Το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζαχστάν εκτοξεύτηκε το «Βοστόκ 6» με μοναδική επιβάτιδα τη Βαλεντίνα Τερέσκοβα ρωσικής καταγωγής. Η κοσμοναύτιδα Βαλεντίνα Τερέσκοβα, μια νεαρή εργάτρια και δεινή αλεξιπτωτίστρια, επιλέχθηκε το 1961 ανάμεσα σε εκατοντάδες υποψήφιες, παρότι δεν ήταν πιλότος αεροσκαφών. Η Τερέσκοβα, μετά την αποστολή του «Βοστόκ 6» δεν πέταξε ξανά στο διάστημα. Αφιερώθηκε στην οικογένειά της, τις σπουδές στην αεροδιαστημική μηχανολογία και την πολιτική.Θα πέρναγαν 20 χρόνια για να ακολούθησει άλλη Ρωσίδα το δρόμο της προς ..τον Ουρανό
Η πρώτη γυναίκα που ταξίδεψε στο διάστημα.
Γεννημένη στο Maslennikovo της Ρωσίας στις 6 Μαρτίου 1937, από πατέρα οδηγό και μητέρα εργάτρια βιοτεχνίας, ασχολήθηκε από μικρή με τον αλεξιπτωτισμό. Έκανε το πρώτο της άλμα στις 22 Μαΐου 1959 σε ηλικία 22 ετών, ενώ όταν επελέγη για κοσμοναύτης ήταν εργάτρια βιοτεχνίας υφασμάτων. Μετά την πρώτη πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν, η επιλογή γυναικών κοσμοναυτών έπρεπε να έχει την έγκριση της σοβιετικής κυβέρνησης με σκοπό η πρώτη γυναίκα στο διάστημα να είναι σοβιετική πολίτης. Στις 16 Φεβρουαρίου 1962 επιλέχθηκαν 5 γυναίκες από ένα σύνολο άνω των 400 υποψηφιοτήτων, για να ενταχθούν στο σώμα των κοσμοναυτών: Tatyana Kuznetsova, Irina Solovyova, Zhanna Yorkina, Valentina Ponomaryova και η Valentina Tereshkova. Η ομάδα πέρασε από πολύμηνη εκπαίδευση, η οποία περιελάμβανε πτήση σε μηδενική βαρύτητα, δοκιμασίες απομόνωσης και φυγοκέντρισης, 120 πτώσεις με αλεξίπτωτο και εκπαίδευση πιλότου.
Στις 16 Ιουνίου του 1963, η Ρωσίδα Βαλεντίνα Βλαδιμίροβνα Τερέσκοβα έγινε η πρώτη γυναίκα που ταξίδεψε στο διάστημα. Το ταξίδι της ξεκίνησε όταν το διαστημόπλοιο Βοστόκ 6 εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στην Καζάκικη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία (σημερινό Καζακστάν). Η Τερέσκοβα παρέμεινε σε τροχιά από τις 16 Ιουνίου έως τις 19 Ιουνίου του 1963, παραμένοντας στο διάστημα για 2 ημέρες, 23 ώρες και 12 λεπτά. Το διαστημόπλοιο Βοστόκ 6, έκανε 48 περιστροφές γύρω απ' τη Γη. Το κωδικό της όνομα στην πτήση ήταν"Γλάρος" . Μόλις τέθηκε σε τροχιά, μετέδωσε: "Εδώ Γλάρος, είμαι καλά και χαρούμενη. Βλέπω τον ορίζοντα. Μια ωχρή μπλε λωρίδα. Είναι η Γη.Πόσο ωραία είναι!". Στόχος της αποστολής του Βοστόκ 6 ήταν να πραγματοποιήσει διάφορες δοκιμές και συλλέξει στοιχεία για τις αντιδράσεις του γυναικείου σώματος στη διαστημική πτήση. Η αποστολή Βοστόκ 6 ήταν η μοναδική της Τερέσκοβα. Ο επικεφαλής σχεδιαστής και "αρχιτέκτονας" του διαστημικού προγράμματος Σεργκέι Πάβλοβιτς Κορολιόβ σχεδίαζε να στείλει στις επόμενες αποστολές κι άλλες γυναίκες στο διάστημα, αλλά το πρόγραμμα Βοστόκ ακυρώθηκε, προκειμένου να δοθεί βάρος για την προετοιμασία αποστολής στη Σελήνη. Έτσι, μόνο η Τερέσκοβα ταξίδεψε απ' τις γυναίκες που είχαν επιλεγεί. Μετά την Τερέσκοβα, η επόμενη Ρωσίδα που ταξίδεψε στο διάστημα ήταν η Σβετλάνα Σαβίτσκαγια , 20 χρόνια αργότερα.
Γεννημένη στο Maslennikovo της Ρωσίας στις 6 Μαρτίου 1937, από πατέρα οδηγό και μητέρα εργάτρια βιοτεχνίας, ασχολήθηκε από μικρή με τον αλεξιπτωτισμό. Έκανε το πρώτο της άλμα στις 22 Μαΐου 1959 σε ηλικία 22 ετών, ενώ όταν επελέγη για κοσμοναύτης ήταν εργάτρια βιοτεχνίας υφασμάτων. Μετά την πρώτη πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν, η επιλογή γυναικών κοσμοναυτών έπρεπε να έχει την έγκριση της σοβιετικής κυβέρνησης με σκοπό η πρώτη γυναίκα στο διάστημα να είναι σοβιετική πολίτης. Στις 16 Φεβρουαρίου 1962 επιλέχθηκαν 5 γυναίκες από ένα σύνολο άνω των 400 υποψηφιοτήτων, για να ενταχθούν στο σώμα των κοσμοναυτών: Tatyana Kuznetsova, Irina Solovyova, Zhanna Yorkina, Valentina Ponomaryova και η Valentina Tereshkova. Η ομάδα πέρασε από πολύμηνη εκπαίδευση, η οποία περιελάμβανε πτήση σε μηδενική βαρύτητα, δοκιμασίες απομόνωσης και φυγοκέντρισης, 120 πτώσεις με αλεξίπτωτο και εκπαίδευση πιλότου.
Στις 16 Ιουνίου του 1963, η Ρωσίδα Βαλεντίνα Βλαδιμίροβνα Τερέσκοβα έγινε η πρώτη γυναίκα που ταξίδεψε στο διάστημα. Το ταξίδι της ξεκίνησε όταν το διαστημόπλοιο Βοστόκ 6 εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στην Καζάκικη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία (σημερινό Καζακστάν). Η Τερέσκοβα παρέμεινε σε τροχιά από τις 16 Ιουνίου έως τις 19 Ιουνίου του 1963, παραμένοντας στο διάστημα για 2 ημέρες, 23 ώρες και 12 λεπτά. Το διαστημόπλοιο Βοστόκ 6, έκανε 48 περιστροφές γύρω απ' τη Γη. Το κωδικό της όνομα στην πτήση ήταν"Γλάρος" . Μόλις τέθηκε σε τροχιά, μετέδωσε: "Εδώ Γλάρος, είμαι καλά και χαρούμενη. Βλέπω τον ορίζοντα. Μια ωχρή μπλε λωρίδα. Είναι η Γη.Πόσο ωραία είναι!". Στόχος της αποστολής του Βοστόκ 6 ήταν να πραγματοποιήσει διάφορες δοκιμές και συλλέξει στοιχεία για τις αντιδράσεις του γυναικείου σώματος στη διαστημική πτήση. Η αποστολή Βοστόκ 6 ήταν η μοναδική της Τερέσκοβα. Ο επικεφαλής σχεδιαστής και "αρχιτέκτονας" του διαστημικού προγράμματος Σεργκέι Πάβλοβιτς Κορολιόβ σχεδίαζε να στείλει στις επόμενες αποστολές κι άλλες γυναίκες στο διάστημα, αλλά το πρόγραμμα Βοστόκ ακυρώθηκε, προκειμένου να δοθεί βάρος για την προετοιμασία αποστολής στη Σελήνη. Έτσι, μόνο η Τερέσκοβα ταξίδεψε απ' τις γυναίκες που είχαν επιλεγεί. Μετά την Τερέσκοβα, η επόμενη Ρωσίδα που ταξίδεψε στο διάστημα ήταν η Σβετλάνα Σαβίτσκαγια , 20 χρόνια αργότερα.
Επόμενα χρόνια
Η Τερέσκοβα εγκατέλειψε το διαστημικό πρόγραμμα και στις 3 Νοεμβρίου παντρεύτηκε τον συνάδελφό της Άντριαν Νικολάγεφ (1929-2004), τον μοναδικό διαθέσιμο εργένη κοσμοναύτη εκείνη την περίοδο. Το ζευγάρι απέκτησε μία κόρη, τη γιατρό Έλενα Νικολάγεβα (γεν. 1964) και χώρισε το 1982. Η Τερέσκοβα ξαναπαντρεύτηκε με τον ορθοπεδικό Γιούλι Σαποσνίκοφ, ο οποίος πέθανε το 1999. Μετά τον πρώτο γάμο της, η Τερέσκοβα έγινε δεκτή στην Πολεμική Αεροπορία της Σοβιετικής Ένωσης. Σπούδασε διαστημική μηχανολογία και αποστρατεύτηκε το 1997 με τον βαθμό του υποπτεράρχου. Παράλληλα, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) την προώθησε σε αρκετές πολιτικές θέσεις. Από το 1966 έως το 1974 διετέλεσε μέλος του Ανωτάτου Σοβιέτ, από το 1974 έως το 1989 μέλος του πρεζίντιουμ του Ανωτάτου Σοβιέτ, ενώ από το 1969 έως το 1991 υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣΕ. Η Τερέσκοβα τιμήθηκε με πλήθος βραβείων σ' όλο τον κόσμο και για την εποχή της θεωρήθηκε ένα από τα σύμβολα της γυναικείας απελευθέρωσης. Η πατρίδα της την ανακήρυξε «Ηρωίδα της Σοβιετικής Ένωσης» και της απένειμε δύο φορές το Βραβείο Λένιν. Εκτός από τις θέσεις της στο εσωτερικό της χώρας, η Τερεσκόβα υπήρξε και γνωστή αντιπρόσωπος της ΕΣΣΔ στο εξωτερικό: έγινε μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης το 1966, ήταν η Σοβιετική αντιπρόσωπος στο συνέδριο του ΟΗΕ για το Διεθνές ΄Ετος της Γυναίκας στην Πόλη του Μεξικού το 1975 και επικεφαλής της σοβιετικής αντιπροσωπείας στο Παγκόσμιο Συνέδριο Γυναικών της Κοπεγχάγης. Διετέλεσε επίσης αντιπρόεδρος Διεθνούς Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών και πρόεδρος της Εταιρείας Σοβιετο-αλγερινής Φιλίας. Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα τιμήθηκε με το ανώτατο παράσημο της χώρας της, αυτό του `Ηρωα της ΕΣΣΔ, καθώς και με αρκετά άλλα παράσημα, μεταξύ των οποίων του Τάγματος του Λενίν, του Τάγματος της Οκτωβριανής Επανάστασης, το Χρυσό Μετάλλιο Ειρήνης των Ηνωμένων Εθνών, κ.ά.. Επίσης, της απονεμήθηκαν οι τίτλοι του «`Ηρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας της Τσεχοσλοβακίας», του «`Ηρωα της Εργασίας» του Βιετνάμ και του «`Ηρωα της Μογγολίας» (στην περίπτωσή της μάλλον «ηρωίδας»...), ενώ το 1990 ανακηρύχθηκε επίτιμη διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Ο κρατήρας Τερεσκόβα στο βόρειο ημισφαίριο της αόρατης πλευράς της Σελήνης, διαμέτρου 31 χιλιομέτρων, ονομάσθηκε έτσι προς τιμή της. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η Τερεσκόβα έχασε τα πολιτικά της αξιώματα, αλλά τίποτα από το πρεστίζ της: Μέχρι σήμερα οι συμπατριώτες της τη σέβονται ως ηρωίδα της Ρωσίας και για πολλούς η σημασία της στη σοβιετική και ρωσική διαστημική ιστορία υπολείπεται μόνο αυτής των Γιούρι Γκαγκάριν και Αλεξέι Λεόνοφ. Μετά το 1997 εμφανίζεται σπανιότερα δημόσια, κυρίως σε εκδηλώσεις σχετικές με το διάστημα. Την ημέρα των εβδομηκοστών γενεθλίων της, το 2007, ήταν προσκεκλημένη στην κατοικία του Ρώσου πρωθυπουργού Βλαντιμίρ Πούτιν στο Νόβο Ογκάριοβο για τον εορτασμό τους. Εκεί λέγεται ότι είπε πως θα ήθελε να ταξιδέψει στον πλανήτη `Αρη, ακόμα και χωρίς επιστροφή. Στις 5 Απριλίου 2008 στην Αγία Πετρούπολη συμμετείχε στη λαμπαδηδρομία των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2008. Η Τερεσκόβα υπήρξε η πρώτη και μέχρι σήμερα η μοναδική γυναίκα με τον βαθμό του πτεράρχου (τον ανώτατο, ισοδύναμο του στρατηγού) στη σοβιετική αλλά και στη ρωσική πολεμική αεροπορία.
Η Τερέσκοβα εγκατέλειψε το διαστημικό πρόγραμμα και στις 3 Νοεμβρίου παντρεύτηκε τον συνάδελφό της Άντριαν Νικολάγεφ (1929-2004), τον μοναδικό διαθέσιμο εργένη κοσμοναύτη εκείνη την περίοδο. Το ζευγάρι απέκτησε μία κόρη, τη γιατρό Έλενα Νικολάγεβα (γεν. 1964) και χώρισε το 1982. Η Τερέσκοβα ξαναπαντρεύτηκε με τον ορθοπεδικό Γιούλι Σαποσνίκοφ, ο οποίος πέθανε το 1999. Μετά τον πρώτο γάμο της, η Τερέσκοβα έγινε δεκτή στην Πολεμική Αεροπορία της Σοβιετικής Ένωσης. Σπούδασε διαστημική μηχανολογία και αποστρατεύτηκε το 1997 με τον βαθμό του υποπτεράρχου. Παράλληλα, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) την προώθησε σε αρκετές πολιτικές θέσεις. Από το 1966 έως το 1974 διετέλεσε μέλος του Ανωτάτου Σοβιέτ, από το 1974 έως το 1989 μέλος του πρεζίντιουμ του Ανωτάτου Σοβιέτ, ενώ από το 1969 έως το 1991 υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣΕ. Η Τερέσκοβα τιμήθηκε με πλήθος βραβείων σ' όλο τον κόσμο και για την εποχή της θεωρήθηκε ένα από τα σύμβολα της γυναικείας απελευθέρωσης. Η πατρίδα της την ανακήρυξε «Ηρωίδα της Σοβιετικής Ένωσης» και της απένειμε δύο φορές το Βραβείο Λένιν. Εκτός από τις θέσεις της στο εσωτερικό της χώρας, η Τερεσκόβα υπήρξε και γνωστή αντιπρόσωπος της ΕΣΣΔ στο εξωτερικό: έγινε μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης το 1966, ήταν η Σοβιετική αντιπρόσωπος στο συνέδριο του ΟΗΕ για το Διεθνές ΄Ετος της Γυναίκας στην Πόλη του Μεξικού το 1975 και επικεφαλής της σοβιετικής αντιπροσωπείας στο Παγκόσμιο Συνέδριο Γυναικών της Κοπεγχάγης. Διετέλεσε επίσης αντιπρόεδρος Διεθνούς Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών και πρόεδρος της Εταιρείας Σοβιετο-αλγερινής Φιλίας. Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα τιμήθηκε με το ανώτατο παράσημο της χώρας της, αυτό του `Ηρωα της ΕΣΣΔ, καθώς και με αρκετά άλλα παράσημα, μεταξύ των οποίων του Τάγματος του Λενίν, του Τάγματος της Οκτωβριανής Επανάστασης, το Χρυσό Μετάλλιο Ειρήνης των Ηνωμένων Εθνών, κ.ά.. Επίσης, της απονεμήθηκαν οι τίτλοι του «`Ηρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας της Τσεχοσλοβακίας», του «`Ηρωα της Εργασίας» του Βιετνάμ και του «`Ηρωα της Μογγολίας» (στην περίπτωσή της μάλλον «ηρωίδας»...), ενώ το 1990 ανακηρύχθηκε επίτιμη διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Ο κρατήρας Τερεσκόβα στο βόρειο ημισφαίριο της αόρατης πλευράς της Σελήνης, διαμέτρου 31 χιλιομέτρων, ονομάσθηκε έτσι προς τιμή της. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η Τερεσκόβα έχασε τα πολιτικά της αξιώματα, αλλά τίποτα από το πρεστίζ της: Μέχρι σήμερα οι συμπατριώτες της τη σέβονται ως ηρωίδα της Ρωσίας και για πολλούς η σημασία της στη σοβιετική και ρωσική διαστημική ιστορία υπολείπεται μόνο αυτής των Γιούρι Γκαγκάριν και Αλεξέι Λεόνοφ. Μετά το 1997 εμφανίζεται σπανιότερα δημόσια, κυρίως σε εκδηλώσεις σχετικές με το διάστημα. Την ημέρα των εβδομηκοστών γενεθλίων της, το 2007, ήταν προσκεκλημένη στην κατοικία του Ρώσου πρωθυπουργού Βλαντιμίρ Πούτιν στο Νόβο Ογκάριοβο για τον εορτασμό τους. Εκεί λέγεται ότι είπε πως θα ήθελε να ταξιδέψει στον πλανήτη `Αρη, ακόμα και χωρίς επιστροφή. Στις 5 Απριλίου 2008 στην Αγία Πετρούπολη συμμετείχε στη λαμπαδηδρομία των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2008. Η Τερεσκόβα υπήρξε η πρώτη και μέχρι σήμερα η μοναδική γυναίκα με τον βαθμό του πτεράρχου (τον ανώτατο, ισοδύναμο του στρατηγού) στη σοβιετική αλλά και στη ρωσική πολεμική αεροπορία.
Συνέντευξη με την πρώτη γυναίκα-κοσμοναύτη
της Λαρίσα Ιόνοβα (Η συνέντευξη έχει δημοσιευτεί στη ρωσική γλώσσα στη Rossiyskaya Gazeta.)
Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα, η πρώτη γυναίκα αστροναύτης στον κόσμο, μίλησε για τις δυσκολίες της προετοιμασίας των κοσμοναυτών και της δικής της προσωπικά, για τις δραστηριότητες στην πτήση και για το τι συζητούν οι κοσμοναύτες όταν συναντώνται στη Γη. Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα πέταξε στ’ αστέρια στις 16 Ιουνίου 1963 με το διαστημόπλοιο Vostok-6. Σήμερα είναι βουλευτής του Ρωσικού Κοινοβουλίου (στην Κάτω Βουλή). Η Rossiyskaya Gazeta μίλησε με την Τερσκόβα στο γραφείο της στο κτίριο της Κρατικής Δούμας.
ΕΡ: Είστε από τη φύση σας άνθρωπος που του αρέσουν οι ακραίες καταστάσεις;
ΑΠ: Ποτέ δεν θεωρούσα τον εαυτό μου ακραίο. Κάθε άνθρωπος κάνει τη δουλειά του, συναντά δυσκολίες και τις ξεπερνά. Πολλοί βέβαια θα ήθελαν να πετάξουν στο διάστημα. Βέβαια, το «άλμα» που πραγματοποίησε ο Γκαγκάριν, συνεπήρε τον κόσμο εντελώς, ιδιαίτερα τους αθλητές που ασχολούνταν με ιπτάμενα σπορ. Στα τέλη του 1961 με κάλεσαν να περάσω από την επιτροπή επιλογής. Απ’ όλη τη χώρα (πάνω από χίλιες υποψηφιότητες), επέλεξαν πέντε κοπέλες. Μας ανέθεσαν να δοκιμάσουμε τον νέο εξοπλισμό. Έλεγχαν τα πάντα απολύτως, τη φυσική προετοιμασία, την ψυχολογική αντοχή. Από τις αρχές του 1962 ξεκίνησε η εντατική προετοιμασία. Ο διοικητής της ομάδας, ο Γιούρι Γκαγκάριν, παρά την εξαιρετική στάση του απέναντί μας, ήταν πολύ απαιτητικός. Στην εκπαίδευση μπορώ να πω ότι μας προετοίμαζαν περισσότερο ψυχολογικά, παρά σωματικά. Είχαμε έρθει ως αλεξιπτωτιστές, και πραγματοποιούσαμε πτώσεις μέρα και νύχτα, σε ξηρά και θάλασσα. Κάθε φορά όμως τα πάντα ήταν κάτι το καινούριο για μας. Ακόμη και το αίσθημα της έλλειψης βαρύτητας. Τότε δεν υπήρχαν ακόμη τα σύγχρονα εργαστήρια και ειδικός προσομοιωτής. Στο αεροπλάνο, το οποίο πραγματοποιούσε συγκεκριμένους ελιγμούς, υπήρχαν κάποια πολύ μικρά διαστήματα έλλειψης βαρύτητας προκειμένου να νιώσουμε αυτό το αίσθημα και να το συνηθίσουμε. Στην ειδική περιστρεφόμενη καρέκλα έπρεπε όχι απλά να καθόμαστε, αλλά να κάνουμε και ορισμένες κλίσεις στο σώμα μας. Στο θερμικό δωμάτιο η θερμοκρασία ήταν +70°C. Μια άλλη δοκιμασία ήταν το δωμάτιο απομόνωσης, το οποίο ήταν μονωμένο από τους ήχους και ο εκπαιδευόμενος περνούσε σε αυτό 10 ημέρες.
ΕΡ: Τι ήταν αυτό που βοήθησε να αντέξετε τη μοναξιά στον απομονωμένο χώρο;
ΑΠ: Ποτέ δεν υπέφερα από κρίσεις κλειστοφοβίας. Στο δωμάτιο απομόνωσης δοκίμαζαν την ψυχική κατάσταση, τη λειτουργία της καρδιάς, πραγματοποιούσαν πάρα πολλά τεστ, για παράδειγμα την οξύτητα της όρασης. Στην πτήση μπορούσες τότε να πάρεις μαζί ένα βιβλίο. Διάβαζα με ευχαρίστηση ποιήματα.
Δεν μένει χρόνος για χαλάρωση
Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο αστροναύτης στο διάστημα δεν έχει τι να κάνει και υποφέρει από μοναξιά. Στην πραγματικότητα, αυτός πρέπει να εκτελέσει ένα ολόκληρο πρόγραμμα. Οπωσδήποτε πρέπει να κάνει γυμναστική. Να μετρά με την πάροδο κάποιων ορών την πίεση, να κάνει αιμοληψίες και να τοποθετεί το αίμα σε σωληνάκια, να εκτελεί όλα τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί. Επίσης, έπρεπε να μελετήσει ενδελεχώς το σκάφος και τις συσκευές που βρίσκονταν σε αυτό. Κάθε πτήση είναι μια δοκιμασία και ο καθένας κοσμοναύτης πρόσφερε στην αστροναυτική κάτι νέο. Η γυναικεία αστροναυτική έχει μεγάλες προοπτικές. Και σήμερα, στο Κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών το οποίο δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιες, προετοιμάζουν γυναίκες για πτήσεις. Σημειωτέον, όσον αφορά τις κυρώσεις. Οι αμερικανοί αστροναύτες εκπαιδεύονται μαζί με τους δικούς μας, πετούν με τα δικά μας διαστημόπλοια, και δεν είναι προς το συμφέρον τους να επιβάλλουν κάποιες κυρώσεις. Εργαζόμαστε μαζί τους όταν έρχονται στο Κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών που διαθέτουμε για να μάθουν να πετούν με τα διαστημόπλοιά μας. Οι δικοί μας δε, πηγαίνουν στο Χιούστον, στο κέντρο της NASA. Ωστόσο, αυτοί σήμερα παραβαίνουν τους όρους της συνεργασίας και εμείς έχουμε προειδοποιήσει τους Αμερικάνους ότι αν θα επιβάλλουν κυρώσεις, τότε θα επιβάλλουμε κι εμείς δικές μας.
ΕΡ: Εσείς, θα θέλατε να ξαναπετάξετε στο διάστημα;
ΑΠ: Φυσικά. Είναι κρίμα που δεν βρίσκομαι πια στην κατάλληλη ηλικία. Θα ήθελα πολύ να πετάξω στον Άρη. Έχω ασχοληθεί πολλά χρόνια με αυτό τον πλανήτη, μελέτησα όλα όσα έχουν γραφτεί γι’ αυτόν.
ΕΡ: Τον Ιούνιο του 1963 με το κωδικό όνομα «Γλάρος» («Τσάικα») πετάξατε 48 φορές γύρω από τη Γη. Ενώ την ώρα της εκτόξευσης προφέρατε τη διάσημη φράση: «Ε, ουρανέ! Βγάλε μας το καπέλο σου!». Γιορτάζετε αυτή την ημερομηνία;
ΑΠ: Διατηρούμε τις παραδόσεις που είχαν δημιουργηθεί ήδη από τον Γκαγκάριν. Μαζευόμαστε, θυμόμαστε, μιλάμε για το επάγγελμα, για το τι νέο και ενδιαφέρον υπάρχει. Είναι μια συνάντηση ανάμεσα σε επαγγελματίες. Μοιραζόμαστε και τα μικρά «γήινα» νέα μας. Μεταξύ των φίλων μου υπάρχουν και Αμερικανίδες, μια Γαλλίδα, μια Αγγλίδα. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το επάγγελμά μας συσπειρώνει και δείχνει ποιος είσαι στην πραγματικότητα. Η πολιτική εδώ είναι περιττή, λειτουργούν μόνο οι επαγγελματικές δεξιότητες του κοσμοναύτη.
ΕΡ: Πιστεύετε στη νοήμονα αρχή του σύμπαντος, ότι υπάρχει και κάπου αλλού ζωή;
ΑΠ: Έως τώρα όλες οι προσπάθειες των επιστημόνων να βρουν μια νοήμονα μορφή ζωής στο σύμπαν δεν έχουν στεφθεί από επιτυχία. Το σύμπαν όμως είναι τεράστιο και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι σε αυτό υπάρχουν πλανήτες στους οποίους υπάρχει ζωή. Έμβια όντα, ακόμη κι αν υπάρχουν, βρίσκονται ωστόσο πολύ μακριά. Και αυτά δεν αποκρίνονται. Στέλνουμε συνεχώς στο διάστημα στοιχεία για τη Γη, για τους ανθρώπους. Απαντήσεις σε αυτά δεν έχουμε πάρει, αν και ανιχνεύουμε το σύμπαν εδώ και πολλές δεκαετίες.
της Λαρίσα Ιόνοβα (Η συνέντευξη έχει δημοσιευτεί στη ρωσική γλώσσα στη Rossiyskaya Gazeta.)
Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα, η πρώτη γυναίκα αστροναύτης στον κόσμο, μίλησε για τις δυσκολίες της προετοιμασίας των κοσμοναυτών και της δικής της προσωπικά, για τις δραστηριότητες στην πτήση και για το τι συζητούν οι κοσμοναύτες όταν συναντώνται στη Γη. Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα πέταξε στ’ αστέρια στις 16 Ιουνίου 1963 με το διαστημόπλοιο Vostok-6. Σήμερα είναι βουλευτής του Ρωσικού Κοινοβουλίου (στην Κάτω Βουλή). Η Rossiyskaya Gazeta μίλησε με την Τερσκόβα στο γραφείο της στο κτίριο της Κρατικής Δούμας.
ΕΡ: Είστε από τη φύση σας άνθρωπος που του αρέσουν οι ακραίες καταστάσεις;
ΑΠ: Ποτέ δεν θεωρούσα τον εαυτό μου ακραίο. Κάθε άνθρωπος κάνει τη δουλειά του, συναντά δυσκολίες και τις ξεπερνά. Πολλοί βέβαια θα ήθελαν να πετάξουν στο διάστημα. Βέβαια, το «άλμα» που πραγματοποίησε ο Γκαγκάριν, συνεπήρε τον κόσμο εντελώς, ιδιαίτερα τους αθλητές που ασχολούνταν με ιπτάμενα σπορ. Στα τέλη του 1961 με κάλεσαν να περάσω από την επιτροπή επιλογής. Απ’ όλη τη χώρα (πάνω από χίλιες υποψηφιότητες), επέλεξαν πέντε κοπέλες. Μας ανέθεσαν να δοκιμάσουμε τον νέο εξοπλισμό. Έλεγχαν τα πάντα απολύτως, τη φυσική προετοιμασία, την ψυχολογική αντοχή. Από τις αρχές του 1962 ξεκίνησε η εντατική προετοιμασία. Ο διοικητής της ομάδας, ο Γιούρι Γκαγκάριν, παρά την εξαιρετική στάση του απέναντί μας, ήταν πολύ απαιτητικός. Στην εκπαίδευση μπορώ να πω ότι μας προετοίμαζαν περισσότερο ψυχολογικά, παρά σωματικά. Είχαμε έρθει ως αλεξιπτωτιστές, και πραγματοποιούσαμε πτώσεις μέρα και νύχτα, σε ξηρά και θάλασσα. Κάθε φορά όμως τα πάντα ήταν κάτι το καινούριο για μας. Ακόμη και το αίσθημα της έλλειψης βαρύτητας. Τότε δεν υπήρχαν ακόμη τα σύγχρονα εργαστήρια και ειδικός προσομοιωτής. Στο αεροπλάνο, το οποίο πραγματοποιούσε συγκεκριμένους ελιγμούς, υπήρχαν κάποια πολύ μικρά διαστήματα έλλειψης βαρύτητας προκειμένου να νιώσουμε αυτό το αίσθημα και να το συνηθίσουμε. Στην ειδική περιστρεφόμενη καρέκλα έπρεπε όχι απλά να καθόμαστε, αλλά να κάνουμε και ορισμένες κλίσεις στο σώμα μας. Στο θερμικό δωμάτιο η θερμοκρασία ήταν +70°C. Μια άλλη δοκιμασία ήταν το δωμάτιο απομόνωσης, το οποίο ήταν μονωμένο από τους ήχους και ο εκπαιδευόμενος περνούσε σε αυτό 10 ημέρες.
ΕΡ: Τι ήταν αυτό που βοήθησε να αντέξετε τη μοναξιά στον απομονωμένο χώρο;
ΑΠ: Ποτέ δεν υπέφερα από κρίσεις κλειστοφοβίας. Στο δωμάτιο απομόνωσης δοκίμαζαν την ψυχική κατάσταση, τη λειτουργία της καρδιάς, πραγματοποιούσαν πάρα πολλά τεστ, για παράδειγμα την οξύτητα της όρασης. Στην πτήση μπορούσες τότε να πάρεις μαζί ένα βιβλίο. Διάβαζα με ευχαρίστηση ποιήματα.
Δεν μένει χρόνος για χαλάρωση
Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο αστροναύτης στο διάστημα δεν έχει τι να κάνει και υποφέρει από μοναξιά. Στην πραγματικότητα, αυτός πρέπει να εκτελέσει ένα ολόκληρο πρόγραμμα. Οπωσδήποτε πρέπει να κάνει γυμναστική. Να μετρά με την πάροδο κάποιων ορών την πίεση, να κάνει αιμοληψίες και να τοποθετεί το αίμα σε σωληνάκια, να εκτελεί όλα τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί. Επίσης, έπρεπε να μελετήσει ενδελεχώς το σκάφος και τις συσκευές που βρίσκονταν σε αυτό. Κάθε πτήση είναι μια δοκιμασία και ο καθένας κοσμοναύτης πρόσφερε στην αστροναυτική κάτι νέο. Η γυναικεία αστροναυτική έχει μεγάλες προοπτικές. Και σήμερα, στο Κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών το οποίο δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιες, προετοιμάζουν γυναίκες για πτήσεις. Σημειωτέον, όσον αφορά τις κυρώσεις. Οι αμερικανοί αστροναύτες εκπαιδεύονται μαζί με τους δικούς μας, πετούν με τα δικά μας διαστημόπλοια, και δεν είναι προς το συμφέρον τους να επιβάλλουν κάποιες κυρώσεις. Εργαζόμαστε μαζί τους όταν έρχονται στο Κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών που διαθέτουμε για να μάθουν να πετούν με τα διαστημόπλοιά μας. Οι δικοί μας δε, πηγαίνουν στο Χιούστον, στο κέντρο της NASA. Ωστόσο, αυτοί σήμερα παραβαίνουν τους όρους της συνεργασίας και εμείς έχουμε προειδοποιήσει τους Αμερικάνους ότι αν θα επιβάλλουν κυρώσεις, τότε θα επιβάλλουμε κι εμείς δικές μας.
ΕΡ: Εσείς, θα θέλατε να ξαναπετάξετε στο διάστημα;
ΑΠ: Φυσικά. Είναι κρίμα που δεν βρίσκομαι πια στην κατάλληλη ηλικία. Θα ήθελα πολύ να πετάξω στον Άρη. Έχω ασχοληθεί πολλά χρόνια με αυτό τον πλανήτη, μελέτησα όλα όσα έχουν γραφτεί γι’ αυτόν.
ΕΡ: Τον Ιούνιο του 1963 με το κωδικό όνομα «Γλάρος» («Τσάικα») πετάξατε 48 φορές γύρω από τη Γη. Ενώ την ώρα της εκτόξευσης προφέρατε τη διάσημη φράση: «Ε, ουρανέ! Βγάλε μας το καπέλο σου!». Γιορτάζετε αυτή την ημερομηνία;
ΑΠ: Διατηρούμε τις παραδόσεις που είχαν δημιουργηθεί ήδη από τον Γκαγκάριν. Μαζευόμαστε, θυμόμαστε, μιλάμε για το επάγγελμα, για το τι νέο και ενδιαφέρον υπάρχει. Είναι μια συνάντηση ανάμεσα σε επαγγελματίες. Μοιραζόμαστε και τα μικρά «γήινα» νέα μας. Μεταξύ των φίλων μου υπάρχουν και Αμερικανίδες, μια Γαλλίδα, μια Αγγλίδα. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το επάγγελμά μας συσπειρώνει και δείχνει ποιος είσαι στην πραγματικότητα. Η πολιτική εδώ είναι περιττή, λειτουργούν μόνο οι επαγγελματικές δεξιότητες του κοσμοναύτη.
ΕΡ: Πιστεύετε στη νοήμονα αρχή του σύμπαντος, ότι υπάρχει και κάπου αλλού ζωή;
ΑΠ: Έως τώρα όλες οι προσπάθειες των επιστημόνων να βρουν μια νοήμονα μορφή ζωής στο σύμπαν δεν έχουν στεφθεί από επιτυχία. Το σύμπαν όμως είναι τεράστιο και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι σε αυτό υπάρχουν πλανήτες στους οποίους υπάρχει ζωή. Έμβια όντα, ακόμη κι αν υπάρχουν, βρίσκονται ωστόσο πολύ μακριά. Και αυτά δεν αποκρίνονται. Στέλνουμε συνεχώς στο διάστημα στοιχεία για τη Γη, για τους ανθρώπους. Απαντήσεις σε αυτά δεν έχουμε πάρει, αν και ανιχνεύουμε το σύμπαν εδώ και πολλές δεκαετίες.