίας εξελίχθηκε σ’ ένα μεγάλο οικονομικό και εμπορικό σταυροδρόμι της Βορειοανατολικής Αφρικής, προσελκύοντας πάμπολλους Ευρωπαίους και Ασιάτες εμπόρους, Αραβες επιχειρηματίες, καθώς και καθολικούς ιεραπόστολους. Και μόλις 9 χρόνια από την ίδρυσή του, το Χαρτούμ έγινε η πρωτεύουσα της χώρας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1880, οι Σουδανοί, υπό την καθοδήγηση του ηγέτη Μοχάμεντ Αχμετ (γνωστότερου ως Μαχδί ή Μαχντί) ξεκίνησαν έναν ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα ενάντια των Αιγυπτίων κατακτητών, που είχαν την υποστήριξη και των Αγγλων. Το 1884, ο στρατός των Μαχδιστών περικύκλωσε το Χαρτούμ και μετά δέκα μήνες παρατεταμένης πολιορκίας, κατάφερε να εξοντώσει τον Βρετανό υποστράτηγο Charles Gordon και τους 7.000 στρατιώτες του. Οι Βρετανοί επέστρεψαν «στον τόπο του εγκλήματος» το 1898 και κατάφεραν -με επικεφαλής τον στρατηγό Hebert Kitchener- να κατατροπώσουν τους Μαχδιστές και να ανακαταλάβουν το Σουδάν, που τέθηκε υπό αγγλο-αιγυπτιακή συγκυριαρχία στις αρχές του 1899. Στα αμέσως επόμενα χρόνια, οι Βρετανοί ανοικοδόμησαν το Χαρτούμ και προσέδωσαν στη σουδανική πρωτεύουσα σύγχρονη δυτικότροπη όψη (ειδικότερα στις ευρωπαϊκές συνοικίες κατά μήκος της όχθης του Γαλάζιου Νείλου), ενώ οι δρόμοι στο κέντρο της πόλης χαράχθηκαν ακτινωτά κατά το σχήμα των διασταυρουμένων γραμμών της αγγλικής σημαίας. Η αγγλο-αιγυπτιακή κυβέρνηση στο Σουδάν παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 1956, όταν η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της και το Χαρτούμ ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Σουδάν. Σήμερα η μεγαλούπολη του Νείλου αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό, πνευματικό και οικονομικό κέντρο της χώρας και αντιπροσωπεύει έναν αρκετά ενδιαφέροντα προορισμό για τους λίγους, ψαγμένους ταξιδιώτες που θα θελήσουν να επισκεφθούν την αφρικανική χώρα.
Η πρωτεύουσα Χαρτούμ χρωστάει την ύπαρξή της στη διορατικότητα του Αιγύπτιου ηγεμόνα Μοχάμετ Αλι, ο οποίος ίδρυσε την πόλη το 1821 ως στρατιωτική βάση για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της περιοχής. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο παραποτάμιος οικισμός της Νουβίας εξελίχθηκε σ’ ένα μεγάλο οικονομικό και εμπορικό σταυροδρόμι της Βορειοανατολικής Αφρικής, προσελκύοντας πάμπολλους Ευρωπαίους και Ασιάτες εμπόρους, Αραβες επιχειρηματίες, καθώς και καθολικούς ιεραπόστολους. Και μόλις 9 χρόνια από την ίδρυσή του, το Χαρτούμ έγινε η πρωτεύουσα της χώρας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1880, οι Σουδανοί, υπό την καθοδήγηση του ηγέτη Μοχάμεντ Αχμετ (γνωστότερου ως Μαχδί ή Μαχντί) ξεκίνησαν έναν ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα ενάντια των Αιγυπτίων κατακτητών, που είχαν την υποστήριξη και των Αγγλων. Το 1884, ο στρατός των Μαχδιστών περικύκλωσε το Χαρτούμ και μετά δέκα μήνες παρατεταμένης πολιορκίας, κατάφερε να εξοντώσει τον Βρετανό υποστράτηγο Charles Gordon και τους 7.000 στρατιώτες του. Οι Βρετανοί επέστρεψαν «στον τόπο του εγκλήματος» το 1898 και κατάφεραν -με επικεφαλής τον στρατηγό Hebert Kitchener- να κατατροπώσουν τους Μαχδιστές και να ανακαταλάβουν το Σουδάν, που τέθηκε υπό αγγλο-αιγυπτιακή συγκυριαρχία στις αρχές του 1899. Στα αμέσως επόμενα χρόνια, οι Βρετανοί ανοικοδόμησαν το Χαρτούμ και προσέδωσαν στη σουδανική πρωτεύουσα σύγχρονη δυτικότροπη όψη (ειδικότερα στις ευρωπαϊκές συνοικίες κατά μήκος της όχθης του Γαλάζιου Νείλου), ενώ οι δρόμοι στο κέντρο της πόλης χαράχθηκαν ακτινωτά κατά το σχήμα των διασταυρουμένων γραμμών της αγγλικής σημαίας. Η αγγλο-αιγυπτιακή κυβέρνηση στο Σουδάν παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 1956, όταν η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της και το Χαρτούμ ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Σουδάν. Σήμερα η μεγαλούπολη του Νείλου αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό, πνευματικό και οικονομικό κέντρο της χώρας και αντιπροσωπεύει έναν αρκετά ενδιαφέροντα προορισμό για τους λίγους, ψαγμένους ταξιδιώτες που θα θελήσουν να επισκεφθούν την αφρικανική χώρα.
Στην καρδιά του Χαρτούμ
Το Χαρτούμ είναι η πρωτεύουσα μιας χώρας που ταλαιπωρείται συνεχώς από το 1956 -όταν και ανεξαρτητοποιήθηκε- από τις εμφύλιες διενέξεις μεταξύ των μουσουλμάνων του Βορρά και των ανιμιστών και χριστιανών του Νότου, που υπολογίζεται ότι κόστισε τη ζωή 1,8 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Νότιου Σουδάν στις 9/7/2011 έβαλε μάλλον τέλος στην έκρυθμη πολιτική κατάσταση που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια στη χώρα και έχει επηρεάσει σημαντικά τον τουρισμό. Εξωραϊσμένο με πολυάριθμα πάρκα και πλατείες, η ευρύτερη περιοχή του Χαρτούμ αποτελεί τη στέγη για περίπου 5.300.000 κατοίκους. Ξεκινήστε τη γνωριμία με την πόλη από τη δενδρόφυτη παραποτάμια λεωφόρο Nile Street, που διασχίζει μία από τις όμορφες περιοχές της πρωτεύουσας. Τα αξιοθέατα εδώ είναι πολλά: το Εθνικό Μουσείο (φιλοξενεί μια αξιόλογη συλλογή προ-ισλαμικών έργων, που καλύπτει περίοδο από τη λίθινη έως τη χριστιανική εποχή), το υπερπολυτελές ξενοδοχείο «Corinthia Hotel Khartoum», η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Χαρτούμ, το Προεδρικό Μέγαρο (απαγορεύεται η φωτογράφησή του), αρκετά υπουργεία, ο Ναυτικός Ομιλος «Blue Nile Sailing Club» (εδώ βρίσκεται παροπλισμένη η μικρή κανονιοφόρος «El Malik», που χρησιμοποίησε ο στρατηγός Kitchener στη μάχη για την ανακατάληψη του Χαρτούμ), το τζαμί Farouq (1902) και η κρεμαστή γέφυρα Mac Nimir Brigde. Το μικρό ειδυλλιακό νησί Tuti βρίσκεται ακριβώς στο σημείο που ενώνονται ο Λευκός και ο Γαλάζιος Νείλος. Μπορείτε να το επισκεφθείτε είτε οδικώς (μέσω της νέας κρεμαστής γέφυρας) είτε ατμοπλοϊκώς (με φεριμπότ από το Χαρτούμ ή το Ομντουρμάν). Αν έχετε χρόνο και διάθεση, εξερευνήστε πεζή το νησί -ειδικότερα το βορειοανατολικό κομμάτι του- και απολαύστε σ’ ένα από τα παρόχθια γραφικά τεϊοποτεία ένα ζεστό αρωματικό ρόφημα.
Το Χαρτούμ είναι η πρωτεύουσα μιας χώρας που ταλαιπωρείται συνεχώς από το 1956 -όταν και ανεξαρτητοποιήθηκε- από τις εμφύλιες διενέξεις μεταξύ των μουσουλμάνων του Βορρά και των ανιμιστών και χριστιανών του Νότου, που υπολογίζεται ότι κόστισε τη ζωή 1,8 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Νότιου Σουδάν στις 9/7/2011 έβαλε μάλλον τέλος στην έκρυθμη πολιτική κατάσταση που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια στη χώρα και έχει επηρεάσει σημαντικά τον τουρισμό. Εξωραϊσμένο με πολυάριθμα πάρκα και πλατείες, η ευρύτερη περιοχή του Χαρτούμ αποτελεί τη στέγη για περίπου 5.300.000 κατοίκους. Ξεκινήστε τη γνωριμία με την πόλη από τη δενδρόφυτη παραποτάμια λεωφόρο Nile Street, που διασχίζει μία από τις όμορφες περιοχές της πρωτεύουσας. Τα αξιοθέατα εδώ είναι πολλά: το Εθνικό Μουσείο (φιλοξενεί μια αξιόλογη συλλογή προ-ισλαμικών έργων, που καλύπτει περίοδο από τη λίθινη έως τη χριστιανική εποχή), το υπερπολυτελές ξενοδοχείο «Corinthia Hotel Khartoum», η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Χαρτούμ, το Προεδρικό Μέγαρο (απαγορεύεται η φωτογράφησή του), αρκετά υπουργεία, ο Ναυτικός Ομιλος «Blue Nile Sailing Club» (εδώ βρίσκεται παροπλισμένη η μικρή κανονιοφόρος «El Malik», που χρησιμοποίησε ο στρατηγός Kitchener στη μάχη για την ανακατάληψη του Χαρτούμ), το τζαμί Farouq (1902) και η κρεμαστή γέφυρα Mac Nimir Brigde. Το μικρό ειδυλλιακό νησί Tuti βρίσκεται ακριβώς στο σημείο που ενώνονται ο Λευκός και ο Γαλάζιος Νείλος. Μπορείτε να το επισκεφθείτε είτε οδικώς (μέσω της νέας κρεμαστής γέφυρας) είτε ατμοπλοϊκώς (με φεριμπότ από το Χαρτούμ ή το Ομντουρμάν). Αν έχετε χρόνο και διάθεση, εξερευνήστε πεζή το νησί -ειδικότερα το βορειοανατολικό κομμάτι του- και απολαύστε σ’ ένα από τα παρόχθια γραφικά τεϊοποτεία ένα ζεστό αρωματικό ρόφημα.
Οι χοροί των Δερβίσηδων
Κάθε Παρασκευή, λίγο πριν από το ηλιοβασίλεμα, εκατοντάδες επισκέπτες -αλλά και ντόπιοι- πηγαίνουν στον τάφο του Hamed Al Nil για να παρακολουθήσουν την επίδειξη του χορού των Σούφι. Γνωστοί ως Περιστρεφόμενοι Δερβίσηδες, οι χορευτές στροβιλίζονται ασταμάτητα με τοποθετημένα πάνω στα κεφάλια τους χρωματιστά υφάσματα, προσφέροντας έτσι ένα μοναδικό θέαμα.
Τα αξιοθέατα του Ομντουρμάν
Μετά το νησάκι Tuti, κατευθυνθείτε δυτικά στην περιοχή του Ομντουρμάν, που φημίζεται για το υπαίθριο παζάρι (σουκς), το μεγαλύτερο της χώρας. Ο εμπορικός λαβύρινθος του Ομντουρμάν, με τα δεκάδες δαιδαλώδεις δρομάκια και τις σκεπαστές στοές, κρύβει έναν συναρπαστικό μικρόκοσμο με ποικιλόμορφα εμπορεύματα, λαλίστατους μικροπωλητές, γυρολόγους, έντονες μυρωδιές, ζωηρά χρώματα και παράξενους ήχους, πρόκειται για ένα αυθεντικό αραβικό παζάρι. Κοσμήματα από ασήμι, χαλκό και φίλντισι, αρώματα, χρυσοκέντητα και μεταξωτά υφάσματα, είδη υπόδησης και ένδυσης, τρόφιμα, γλυκά, φρούτα, και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει ο νους σας, αναζητούν εδώ αγοραστή. Σε μικρή απόσταση από τον χώρο του παζαριού μπορείτε να δείτε δύο από τα σημαντικότερα ιστορικά αξιοθέατα της πρωτεύουσας. Ο τύμβος του Μαχντί, ένα λευκό μαυσωλείο με ασημένιο τρούλο, που ανεγέρθηκε προς τιμήν του ηγέτη ο οποίος κατατρόπωσε τους Αγγλους και ίδρυσε το θεοκρατικό ισλαμικό κράτος του Σουδάν. Ο Μαχντί πέθανε το 1885, μόλις 5 μήνες αφότου είχε καταλάβει το Χαρτούμ. Ακριβώς απέναντι από τον τύμβο του Μαχντί βρίσκεται το «Σπίτι του Χαλίφη» (The Khalifa’s House). Πρόκειται για τη διώροφη κατοικία του χαλίφη Αμπντουλάχ, διαδόχου του Μαχντί, που έχει μετατραπεί σε μουσείο με σπάνια κειμήλια από την εποχή των Μαχδιστών. Κατά μήκος της δυτικής ακτής του Νείλου, πάντα στην περιοχή του Ομντουρμάν, δεσπόζουν τα απομεινάρια του παλιού πλινθόκτιστου τείχους, το οποίο αποτελούσε μέρος της οχύρωσης που είχαν κτίσει οι στρατιώτες του Μαχντί το 1885. Κοντά επίσης στον χώρο των τειχών, υψώνεται στον ουρανό του Χαρτούμ το φουτουριστικό τζαμί Nilian. Τέλος, αναζητήστε τον χώρο των ναυπηγείων, για να δείτε τον τρόπο κατασκευής των ξύλινων παραδοσιακών βαρκών που διασχίζουν -εδώ και εκατοντάδες χρόνια- τα θολά νερά του Νείλου, στην περιοχή της Νουβίας.
Κάθε Παρασκευή, λίγο πριν από το ηλιοβασίλεμα, εκατοντάδες επισκέπτες -αλλά και ντόπιοι- πηγαίνουν στον τάφο του Hamed Al Nil για να παρακολουθήσουν την επίδειξη του χορού των Σούφι. Γνωστοί ως Περιστρεφόμενοι Δερβίσηδες, οι χορευτές στροβιλίζονται ασταμάτητα με τοποθετημένα πάνω στα κεφάλια τους χρωματιστά υφάσματα, προσφέροντας έτσι ένα μοναδικό θέαμα.
Τα αξιοθέατα του Ομντουρμάν
Μετά το νησάκι Tuti, κατευθυνθείτε δυτικά στην περιοχή του Ομντουρμάν, που φημίζεται για το υπαίθριο παζάρι (σουκς), το μεγαλύτερο της χώρας. Ο εμπορικός λαβύρινθος του Ομντουρμάν, με τα δεκάδες δαιδαλώδεις δρομάκια και τις σκεπαστές στοές, κρύβει έναν συναρπαστικό μικρόκοσμο με ποικιλόμορφα εμπορεύματα, λαλίστατους μικροπωλητές, γυρολόγους, έντονες μυρωδιές, ζωηρά χρώματα και παράξενους ήχους, πρόκειται για ένα αυθεντικό αραβικό παζάρι. Κοσμήματα από ασήμι, χαλκό και φίλντισι, αρώματα, χρυσοκέντητα και μεταξωτά υφάσματα, είδη υπόδησης και ένδυσης, τρόφιμα, γλυκά, φρούτα, και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει ο νους σας, αναζητούν εδώ αγοραστή. Σε μικρή απόσταση από τον χώρο του παζαριού μπορείτε να δείτε δύο από τα σημαντικότερα ιστορικά αξιοθέατα της πρωτεύουσας. Ο τύμβος του Μαχντί, ένα λευκό μαυσωλείο με ασημένιο τρούλο, που ανεγέρθηκε προς τιμήν του ηγέτη ο οποίος κατατρόπωσε τους Αγγλους και ίδρυσε το θεοκρατικό ισλαμικό κράτος του Σουδάν. Ο Μαχντί πέθανε το 1885, μόλις 5 μήνες αφότου είχε καταλάβει το Χαρτούμ. Ακριβώς απέναντι από τον τύμβο του Μαχντί βρίσκεται το «Σπίτι του Χαλίφη» (The Khalifa’s House). Πρόκειται για τη διώροφη κατοικία του χαλίφη Αμπντουλάχ, διαδόχου του Μαχντί, που έχει μετατραπεί σε μουσείο με σπάνια κειμήλια από την εποχή των Μαχδιστών. Κατά μήκος της δυτικής ακτής του Νείλου, πάντα στην περιοχή του Ομντουρμάν, δεσπόζουν τα απομεινάρια του παλιού πλινθόκτιστου τείχους, το οποίο αποτελούσε μέρος της οχύρωσης που είχαν κτίσει οι στρατιώτες του Μαχντί το 1885. Κοντά επίσης στον χώρο των τειχών, υψώνεται στον ουρανό του Χαρτούμ το φουτουριστικό τζαμί Nilian. Τέλος, αναζητήστε τον χώρο των ναυπηγείων, για να δείτε τον τρόπο κατασκευής των ξύλινων παραδοσιακών βαρκών που διασχίζουν -εδώ και εκατοντάδες χρόνια- τα θολά νερά του Νείλου, στην περιοχή της Νουβίας.
Οι Ελληνες του Χαρτούμ
Οι πρώτοι Ελληνες εγκαταστάθηκαν στο Χαρτούμ γύρω στο 1880 και ήταν περίπου 135 άτομα. Στη δεκαετία του 1960, ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων του Σουδάν έφτασε τους 10.000 - οι 6.000 διέμεναν στο Χαρτούμ. Ομως, τέλη της δεκαετίας του 1960 αρχίζει η συρρίκνωση των ομογενών μας, με κυριότερη αιτία τις εθνικιστικές διώξεις του προέδρου Γκααφάρ Νιμέιρι. Σήμερα, το ελληνικό στοιχείο του Σουδάν έχει συρρικνωθεί σε 200 άτομα (όλοι σχεδόν κάτοικοι Χαρτούμ), που αγωνίζονται να διατηρήσουν την ελληνικότητά τους και τα ελάχιστα ιδρύματα που έχουν απομείνει. Στον χώρο της ελληνικής κοινότητας του Χαρτούμ βρίσκονται τα εκπαιδευτικά ιδρύματα Τράμπειος και Κοντομιχάλειος Σχολή και η ορθόδοξη εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Προσοχή στη φωτογράφηση
Οπως σε κάθε μουσουλμανική χώρα, έτσι και στο Σουδάν δεν επιτρέπεται η φωτογράφηση των γυναικών. Θυμηθείτε επίσης ότι στο Χαρτούμ απαγορεύεται αυστηρά η φωτογράφηση δημοσίων κτιρίων, στρατιωτικών εγκαταστάσεων, αεροδρομίων και γεφυρών.
Απαραίτητα έγγραφα
Οι Ελληνες πολίτες χρειάζονται βίζα για να επισκεφθούν το Σουδάν. Βίζα μπορείτε να πάρετε από την πρεσβεία του Σουδάν στην Αθήνα (Μουσών 6, 15452, Παλιό Ψυχικό. Τηλ.: 210 6742521, Fax.:210 6742520). Το διαβατήριό σας πρέπει να έχει εξάμηνη ισχύ.
Διαμονή
Στο Χαρτούμ προτείνονται τα ξενοδοχεία
«Hotel Corinthia» (00249 187 155555, www.corinthia.com),
«Kanon Hotel» (00249 183 595959, www.kanonhotel.com),
«Acropole Hotel» (00249 1 83772860,www.acropolekhartoum.com),\
«Rotana Hotel» (00249 187 007777, www.rotana.com)
«5M Hotel» (00249 183 460438, www.5mhotel.com).
Φαγητό
Οι συνθήκες υγιεινής στο Σουδάν δεν είναι οι ιδανικότερες. Πίνετε μόνο εμφιαλωμένο νερό, μην τρώτε ακαθάριστα φρούτα και ωμές σαλάτες, πλένετε τα δόντια σας με εμφιαλωμένο και δείξτε σχολαστικότητα με το πλύσιμο των χεριών. Στο Χαρτούμ συστήνονται τα εστιατόρια «Solitaire», «Tangerine», «Rickshaw» (το εστιατόριο του ξενοδοχείου «Hotel Corinthia»), «Lebanon Restaurant» και «Tannoor Inn».
Οι πρώτοι Ελληνες εγκαταστάθηκαν στο Χαρτούμ γύρω στο 1880 και ήταν περίπου 135 άτομα. Στη δεκαετία του 1960, ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων του Σουδάν έφτασε τους 10.000 - οι 6.000 διέμεναν στο Χαρτούμ. Ομως, τέλη της δεκαετίας του 1960 αρχίζει η συρρίκνωση των ομογενών μας, με κυριότερη αιτία τις εθνικιστικές διώξεις του προέδρου Γκααφάρ Νιμέιρι. Σήμερα, το ελληνικό στοιχείο του Σουδάν έχει συρρικνωθεί σε 200 άτομα (όλοι σχεδόν κάτοικοι Χαρτούμ), που αγωνίζονται να διατηρήσουν την ελληνικότητά τους και τα ελάχιστα ιδρύματα που έχουν απομείνει. Στον χώρο της ελληνικής κοινότητας του Χαρτούμ βρίσκονται τα εκπαιδευτικά ιδρύματα Τράμπειος και Κοντομιχάλειος Σχολή και η ορθόδοξη εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Προσοχή στη φωτογράφηση
Οπως σε κάθε μουσουλμανική χώρα, έτσι και στο Σουδάν δεν επιτρέπεται η φωτογράφηση των γυναικών. Θυμηθείτε επίσης ότι στο Χαρτούμ απαγορεύεται αυστηρά η φωτογράφηση δημοσίων κτιρίων, στρατιωτικών εγκαταστάσεων, αεροδρομίων και γεφυρών.
Απαραίτητα έγγραφα
Οι Ελληνες πολίτες χρειάζονται βίζα για να επισκεφθούν το Σουδάν. Βίζα μπορείτε να πάρετε από την πρεσβεία του Σουδάν στην Αθήνα (Μουσών 6, 15452, Παλιό Ψυχικό. Τηλ.: 210 6742521, Fax.:210 6742520). Το διαβατήριό σας πρέπει να έχει εξάμηνη ισχύ.
Διαμονή
Στο Χαρτούμ προτείνονται τα ξενοδοχεία
«Hotel Corinthia» (00249 187 155555, www.corinthia.com),
«Kanon Hotel» (00249 183 595959, www.kanonhotel.com),
«Acropole Hotel» (00249 1 83772860,www.acropolekhartoum.com),\
«Rotana Hotel» (00249 187 007777, www.rotana.com)
«5M Hotel» (00249 183 460438, www.5mhotel.com).
Φαγητό
Οι συνθήκες υγιεινής στο Σουδάν δεν είναι οι ιδανικότερες. Πίνετε μόνο εμφιαλωμένο νερό, μην τρώτε ακαθάριστα φρούτα και ωμές σαλάτες, πλένετε τα δόντια σας με εμφιαλωμένο και δείξτε σχολαστικότητα με το πλύσιμο των χεριών. Στο Χαρτούμ συστήνονται τα εστιατόρια «Solitaire», «Tangerine», «Rickshaw» (το εστιατόριο του ξενοδοχείου «Hotel Corinthia»), «Lebanon Restaurant» και «Tannoor Inn».