Μαρί Κιουρί: «"Είμαι ένας από εκείνους που σκέφτονται σαν τον Νόμπελ, ότι στην ανθρωπότητα θα κάνουν περισσότερο καλό, παρά κακό, οι νέες ανακαλύψεις."
Μαρί Sklodowska Κιουρί,η γυναίκα που άλλαξε τον κόσμο.
Γεννημένη το 1867 στην Πολωνία, στα 24 χρόνια της πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε Φυσική, Χημεία και Μαθηματικά στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης και ως τα 27 της είχε ολοκληρώσει δύο μεταπτυχιακά διπλώματα, ένα στη Φυσική και ένα στη Χημεία. Παντρεύτηκε τον επίσης επιστήμονα Πιερ Κιουρί, ο οποίος αποτέλεσε και τον πιο στενό επιστημονικό της συνεργάτη. Την εποχή εκείνη, μόλις είχαν ανακαλυφθεί οι ακτίνες Χ από τον Βίλχεμ Ρέντγκεν και είχε ληφθεί η πρώτη ακτινογραφία (1895). Έναν χρόνο αργότερα ο Ανρί Μπεκερέλ ανακάλυψε ότι άλατα ουρανίου (ενώσεις με ουράνιο) εξέπεμπαν, αυθόρμητα, έναν τύπο ακτινοβολίας που διέφερε από τις πρόσφατα ανακαλυφθείσες ακτίνες Χ και μπορούσε να αποτυπωθεί σε φωτογραφική πλάκα. Η Μαρί μελέτησε αυτόν τον νέο τύπο ακτινοβολίας στη διδακτορική της διατριβή,ως η πρώτη γυναίκα- διδάκτορας στην Ευρώπη.Το ζεύγος Κιουρί ονόμασε το φαινόμενο της εκπομπής ακτινοβολίας από τα άτομα «ραδιενέργεια»,ενώ το 1898, ανακάλυψαν δύο νέα χημικά στοιχεία, το πολώνιο και το ράδιο, τα οποία ήταν πολύ πιο ραδιενεργά από το ουράνιο.
Το 1903, κέρδισε το Νόμπελ Φυσικής μαζί με τον σύζυγό της και τον Ανρί Μπεκερέλ για την ανακάλυψη της ραδιενέργειας. Τρία χρόνια αργότερα και μετά τον θάνατο του Πιερ Κιουρί, η Μαρί ανακηρύχθηκε καθηγήτρια, αποτελώντας την πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Το 1911, τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Χημείας για την ανακάλυψη των δύο χημικών στοιχείων (πολώνιου και ράδιου) και για την απομόνωση και περιγραφή των ατομικών ιδιοτήτων του ράδιου.Κατά τη διάρκεια των μελετών της, η Κιουρί ανακάλυψε ότι το ράδιο μπορούσε να σκοτώσει φυσιολογικά κύτταρα και συμπέρανε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για να σκοτώσει καρκινικά κύτταρα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη χρήση ακτινοβολιών στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Η συνειδητοποίηση αυτή δεν την εμπόδισε από το να συνεχίσει, ανιδιοτελώς, να δουλεύει με ραδιενεργά υλικά, παρότι πιθανότατα συνειδητοποιούσε ότι την εξέθεταν σε κίνδυνο. Εκτός αυτού, δεν κατοχύρωσε πατέντα για την παραγωγή του ράδιου, πράγμα που συνεπάγεται ότι δεν αποκόμισε κανένα έσοδο από τη μετέπειτα παραγωγή μεγάλης κλίμακας αυτού από ιατρικές εταιρείες.Στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου σχεδίασε φορητό μηχάνημα ακτίνων Χ και ταξίδευε στο μέτωπο για να βοηθήσει η ίδια τους τραυματίες.
Η Μαρί Κιουρί πέθανε το 1934, σε ηλικία 66 ετών από λευχαιμία, που υποστηρίζεται ‒σχεδόν με βεβαιότητα‒ ότι προκλήθηκε από τη συνεχή επαφή της με ραδιενεργά υλικά. Μάλιστα, όλα τα υπάρχοντα από το σπίτι του ζεύγους Κιουρί φυλάσσονται σε ειδικά δοχεία μολύβδου και εάν κάποιος θέλει να διαβάσει τα χειρόγραφα, πρωτότυπα κείμενα της Κιουρί, πρέπει να λάβει ιδιαίτερες προφυλάξεις, καθώς εκπέμπουν ακόμη ραδιενεργή ακτινοβολία.
Η Παράσταση
Το θεατρικό έργο, που υπογράφουν ο Θέμης Μουμουλίδης και η Παναγιώτα Πανταζή, βασισμένο σε βιογραφικό υλικό, ντοκουμέντα και μαρτυρίες, παρακολουθεί την συναρπαστική περιπέτεια μιας ζωής που αγγίζει το μυθιστόρημα, από τη κορυφή της επιστημονικής ανδροκρατούμενης κοινότητας έως τη κατακραυγή και τη τραγικότητα που της επιφύλαξε η Ιστορία με την μετέπειτα ολέθρια χρήση των ανακαλύψεών της. Και όλη αυτή η σπουδαία πορεία, συμπορεύεται με συνέπεια και συνέχεια, στο βωμό της επιστήμης.
Η παράσταση, καταφέρνει να γοητεύσει και να οδηγήσει τον θεατή να ανακαλύψει το σύμπαν που έχουν συνθέσει οι συγγραφείς. Σίγουρα πρόκειται για μια παράσταση, που κρύβει μόχθο και όραμα.Ο κόσμος της Μαρί Κιουρί αναδεικνύεται μέσα από εικόνες, ήχους ,συναισθήματα και μουσικές, με ένα κείμενο-διαμάντι,που αφηγείται την ιστορία, χωρίς ούτε μια στιγμή να θυσιάζει την ποιητική του ισχύ. Εκεί που χωλαίνει, όμως, η παράσταση, είναι στο ότι η σκηνοθεσία άφησε σε χαλαρούς ρυθμούς τη σκηνική συνεργασία των ηθοποιών, σε ένα έργο που απαιτούσε έντονη συνεργασία, ρυθμό και αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Η Κατερίνα Τάκαλου,που επιφορτίζεται το δύσκολο εγχείρημα να υποδυθεί την ηρωίδα, καταδύεται με θέρμη και αλήθεια στο ρόλο της. Δίνεται ολόψυχα, με παράφορο αλλά αξιοσημείωτα ελεγχόμενο πάθος, πλούσια συναισθηματική γκάμα και με μια ερμηνεία βγαλμένη μέσα από τα σπλάχνα της.Το ερμηνευτικό της σόλο, όταν "πνίγεται και προσπαθεί να ανασάνει", είναι μια μαθητεία πάνω στην τέχνη της εκφοράς του λόγου και της συναισθηματικής μνήμης. Ο Γιάννης Παπαδόπουλος, στο ρόλο του Κιουρί, είναι μόνο διεκπεραιωτικός, μειλίχιος και υποτονικός, αποτυγχάνει να συντονιστεί στη συχνότητα της θεατρικής του παρτενέρ. Το ίδιο και η Κατερίνα Λυπηρίδου,η οποία είναι σπασμωδική, με φλύαρη κινησιολογία και αναίτια έντονη εκφορά του λόγου.Η Ιφιγένεια Καραμήτρου,στο ρόλο της αφηγήτριας-κόρης των Κιουρί, αποτελεί έναν στέρεο συνδετικό κρίκο της ιστορίας.Με μέτρο και εκφραστική ηρεμία, ακουμπάει ερμηνευτικά σε σωστά πατήματα.
Η προβολή σε οθόνη δημοσιευμάτων από εφημερίδες της εποχής ή αρχειακών ντοκουμέντων, καθώς και στιγμιότυπα από φωτογραφίες ή κινηματογραφικές λήψεις, βοηθά τη ροή της παράστασης και αποδεικνύεται ιδιαιτέρως διαφωτιστική και χρήσιμη.Τα σκηνικά και τα κοστούμια δίνουν ωραίο και ταιριαστό τόνο στην ατμόσφαιρα της εποχής, οι φωτισμοί συμβάλλουν στο χτίσιμο των απαραίτητων συναισθηματικών διακυμάνσεων, ενώ ο ηχητικός σχεδιασμός και οι συνθέσεις δεν ξεφεύγουν καθόλου από το κλίμα, χαρίζοντας στη παράσταση την απαιτούμενη δραματουργική κλιμάκωση.
Η παράσταση είναι ενδιαφέρουσα και τα εύσημα θα πρέπει να δοθούν πρωτίστως στο συγγραφικό δίδυμο και την ερμηνείας της Κ.Τάκαλου.Οι ηθοποιοί μπορούν να βρουν τις σωστές θερμοκρασίες στη πορεία, αναδεικνύοντας εύστοχα τη ζωή μια γυναίκας larger than life. Mια θεατρική βιογραφία που αξίζει να δει κανείς.
Συγγραφέας:Θέμης Μουμουλίδης - Παναγιώτα Πανταζή
Σκηνοθεσία:Θέμης Μουμουλίδης
Σκηνικά:Παναγιώτα Κοκκορού
Κοστούμια:Παναγιώτα Κοκκορού
Μουσική:Αλεξάνδρα Μικρούτσικου
Φωτισμοί:Νίκος Σωτηρόπουλος
Φωτογραφίες:Ελίνα Γιουνανλή
Βοηθός Σκηνοθετη:Ανοιξιά Μπουντζιούκα
Παίζουν:Κωνσταντίνα Τάκαλου, Ιφιγένεια Καραμήτρου,
Κατερίνα Λυπηρίδου, Γιάννης Παπαδόπουλος
Παραστάσεις: Τετάρτη 17.30 Παρασκευή 21.00
Σάββατο 21.00 |Κυριακή 21.00
Σύγχρονο Θέατρο, Ευμολπιδών 45, Γκάζι (Δίπλα στο μετρό Κεραμεικός).
Τηλ. 210 3464380. Ε: [email protected]
Γεννημένη το 1867 στην Πολωνία, στα 24 χρόνια της πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε Φυσική, Χημεία και Μαθηματικά στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης και ως τα 27 της είχε ολοκληρώσει δύο μεταπτυχιακά διπλώματα, ένα στη Φυσική και ένα στη Χημεία. Παντρεύτηκε τον επίσης επιστήμονα Πιερ Κιουρί, ο οποίος αποτέλεσε και τον πιο στενό επιστημονικό της συνεργάτη. Την εποχή εκείνη, μόλις είχαν ανακαλυφθεί οι ακτίνες Χ από τον Βίλχεμ Ρέντγκεν και είχε ληφθεί η πρώτη ακτινογραφία (1895). Έναν χρόνο αργότερα ο Ανρί Μπεκερέλ ανακάλυψε ότι άλατα ουρανίου (ενώσεις με ουράνιο) εξέπεμπαν, αυθόρμητα, έναν τύπο ακτινοβολίας που διέφερε από τις πρόσφατα ανακαλυφθείσες ακτίνες Χ και μπορούσε να αποτυπωθεί σε φωτογραφική πλάκα. Η Μαρί μελέτησε αυτόν τον νέο τύπο ακτινοβολίας στη διδακτορική της διατριβή,ως η πρώτη γυναίκα- διδάκτορας στην Ευρώπη.Το ζεύγος Κιουρί ονόμασε το φαινόμενο της εκπομπής ακτινοβολίας από τα άτομα «ραδιενέργεια»,ενώ το 1898, ανακάλυψαν δύο νέα χημικά στοιχεία, το πολώνιο και το ράδιο, τα οποία ήταν πολύ πιο ραδιενεργά από το ουράνιο.
Το 1903, κέρδισε το Νόμπελ Φυσικής μαζί με τον σύζυγό της και τον Ανρί Μπεκερέλ για την ανακάλυψη της ραδιενέργειας. Τρία χρόνια αργότερα και μετά τον θάνατο του Πιερ Κιουρί, η Μαρί ανακηρύχθηκε καθηγήτρια, αποτελώντας την πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Το 1911, τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Χημείας για την ανακάλυψη των δύο χημικών στοιχείων (πολώνιου και ράδιου) και για την απομόνωση και περιγραφή των ατομικών ιδιοτήτων του ράδιου.Κατά τη διάρκεια των μελετών της, η Κιουρί ανακάλυψε ότι το ράδιο μπορούσε να σκοτώσει φυσιολογικά κύτταρα και συμπέρανε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για να σκοτώσει καρκινικά κύτταρα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη χρήση ακτινοβολιών στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Η συνειδητοποίηση αυτή δεν την εμπόδισε από το να συνεχίσει, ανιδιοτελώς, να δουλεύει με ραδιενεργά υλικά, παρότι πιθανότατα συνειδητοποιούσε ότι την εξέθεταν σε κίνδυνο. Εκτός αυτού, δεν κατοχύρωσε πατέντα για την παραγωγή του ράδιου, πράγμα που συνεπάγεται ότι δεν αποκόμισε κανένα έσοδο από τη μετέπειτα παραγωγή μεγάλης κλίμακας αυτού από ιατρικές εταιρείες.Στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου σχεδίασε φορητό μηχάνημα ακτίνων Χ και ταξίδευε στο μέτωπο για να βοηθήσει η ίδια τους τραυματίες.
Η Μαρί Κιουρί πέθανε το 1934, σε ηλικία 66 ετών από λευχαιμία, που υποστηρίζεται ‒σχεδόν με βεβαιότητα‒ ότι προκλήθηκε από τη συνεχή επαφή της με ραδιενεργά υλικά. Μάλιστα, όλα τα υπάρχοντα από το σπίτι του ζεύγους Κιουρί φυλάσσονται σε ειδικά δοχεία μολύβδου και εάν κάποιος θέλει να διαβάσει τα χειρόγραφα, πρωτότυπα κείμενα της Κιουρί, πρέπει να λάβει ιδιαίτερες προφυλάξεις, καθώς εκπέμπουν ακόμη ραδιενεργή ακτινοβολία.
Η Παράσταση
Το θεατρικό έργο, που υπογράφουν ο Θέμης Μουμουλίδης και η Παναγιώτα Πανταζή, βασισμένο σε βιογραφικό υλικό, ντοκουμέντα και μαρτυρίες, παρακολουθεί την συναρπαστική περιπέτεια μιας ζωής που αγγίζει το μυθιστόρημα, από τη κορυφή της επιστημονικής ανδροκρατούμενης κοινότητας έως τη κατακραυγή και τη τραγικότητα που της επιφύλαξε η Ιστορία με την μετέπειτα ολέθρια χρήση των ανακαλύψεών της. Και όλη αυτή η σπουδαία πορεία, συμπορεύεται με συνέπεια και συνέχεια, στο βωμό της επιστήμης.
Η παράσταση, καταφέρνει να γοητεύσει και να οδηγήσει τον θεατή να ανακαλύψει το σύμπαν που έχουν συνθέσει οι συγγραφείς. Σίγουρα πρόκειται για μια παράσταση, που κρύβει μόχθο και όραμα.Ο κόσμος της Μαρί Κιουρί αναδεικνύεται μέσα από εικόνες, ήχους ,συναισθήματα και μουσικές, με ένα κείμενο-διαμάντι,που αφηγείται την ιστορία, χωρίς ούτε μια στιγμή να θυσιάζει την ποιητική του ισχύ. Εκεί που χωλαίνει, όμως, η παράσταση, είναι στο ότι η σκηνοθεσία άφησε σε χαλαρούς ρυθμούς τη σκηνική συνεργασία των ηθοποιών, σε ένα έργο που απαιτούσε έντονη συνεργασία, ρυθμό και αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Η Κατερίνα Τάκαλου,που επιφορτίζεται το δύσκολο εγχείρημα να υποδυθεί την ηρωίδα, καταδύεται με θέρμη και αλήθεια στο ρόλο της. Δίνεται ολόψυχα, με παράφορο αλλά αξιοσημείωτα ελεγχόμενο πάθος, πλούσια συναισθηματική γκάμα και με μια ερμηνεία βγαλμένη μέσα από τα σπλάχνα της.Το ερμηνευτικό της σόλο, όταν "πνίγεται και προσπαθεί να ανασάνει", είναι μια μαθητεία πάνω στην τέχνη της εκφοράς του λόγου και της συναισθηματικής μνήμης. Ο Γιάννης Παπαδόπουλος, στο ρόλο του Κιουρί, είναι μόνο διεκπεραιωτικός, μειλίχιος και υποτονικός, αποτυγχάνει να συντονιστεί στη συχνότητα της θεατρικής του παρτενέρ. Το ίδιο και η Κατερίνα Λυπηρίδου,η οποία είναι σπασμωδική, με φλύαρη κινησιολογία και αναίτια έντονη εκφορά του λόγου.Η Ιφιγένεια Καραμήτρου,στο ρόλο της αφηγήτριας-κόρης των Κιουρί, αποτελεί έναν στέρεο συνδετικό κρίκο της ιστορίας.Με μέτρο και εκφραστική ηρεμία, ακουμπάει ερμηνευτικά σε σωστά πατήματα.
Η προβολή σε οθόνη δημοσιευμάτων από εφημερίδες της εποχής ή αρχειακών ντοκουμέντων, καθώς και στιγμιότυπα από φωτογραφίες ή κινηματογραφικές λήψεις, βοηθά τη ροή της παράστασης και αποδεικνύεται ιδιαιτέρως διαφωτιστική και χρήσιμη.Τα σκηνικά και τα κοστούμια δίνουν ωραίο και ταιριαστό τόνο στην ατμόσφαιρα της εποχής, οι φωτισμοί συμβάλλουν στο χτίσιμο των απαραίτητων συναισθηματικών διακυμάνσεων, ενώ ο ηχητικός σχεδιασμός και οι συνθέσεις δεν ξεφεύγουν καθόλου από το κλίμα, χαρίζοντας στη παράσταση την απαιτούμενη δραματουργική κλιμάκωση.
Η παράσταση είναι ενδιαφέρουσα και τα εύσημα θα πρέπει να δοθούν πρωτίστως στο συγγραφικό δίδυμο και την ερμηνείας της Κ.Τάκαλου.Οι ηθοποιοί μπορούν να βρουν τις σωστές θερμοκρασίες στη πορεία, αναδεικνύοντας εύστοχα τη ζωή μια γυναίκας larger than life. Mια θεατρική βιογραφία που αξίζει να δει κανείς.
Συγγραφέας:Θέμης Μουμουλίδης - Παναγιώτα Πανταζή
Σκηνοθεσία:Θέμης Μουμουλίδης
Σκηνικά:Παναγιώτα Κοκκορού
Κοστούμια:Παναγιώτα Κοκκορού
Μουσική:Αλεξάνδρα Μικρούτσικου
Φωτισμοί:Νίκος Σωτηρόπουλος
Φωτογραφίες:Ελίνα Γιουνανλή
Βοηθός Σκηνοθετη:Ανοιξιά Μπουντζιούκα
Παίζουν:Κωνσταντίνα Τάκαλου, Ιφιγένεια Καραμήτρου,
Κατερίνα Λυπηρίδου, Γιάννης Παπαδόπουλος
Παραστάσεις: Τετάρτη 17.30 Παρασκευή 21.00
Σάββατο 21.00 |Κυριακή 21.00
Σύγχρονο Θέατρο, Ευμολπιδών 45, Γκάζι (Δίπλα στο μετρό Κεραμεικός).
Τηλ. 210 3464380. Ε: [email protected]