O Κόλιν Φερθ γεννήθηκε στο Γκρέισχοτ του Χάμπσαϊρ, στην Αγγλία το 1960. Οι γονείς του, η Σίρλεϊ Τζιν και ο Ντέιβιντ Νόρμαν Λιούις Φερθ ήταν ακαδημαϊκοί και δίδασκαν αντίστοιχα, συγκριτική θεολογία και Ιστορία. Το μικρόβιο της υποκριτικής «μόλυνε» και τον μικρότερο αδελφό του, τον Τζόναθαν, ενώ η αδελφή του η Κέιτ, δεν είχε τις ίδιες καλλιτεχνικές ανησυχίες. Ο Φερθ πέρασε τα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής του στη Νιγηρία, όπου δίδασκε ο πατέρα τους. Όταν η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αγγλία, ο Φερθ βρέθηκε σε ένα «σκληρό σχολείο», το «King’s School» στο Χάμπσαϊρ. Πολύ γρήγορα κατάλαβε ότι η σχολική ρουτίνα δεν τον ενδιέφερε καθόλου. Σύμφωνα με δηλώσεις του, διάβαζε την Οδύσσεια στο σπίτι του αλλά απέφευγε να πατάει το πόδι του στην τάξη. Στην εφηβεία του είχε αποφασίσει ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός. Στα δεκαοχτώ του εγκατέλειψε το κολέγιο και πήγε στο Λονδίνο όπου συμμετείχε, χωρίς όμως επιτυχία στο National Youth Theatre. Τελικά γράφτηκε στο London Drama Centre και άρχισε ταυτόχρονα να δουλεύει στο Εθνικό Θέατρο (στο τμήμα της γκαρνταρόμπας). Μελετώντας σκληρά έξι μέρες την εβδομάδα για τρία χρόνια, κέρδισε πρωταγωνιστικούς ρόλους στις παραστάσεις «Tartuffe», «King Lear» και «Cat On a Hot tin Roof». Ένας κυνηγός ταλέντων πρόσεξε την ερμηνεία του νεαρού ηθοποιού στον «Άμλετ» και έτσι του προσφέρθηκε ο πρώτος ρόλος του στο West End: ενσάρκωσε τον Γκυ Μπενέτ στην παραγωγή «Another Country» (1981). Όταν ο Ρούπερτ Έβερετ είδε την παράσταση, αποφάσισε ότι ο Φερθ ήταν ιδανικός για την κινηματογραφική μεταφορά του έργου. Το φιλμ βγήκε το 1984 και το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Φερθ στέφθηκε με επιτυχία, καθώς απέσπασε θετικές κριτικές αλλά και τις πρώτες υποψηφιότητές του για τα βραβεία Bafta.To 1986 εμφανίστηκε στην τηλεοπτική σειρά «Lost Empires» και μαζί με τον Κένεθ Μπράνα στο φιλμ «A month in the country». Το 1989 πρωταγωνίστησε στην ταινία «Valmont» του Μίλος Φόρμαν και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ξεκίνησε την παθιασμένη σχέση του με την συμπρωταγωνίστριά του Μεγκ Τίλι, με την οποία έκανε έναν γιο. Εκείνη την περίοδο ήταν πλέον μέλος της ομάδας των ανερχόμενων Βρετανών ηθοποιών οι οποίοι διεκδικούσαν τη δική τους θέση στο κινηματογραφικό στερέωμα, όπως τους Τιμ Ροθ, Γκάρι Όλντμαν, Πωλ ΜακΓκαν κ.α. Κατόρθωσε να κατακτήσει τις καρδιές των Βρετανίδων, με τη συμμετοχή του στη σειρά του ΒΒC «Περηφάνια και προκατάληψη» που βασιζόταν στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Τζέιν Ώστιν.Η σειρά έγινε αφορμή για να συνάψει δεσμό με τη συμπρωταγωνίστριά του Tζένιφερ Εχλ, αλλά ο έρωτάς τους δεν κράτησε και ακολούθησε ο γάμος του με την ιταλίδα παραγωγό και σκηνοθέτη Λίβια Γκιουγκιόλι. Οι καθολικοί γονείς της Λίβια αντιμετώπισαν με επιφυλακτικότητα αυτόν το Βρετανό που ήταν κατά μία δεκαετία μεγαλύτερος από την κόρη τους, ηθοποιός και είχε ήδη ένα παιδί από μια άλλη με την οποία δεν υπήρξε ποτέ παντρεμένος.Το ζευγάρι έχει αποκτήσει δύο παιδιά, τον Λούκα και τον Ματέο, και ζει στο Λος Άντζελες.
Ωστόσο δεν ξέχασε ποτέ ποιος του «χάρισε» το πρώτο του φανατικό κοινό. Έχει δηλώσει με το γνωστό του χιούμορ στους δημοσιογράφους, ότι η Τζέιν Ώστιν συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στις σημαντικότερες γυναίκες της ζωής του, μαζί με την μητέρα και τη γυναίκα του. Στην «Περηφάνια και προκατάληψη» ενσάρκωσε τον Φιτζγουίλιαμ Ντάρσι. Για αυτή την ερμηνεία του τον λάτρεψε η Μπρίτζετ Τζόουνς, ο χαρακτήρας που έπλασε η Έλεν Φίλντινγκ στο μπεστ σέλερ της «Το ημερολόγιο της Μπρίτζετ Τζόουνς». Το αστείο ήταν ότι όταν γυρίστηκαν σε ταινίες τα βιβλία της Φίλντινγκ, ο Κόλιν Φερθ έπαιξε τον αγαπημένο της ηρωίδας, ο οποίος λεγόταν...Μαρκ Ντάρσι. Η συμμετοχή του σε αυτή την ανάλαφρη ρομαντική κομεντί δίπλα στη Ρενέ Ζεβελγκερ και τον Χιου Γκραντ, πρόσθεσε πόντους στη διεθνή κινηματογραφική καριέρα του (το 2000) ενώ ακολούθησε και το σίκουελ («Mπρίτζετ Τζόουνς: η επόμενη σελίδα» 2004.) Ωστόσο θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι ο χαμηλών τόνων Κόλιν Φερθ καθυστέρησε να ξεδιπλώσει στον κινηματογράφο το εύρος του ταλέντου του, συμμετέχοντας σε αισθηματικές, ανάλαφρες κομεντί. Το 1996 είχε έναν δεύτερο ρόλο στον «Άγγλο ασθενή» του Άντονι Μινγκέλα. Συμμετείχε ακόμη στο «Fever Pitch» (1997), «Ερωτευμένο Σαίξπηρ» (1998), «Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός» (2002), «Nάνι Μακ Φι: η μαγική νταντά» (2005), «Αγάπη είναι» (2003), «What a girl wants» (2003), «Όταν με βρήκε» (2007), στην εμπορική επιτυχία «Mamma mia» με τη Μέριλ Στριπ (2008). Ενσάρκωσε τον ζωγράφο Βερμέερ στο «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» , ενώ πήρε πολύ θετικές κριτικές για τη συμμετοχή του στην ταινία «Easy Virtue».
Το 2008 είχε πρωταγωνιστήσει στην «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» που βασίζεται στο γνωστό έργο του Τσαρλς Ντίκενς, δίπλα στον Τζιμ Κάρεϊ. Το βιογραφικό του περιλαμβάνει ακόμη αξιόλογες παραγωγές όπως τα «Εκεί που Βρίσκεται η Αλήθεια» του Ατόμ Εγκογιάν, «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι» του Όλιβερ Πάρκερ και «Genova» του Μάικλ Ουίντερμποτομ. Το φιλμ όμως που πραγματικά απογείωσε την καριέρα του και ανέδειξε τις υποκριτικές του ικανότητες ήταν το «Ένας άντρας μόνος», η κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Κρίστοφερ Ίσεργουντ, από έναν σκηνοθέτη-αουτσάιντερ, τον πρωτοεμφανιζόμενο στον κινηματογράφο, σχεδιαστή Τομ Φορντ. Ο Κολιν Φερθ στο ρόλο ενός ομοφυλόφιλου καθηγητή λίγο πριν αυτοκτονήσει, έλαβε διθυραμβικές κριτικές, κέρδισε τις εντυπώσεις στο 66ο Φεστιβάλ Βενετίας, διεκδίκησε το Όσκαρ, ενώ τιμήθηκε με τα βραβεία Coppa Volpi και Βafta. Άλλη μια απαιτητική ερμηνεία έρχεται να προστεθεί στο βιογραφικό του με το δράμα «Ο λόγος του βασιλιά» του Τομ Χούπερ, ερμηνεία για την οποία πήρε το βραβείο Όσκαρ.
«Δουλεύω με βάση τις επιλογές που έχω μπροστά μου και οι λόγοι για τους οποίους διαλέγω μια δουλειά, είναι διαφορετικοί κάθε φορά και εξαρτώνται από τις συνθήκες. Κάποιες φορές, λέω “ναι” σε μια δουλειά, γιατί υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους θα πέθαινα να συνεργαστώ μαζί τους. Άλλες πάλι, έχω απλά την επιθυμία να ταρακουνήσω λίγο τα πράγματα και να μην παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά», απαντά ερωτώμενος για τα κριτήρια των επαγγελματικών του επιλογών. Τονίζει ακόμα ότι «προτιμώ πέντε ανθρώπους που γνωρίζουν τη δουλειά μου και την εκτιμούν, παρά πέντε εκατομμύρια που με ξέρουν και τους είμαι αδιάφορος», επισημαίνοντας έτσι την ποιότητα και την ουσία που επιδιώκει να έχουν όλες του οι συνεργασίες. Όταν δεν δουλεύει, λατρεύει το διάβασμα. Ένα πάθος που κληρονόμησε από τους καθηγητές γονείς του. Και παρά τη μειλίχια εικόνα του, ο Φερθ παραδέχεται ότι υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούν να τον βγάλουν εκτός εαυτού. «Δεν είμαι υπομονετικός και κάποιες συμπεριφορές με οδηγούν στην τρέλα. Στη δουλειά μου, εκνευρίζομαι απίστευτα όταν οι άνθρωποι παρεξηγούν καταστάσεις ή δεν σέβονται τις ανάγκες των άλλων. Έχω μάθει, όμως, να μη χάνω την ψυχραιμία μου. Κάθε φορά που νιώθω απογοήτευση, αυτή διαρκεί συνήθως ένα με δύο λεπτά. Αρκεί να αγκαλιάσεις για λίγο τον εαυτό σου και θα είσαι μια χαρά…».Σε όλα αυτά τα χρόνια, ο 56χρονος ηθοποιός δεν σταματά ποτέ να ψάχνεται και να αναζητά το διαφορετικό, εκπλήσσοντάς μας. Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του τυχερό. «Πιστεύω ότι δεν χρειάστηκε να παλέψω πολύ για να φτάσω εδώ που είμαι σήμερα. Υπήρξα τυχερός», υποστηρίζει. Κάποιοι άλλοι, βέβαια, αυτό το ονομάζουν… ταλέντο. Τολμηρός, αποφασιστικός, διεκδικητικός, παθιασμένος, οξυδερκής και πνευματώδης. Αυτή είναι η «ήρεμη δύναμη» που ακούει στο όνομα Κόλιν Φερθ.
«Δουλεύω με βάση τις επιλογές που έχω μπροστά μου και οι λόγοι για τους οποίους διαλέγω μια δουλειά, είναι διαφορετικοί κάθε φορά και εξαρτώνται από τις συνθήκες. Κάποιες φορές, λέω “ναι” σε μια δουλειά, γιατί υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους θα πέθαινα να συνεργαστώ μαζί τους. Άλλες πάλι, έχω απλά την επιθυμία να ταρακουνήσω λίγο τα πράγματα και να μην παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά», απαντά ερωτώμενος για τα κριτήρια των επαγγελματικών του επιλογών. Τονίζει ακόμα ότι «προτιμώ πέντε ανθρώπους που γνωρίζουν τη δουλειά μου και την εκτιμούν, παρά πέντε εκατομμύρια που με ξέρουν και τους είμαι αδιάφορος», επισημαίνοντας έτσι την ποιότητα και την ουσία που επιδιώκει να έχουν όλες του οι συνεργασίες. Όταν δεν δουλεύει, λατρεύει το διάβασμα. Ένα πάθος που κληρονόμησε από τους καθηγητές γονείς του. Και παρά τη μειλίχια εικόνα του, ο Φερθ παραδέχεται ότι υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούν να τον βγάλουν εκτός εαυτού. «Δεν είμαι υπομονετικός και κάποιες συμπεριφορές με οδηγούν στην τρέλα. Στη δουλειά μου, εκνευρίζομαι απίστευτα όταν οι άνθρωποι παρεξηγούν καταστάσεις ή δεν σέβονται τις ανάγκες των άλλων. Έχω μάθει, όμως, να μη χάνω την ψυχραιμία μου. Κάθε φορά που νιώθω απογοήτευση, αυτή διαρκεί συνήθως ένα με δύο λεπτά. Αρκεί να αγκαλιάσεις για λίγο τον εαυτό σου και θα είσαι μια χαρά…».Σε όλα αυτά τα χρόνια, ο 56χρονος ηθοποιός δεν σταματά ποτέ να ψάχνεται και να αναζητά το διαφορετικό, εκπλήσσοντάς μας. Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του τυχερό. «Πιστεύω ότι δεν χρειάστηκε να παλέψω πολύ για να φτάσω εδώ που είμαι σήμερα. Υπήρξα τυχερός», υποστηρίζει. Κάποιοι άλλοι, βέβαια, αυτό το ονομάζουν… ταλέντο. Τολμηρός, αποφασιστικός, διεκδικητικός, παθιασμένος, οξυδερκής και πνευματώδης. Αυτή είναι η «ήρεμη δύναμη» που ακούει στο όνομα Κόλιν Φερθ.