Ο Σιντάρτα Γκαουτάμα υπήρξε πνευματικός δάσκαλος από την αρχαία Ινδία, αναγνωρίζεται ευρέως ως ο Υπέρτατος Βούδας και ιστορικός ιδρυτής του Βουδισμού. Θεωρείται ως ένας από μια μεγάλη ακολουθία από Βούδες, η οποία κατευθύνεται είτε προς το άχρονο παρελθόν είτε προς τους μακρινούς ορίζοντες του μέλλοντος. Κάποιοι τον θεωρούν ως τον τελευταίο αυτής της ακολουθίας που ήρθαν στον κόσμο για να κηρύξουν ή να αναβιώσουν την διδασκαλία (την οδό) του Βούδα ενώ άλλοι τον θεωρούν μποντισάτβα, έναν άνθρωπο που πέτυχε τη φώτιση αλλά ανέβαλε την είσοδό του στη Νιρβάνα για να βοηθήσει κι άλλους που αναζητούσαν τη φώτιση. Ο χρόνος της γέννησης και του θανάτου του είναι ανεξακρίβωτα, οι περισσότεροι ιστορικοί χρονολογούν τη ζωή του από το 563 π.Χ ως το 483.
Θεωρείται ο θεμελιωτής της θρησκείας του Βουδισμού και κατά κάποιους ο αναμορφωτής του Βραχμανισμού ενώ στη περίοδο που έζησε αναμιγνύονται πολλά ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία. Γεννήθηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα σε ένα μικρό βασίλειο ονόματι Καπιλαβάστου, στην περιοχή Τεράι, που βρίσκονταν στις πλαγιές των Ιμαλαΐων εκεί περίπου που σήμερα βρίσκονται τα σύνορα Νεπάλ και Ινδίας. Παρόλο που υπάρχουν αρκετά ιστορικά στοιχεία, η περίοδος που έζησε δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια. Άλλες σχολές τοποθετούν ότι έδρασε ανάμεσα στο 624 π.Χ. με 544 π.Χ. και άλλες ανάμεσα στο 448 π.Χ. με 368 π.Χ. Το όνομα του ήταν Σιντάρτα Γκώταμα ενώ το όνομα Βούδας του δόθηκε αργότερα, σημαίνει Φωτισμένος. Ο πατέρας του ονομάζονταν Σουντοντάνα ή Ζουδοδάνα και ήταν ηγετικό μέλος της φατρίας των Σακύα ή -κατά άλλους- ήταν βασιλιάς. Ο Σιντάρτα σε ηλικία δεκάξι χρονών κέρδισε σε μονομαχία, ενώ κατά άλλους του επιβλήθηκε η μελλοντική του γυναίκα Γιασοντάρα και απέκτησε ένα γιο, τον Ραχούλα που σημαίνει «αλυσίδα».
Λέγεται πως κατά την γέννηση του Σιντάρτα ο σοφός Ασίτα προέβλεψε ότι το παιδί αυτό θα ήταν «ο σωτήρας του κόσμου» και εξαιτίας αυτής της προφητείας, ο Σουντοντάνα για να μην χάσει τον διάδοχο του θρόνου, του εξασφάλισε μια πολυτελή διαμονή μέσα στο παλάτι αποκρύπτοντας επιμελώς την δυστυχία και την φθαρτή πλευρά της ζωής. Όμως, παρά τις προτροπές του πατέρα του και των παιδαγωγών του, ο Σιντάρτα συνέχισε να αναζητά και να θέλει να γνωρίσει το γιατί της ύπαρξης. Ο μύθος λέει πως οι θεοί έθεσαν τα γεγονότα με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιληφθεί την κατεύθυνση που έπρεπε να πάρει στην ζωή του. Ο πρίγκιπας Σιντάρτα από μικρός είχε δείξει εξαιρετικά πνευματικά χαρίσματα και ικανότητες και σε ηλικία 16 ετών νυμφεύθηκε την πριγκίπισσα Γιασοντάρα ζώντας μέσα στα πλούτη και την προστατευμένη ζωή του παλατιού. Στην ηλικία των 29 χρόνων ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπος με τη ζωή έξω από το παλάτι. Μεταξύ άλλων, είδε ένα γέρο, έναν πολύ άρρωστο άνθρωπο και ένα νεκρό και συνειδητοποίησε ότι τα γηρατειά, η αρρώστια και ο θάνατος, είναι συνυφασμένα με την ανθρώπινη ζωή. Οι μέχρι τότε αυτονόητες απολαύσεις χάσανε τη γοητεία τους και αποφάσισε να εγκαταλείψει την πριγκιπική ζωή και να γίνει περιπλανώμενος ασκητής ώστε να βρει την μη παροδική, την μόνιμη ευτυχία. Όπως είπε ο ίδιος: «στο άνθος της ηλικίας μου αναχώρησα από την πατρική στέγη με ξυρισμένο κεφάλι και ρακένδυτος, παρά την θέληση των γονέων μου και παρά τους θρήνους τους, για να πορευθώ στις ερημιές με σκοπό να βρω την ύψιστη γαλήνη».
Λέγεται πως κατά την γέννηση του Σιντάρτα ο σοφός Ασίτα προέβλεψε ότι το παιδί αυτό θα ήταν «ο σωτήρας του κόσμου» και εξαιτίας αυτής της προφητείας, ο Σουντοντάνα για να μην χάσει τον διάδοχο του θρόνου, του εξασφάλισε μια πολυτελή διαμονή μέσα στο παλάτι αποκρύπτοντας επιμελώς την δυστυχία και την φθαρτή πλευρά της ζωής. Όμως, παρά τις προτροπές του πατέρα του και των παιδαγωγών του, ο Σιντάρτα συνέχισε να αναζητά και να θέλει να γνωρίσει το γιατί της ύπαρξης. Ο μύθος λέει πως οι θεοί έθεσαν τα γεγονότα με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιληφθεί την κατεύθυνση που έπρεπε να πάρει στην ζωή του. Ο πρίγκιπας Σιντάρτα από μικρός είχε δείξει εξαιρετικά πνευματικά χαρίσματα και ικανότητες και σε ηλικία 16 ετών νυμφεύθηκε την πριγκίπισσα Γιασοντάρα ζώντας μέσα στα πλούτη και την προστατευμένη ζωή του παλατιού. Στην ηλικία των 29 χρόνων ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπος με τη ζωή έξω από το παλάτι. Μεταξύ άλλων, είδε ένα γέρο, έναν πολύ άρρωστο άνθρωπο και ένα νεκρό και συνειδητοποίησε ότι τα γηρατειά, η αρρώστια και ο θάνατος, είναι συνυφασμένα με την ανθρώπινη ζωή. Οι μέχρι τότε αυτονόητες απολαύσεις χάσανε τη γοητεία τους και αποφάσισε να εγκαταλείψει την πριγκιπική ζωή και να γίνει περιπλανώμενος ασκητής ώστε να βρει την μη παροδική, την μόνιμη ευτυχία. Όπως είπε ο ίδιος: «στο άνθος της ηλικίας μου αναχώρησα από την πατρική στέγη με ξυρισμένο κεφάλι και ρακένδυτος, παρά την θέληση των γονέων μου και παρά τους θρήνους τους, για να πορευθώ στις ερημιές με σκοπό να βρω την ύψιστη γαλήνη».
Έζησε για 6 χρόνια σε ένα φαράγγι μαζί με 5 ακόμα ασκητές, ασκούμενος στην πιο αυστηρή Χάθα Γιόγκα, μέχρι σχεδόν το σημείο να πλησιάσει τον θάνατο από ασιτία. Από εκεί, άρχισε αυτόμυητικές περιπλανήσεις και κάθισε κάτω από το δένδρο Bo, με την απόφαση να μην σηκωθεί μέχρι να δεχθεί την πραγματική Φώτιση. Εμφανίστηκε ο δαίμονας Μάρα, η προσωποποίηση των πειρασμών αλλά ο Σιντάρτα τον νίκησε και πέτυχε τελικά την πολυπόθητη Φώτιση, εισήλθε στην Νιρβάνα και ανήλθε σε «Βούδα» αποκτώντας πλήρη επίγνωση της αιτίας της δυστυχίας, (Τέσσερις Ευγενείς Αλήθειες) και τα απαραίτητα βήματα για να εξαλειφθεί, (Ευγενές Οκταπλό Μονοπάτι). Επέστρεψε στους 5 συντρόφους του στο φαράγγι, τους δίδαξε την ανακάλυψη του και κέρδισε την αφοσίωσή τους (υπήρξαν οι πρώτοι 5 βουδιστές μοναχοί). Πέρασε τα επόμενα 45 χρόνια του βίου του περιδιαβαίνοντας τις βορειοανατολικές Ινδίες και διδάσκοντας, συνοδευόμενος πάντα από έναν αριθμό πιστών μοναχών. Από την αρχή, ο Βουδισμός ήταν εξίσου ανοιχτός σε όλες τις φυλές και κοινωνικές τάξεις, άντρες και γυναίκες και δεν υιοθετούσε καμιά ιδέα για κάστες και ιεραρχήσεις. Στην ηλικία των 80 ο Βούδας ξεκίνησε να μιλά για τον θάνατό του καθώς έφτανε η διδασκαλίας του σε ένα τέλος. Τις τελευταίες στιγμές της ζωής του, ρώτησε τους μοναχούς αν είχαν κάποια ερώτηση ή την ανάγκη να τους διασαφηνίσει κάποιο σημείο της διδασκαλίας του. Απάντησαν αρνητικά. Τότε έκλεισε ειρηνικά τα μάτια του και εισήλθε στην Παρινιρβάνα.
Οι Τέσσερις Αλήθειες αποτελούν τον «Ακρογωνιαίο Λίθο» της βουδιστικής παράδοσης
1. Η ύπαρξη είναι πόνος. (Τα πάντα είναι φευγαλέα και μεταβάλλονται όσο κι αν δίνουν την εντύπωση πως διαρκούν, όλα τα όντα, και ο άνθρωπος, συναντούν τον πόνο σε διάφορα επίπεδα, στη γέννηση, την φθορά, την αρρώστια, τον θάνατο).
2. Αιτία του πόνου είναι η επιθυμία.(που δημιουργείται από την άγνοια, η οποία κάνει να φαίνονται αληθινά τα όσα στην πραγματικότητα είναι ψεύτικα)
3. Η κατάπαυση του πόνου. (Ονομάζεται νιρβάνα που σημαίνει σβήσιμο και πετυχαίνεται με την κατάσβεση της άγνοιας, της επιθυμίας και της απέχθειας).
4. Το μονοπάτι που οδηγεί στην κατάπαυση του πόνου. (Αποτελείται από οκτώ στάδια που μοιάζουν με την Ινδουϊστική γιόγκα γι' αυτό λέγεται «οκταπλό μονοπάτι»).
Το "Ευγενές Οκταπλό Μονοπάτι":
1. Ορθή θέαση (της αληθινής φύσης των πραγμάτων)
2. Ορθή Απόφαση (να εξυψώνεται κανείς σε ανώτερα επίπεδα μέσα από ανώτερες σκέψεις ανιδιοτέλειας, αυταπάρνησης και αγάπης προς όλες τις οντότητες και υπάρξεις).
3. Ορθή Ομιλία(επιμονή στην αλήθεια)
4. Ορθή Συμπεριφορά (αποφυγή αδικιών προς όλες τις εκφράσεις της ζωής)
5. Ορθή Άντληση της Ζωής (αποφυγή υπερβολικής πολυτέλειας, αποφυγή τρόπου βιοπορισμού που βλάπτει τους άλλους).
6. Ορθή Προσπάθεια (για ενθάρρυνση του καλού και πρόληψη του κακού).
7. Ορθή Σκέψη.
8. Ορθή Συγκέντρωση (πειθαρχία, εκπαίδευση και ανάπτυξη του νου με στόχο την έκσταση, την επίγνωση και την αταραξία).
Διάφοροι θρύλοι καθώς και θαύματα κλιμακώνονται στην μετέπειτα ζωή του ως φωτισμένου, όπως η κατανίκηση του Μάρα -της προσωποποίησης του κακού-, η κάθοδος στα κατώτερα βασίλεια όπου αναστήθηκε μπροστά στο κλάμα της μητέρας του Μάιας, η επίσκεψη στους ουρανούς -ότι μετά τον θάνατό του το σώμα του ήταν άφλεκτο στην κοινή φωτιά και ότι έλιωσε μέσα σε μια φωτιά που πήγασε από το πουθενά-, κ.α.
Ο Βούδας σύντομα απόκτησε πολυάριθμους οπαδούς και μαθητές. Παρόλο που θεωρείται συνεχιστής και ανανεωτής του Βραχμανισμού, πολλές φορές η διδασκαλία του έρχεται σε αντίθεση με αυτόν και αντιμετωπίστηκε εχθρικά, κυρίως στην κατάργηση των ορίων των τάξεων του Βραχμανισμού -της λεγόμενης Κάστας.
Οι Διδασκαλίες του Βούδα συγκεντρώνονται από τους μαθητές του πολλά χρόνια αργότερα (543 π.Χ.), περιέχονται στο λεγόμενο «ΚΑΝΩΝ ΠΑΛΙ», γνωστά ως «ΤΡΙΠΙΤΑΚΑ» και χωρίζονται στα εξής:
~ ΣΟΥΤΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Διδασκαλίας),
~ ΒΙΝΑΓΙΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Ηθικών Διδαγμάτων),
~ ΑΒΙΔΑΜΜΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Ψυχολογίας και Φιλοσοφίας).
O Βούδας πέθανε σε ηλικία περίπου ογδόντα χρονών καθισμένος ανάμεσα σε δυο δένδρα, αφού πρώτα είχε κάνει το τελευταίο κήρυγμα στους μαθητές του. Σύμφωνα με μια παράδοση, τα τελευταία του λόγια ήταν:
«Όλα τα σύνθετα πράγματα αποσυντίθενται. Δουλεύετε επιμελώς για την σωτηρία σας.»
1. Η ύπαρξη είναι πόνος. (Τα πάντα είναι φευγαλέα και μεταβάλλονται όσο κι αν δίνουν την εντύπωση πως διαρκούν, όλα τα όντα, και ο άνθρωπος, συναντούν τον πόνο σε διάφορα επίπεδα, στη γέννηση, την φθορά, την αρρώστια, τον θάνατο).
2. Αιτία του πόνου είναι η επιθυμία.(που δημιουργείται από την άγνοια, η οποία κάνει να φαίνονται αληθινά τα όσα στην πραγματικότητα είναι ψεύτικα)
3. Η κατάπαυση του πόνου. (Ονομάζεται νιρβάνα που σημαίνει σβήσιμο και πετυχαίνεται με την κατάσβεση της άγνοιας, της επιθυμίας και της απέχθειας).
4. Το μονοπάτι που οδηγεί στην κατάπαυση του πόνου. (Αποτελείται από οκτώ στάδια που μοιάζουν με την Ινδουϊστική γιόγκα γι' αυτό λέγεται «οκταπλό μονοπάτι»).
Το "Ευγενές Οκταπλό Μονοπάτι":
1. Ορθή θέαση (της αληθινής φύσης των πραγμάτων)
2. Ορθή Απόφαση (να εξυψώνεται κανείς σε ανώτερα επίπεδα μέσα από ανώτερες σκέψεις ανιδιοτέλειας, αυταπάρνησης και αγάπης προς όλες τις οντότητες και υπάρξεις).
3. Ορθή Ομιλία(επιμονή στην αλήθεια)
4. Ορθή Συμπεριφορά (αποφυγή αδικιών προς όλες τις εκφράσεις της ζωής)
5. Ορθή Άντληση της Ζωής (αποφυγή υπερβολικής πολυτέλειας, αποφυγή τρόπου βιοπορισμού που βλάπτει τους άλλους).
6. Ορθή Προσπάθεια (για ενθάρρυνση του καλού και πρόληψη του κακού).
7. Ορθή Σκέψη.
8. Ορθή Συγκέντρωση (πειθαρχία, εκπαίδευση και ανάπτυξη του νου με στόχο την έκσταση, την επίγνωση και την αταραξία).
Διάφοροι θρύλοι καθώς και θαύματα κλιμακώνονται στην μετέπειτα ζωή του ως φωτισμένου, όπως η κατανίκηση του Μάρα -της προσωποποίησης του κακού-, η κάθοδος στα κατώτερα βασίλεια όπου αναστήθηκε μπροστά στο κλάμα της μητέρας του Μάιας, η επίσκεψη στους ουρανούς -ότι μετά τον θάνατό του το σώμα του ήταν άφλεκτο στην κοινή φωτιά και ότι έλιωσε μέσα σε μια φωτιά που πήγασε από το πουθενά-, κ.α.
Ο Βούδας σύντομα απόκτησε πολυάριθμους οπαδούς και μαθητές. Παρόλο που θεωρείται συνεχιστής και ανανεωτής του Βραχμανισμού, πολλές φορές η διδασκαλία του έρχεται σε αντίθεση με αυτόν και αντιμετωπίστηκε εχθρικά, κυρίως στην κατάργηση των ορίων των τάξεων του Βραχμανισμού -της λεγόμενης Κάστας.
Οι Διδασκαλίες του Βούδα συγκεντρώνονται από τους μαθητές του πολλά χρόνια αργότερα (543 π.Χ.), περιέχονται στο λεγόμενο «ΚΑΝΩΝ ΠΑΛΙ», γνωστά ως «ΤΡΙΠΙΤΑΚΑ» και χωρίζονται στα εξής:
~ ΣΟΥΤΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Διδασκαλίας),
~ ΒΙΝΑΓΙΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Ηθικών Διδαγμάτων),
~ ΑΒΙΔΑΜΜΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Ψυχολογίας και Φιλοσοφίας).
O Βούδας πέθανε σε ηλικία περίπου ογδόντα χρονών καθισμένος ανάμεσα σε δυο δένδρα, αφού πρώτα είχε κάνει το τελευταίο κήρυγμα στους μαθητές του. Σύμφωνα με μια παράδοση, τα τελευταία του λόγια ήταν:
«Όλα τα σύνθετα πράγματα αποσυντίθενται. Δουλεύετε επιμελώς για την σωτηρία σας.»
ΤΑ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΤΟΥ
•Το μυστικό της ύπαρξης είναι να μην φοβάσαι. Ποτέ μη φοβάσαι τι θα απογίνεις, ποτέ μην εξαρτάσαι από κάποιον. Μόνο τη στιγμή που αρνείσαι κάθε βοήθεια γίνεσαι πραγματικά ελεύθερος.
•Το πρόβλημα είναι ότι νομίζετε πως έχετε χρόνο.
•Οι επιθυμίες είναι η πηγή της θλίψης.
•Ζήσε τη ζωή σου με τον ίδιο τρόπο που θα ήθελες τα παιδιά σου να ζήσουν τη δική τους.
•Το μεγαλύτερο δώρο είναι η υγεία. Ο μεγαλύτερος πλούτος είναι η ικανοποίηση. Και η καλύτερη σχέση είναι η πίστη.
•Δεν θα τιμωρηθείς για το θυμό σου, θα τιμωρηθείς από το θυμό σου.
•Το να κρατάς θυμό είναι σαν να αρπάζεις ένα αναμμένο κάρβουνο για να το πετάξεις σε κάποιον. Αυτός που καίγεται είσαι εσύ.
•Ο νους είναι το παν. Αυτό που σκέπτεσαι, αυτό γίνεσαι.
•Να μη βυθίζεσαι στο παρελθόν, να μην κάνεις όνειρα για το μέλλον, να επικεντρώνεις τη σκέψη σου στην παρούσα στιγμή.
•Να είσαι ανοικτός, και η ζωή θα είναι πιο εύκολη. Ένα κουταλάκι αλατιού σε ένα ποτήρι νερό κάνει το νερό να μην πίνεται. Ένα κουταλάκι αλατιού σε μια λίμνη δεν έχει καμιά σημασία.
•Μην πιστεύετε τίποτε, ανεξάρτητα από πού το διαβάσατε ή ποιος το είπε, ακόμα κι αν το έχω πει εγώ, αν δεν συμφωνεί με τη δική σας λογική και τον κοινό νου.
•Δεν χρειαζόμαστε περισσότερες γνώσεις, αλλά περισσότερη σοφία. Και η σοφία προέρχεται από την παρατήρηση.
•Μάθετε να ανταποκρίνεστε, όχι να αντιδράτε.
•Λίγοι άνθρωποι φτάνουν στην απέναντι όχθη. Οι υπόλοιποι τρέχουν πάνω – κάτω σ’ αυτήν την πλευρά.
•Δεν μπορείς να βαδίσεις στο μονοπάτι, αν δεν γίνεις το μονοπάτι.
•Όποιος δεν έχει πληγή στο χέρι του, μπορεί να αγγίξει άφοβα το δηλητήριο. Δεν υπάρχει κακό γι’ αυτόν που δεν κάνει κακό.
•Το κακό που κάνεις μένει σε σένα. Το καλό που κάνεις επιστρέφεις σε σένα.
•Όπως ο βράχος δεν μπορεί να κουνηθεί από τον άνεμο, έτσι και ο σοφός είναι αταλάντευτος μέσα σε κακολογίες και επαίνους.
•Κάθε πρωί γεννιόμαστε ξανά. Ό,τι κάνουμε σήμερα είναι αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία.
•Δεν μπορώ να πω αυτό που γνώρισα, γιατί δεν το χωρά καμιά λέξη.
•Το μυστικό της ύπαρξης είναι να μην φοβάσαι. Ποτέ μη φοβάσαι τι θα απογίνεις, ποτέ μην εξαρτάσαι από κάποιον. Μόνο τη στιγμή που αρνείσαι κάθε βοήθεια γίνεσαι πραγματικά ελεύθερος.
•Το πρόβλημα είναι ότι νομίζετε πως έχετε χρόνο.
•Οι επιθυμίες είναι η πηγή της θλίψης.
•Ζήσε τη ζωή σου με τον ίδιο τρόπο που θα ήθελες τα παιδιά σου να ζήσουν τη δική τους.
•Το μεγαλύτερο δώρο είναι η υγεία. Ο μεγαλύτερος πλούτος είναι η ικανοποίηση. Και η καλύτερη σχέση είναι η πίστη.
•Δεν θα τιμωρηθείς για το θυμό σου, θα τιμωρηθείς από το θυμό σου.
•Το να κρατάς θυμό είναι σαν να αρπάζεις ένα αναμμένο κάρβουνο για να το πετάξεις σε κάποιον. Αυτός που καίγεται είσαι εσύ.
•Ο νους είναι το παν. Αυτό που σκέπτεσαι, αυτό γίνεσαι.
•Να μη βυθίζεσαι στο παρελθόν, να μην κάνεις όνειρα για το μέλλον, να επικεντρώνεις τη σκέψη σου στην παρούσα στιγμή.
•Να είσαι ανοικτός, και η ζωή θα είναι πιο εύκολη. Ένα κουταλάκι αλατιού σε ένα ποτήρι νερό κάνει το νερό να μην πίνεται. Ένα κουταλάκι αλατιού σε μια λίμνη δεν έχει καμιά σημασία.
•Μην πιστεύετε τίποτε, ανεξάρτητα από πού το διαβάσατε ή ποιος το είπε, ακόμα κι αν το έχω πει εγώ, αν δεν συμφωνεί με τη δική σας λογική και τον κοινό νου.
•Δεν χρειαζόμαστε περισσότερες γνώσεις, αλλά περισσότερη σοφία. Και η σοφία προέρχεται από την παρατήρηση.
•Μάθετε να ανταποκρίνεστε, όχι να αντιδράτε.
•Λίγοι άνθρωποι φτάνουν στην απέναντι όχθη. Οι υπόλοιποι τρέχουν πάνω – κάτω σ’ αυτήν την πλευρά.
•Δεν μπορείς να βαδίσεις στο μονοπάτι, αν δεν γίνεις το μονοπάτι.
•Όποιος δεν έχει πληγή στο χέρι του, μπορεί να αγγίξει άφοβα το δηλητήριο. Δεν υπάρχει κακό γι’ αυτόν που δεν κάνει κακό.
•Το κακό που κάνεις μένει σε σένα. Το καλό που κάνεις επιστρέφεις σε σένα.
•Όπως ο βράχος δεν μπορεί να κουνηθεί από τον άνεμο, έτσι και ο σοφός είναι αταλάντευτος μέσα σε κακολογίες και επαίνους.
•Κάθε πρωί γεννιόμαστε ξανά. Ό,τι κάνουμε σήμερα είναι αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία.
•Δεν μπορώ να πω αυτό που γνώρισα, γιατί δεν το χωρά καμιά λέξη.