Στη νότια Πίνδο, ανάμεσα σε ποτάμια, βουνά και «άγρια» φύση, θα βρείτε τα πανέμορφα χωριά του Αχελώου, που αν και ερημώνουν το χειμώνα, αποτελούν τέλειους προορισμούς για αποδράσεις την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Aνάμεσα στα Τζουμέρκα, το Μέτσοβο και το Περτούλι, στο δυτικό τμήμα του Νομού Τρικάλων, στη νότια Πίνδο, βρίσκονται τα χωριά του Ασπροποτάμου (Αχελώου). Τριγυρισμένα από βουνά με έλατα και μεγάλες χαράδρες, αλλά και από ένα εκτεταμένο δίκτυο ρεμάτων και μικρών ποταμών που σχηματίζουν τον Αχελώο, έχουν ελάχιστους μόνιμους κατοίκους, αλλά περίσσεια ομορφιά.Τα χωριά αυτά, αποτελούσαν ανέκαθεν τόπους θερινής κατοικίας, καθώς οι Βλάχοι ξεκινούσαν για τα βουνά μόλις έλιωναν τα χιόνια. Αυτό οφειλόταν στο ότι η πλειοψηφία των κατοίκων τους ήταν βοσκοί και τυροκόμοι. Σήμερα οι κάτοικοί τους ζουν κυρίως στα Τρίκαλα, στην Αθήνα και στα Φάρσαλα, ασκώντας ποικίλα επαγγέλματα και επιστρέφουν και πάλι σε αυτά την άνοιξη και το καλοκαίρι. . Τα χωριά Ανθούσα, Χαλίκι, Κρανιά, Κατάφυτο, Μηλιά, Αγία Παρασκευή, Καλλιρρόη, Πολυθέα και Στεφάνι είναι πλέον ενταγμένα στον εθνικό κατάλογο του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000.
Γραφικά καλντερίμια οδηγούν στις εξοχικές τοποθεσίες των χωριών, σε σημεία με ωραία θέα και πηγές όπου υπάρχουν διάσπαρτα πολλά ξωκλήσια. Η αρχιτεκτονική των παλιών παραδοσιακών σπιτιών, είναι ηπειρώτικη και οι ντόπιοι τεχνίτες τα έχτισαν στις αρχές του αιώνα χρησιμοποιώντας την πέτρα της περιοχής. Είναι δίπατα με στενά παράθυρα και ένα μικρό μπαλκόνι, συχνά στολισμένο με κατιφέδες και βασιλικούς.
Το μεγαλύτερο από τα χωριά της κοινότητας είναι η Κρανιά χτισμένο σε υψόμετρο 1.150 μέτρων και σε απόσταση 72χλμ από τα Τρίκαλα. Όπως τα περισσότερα χωριά της περιοχής, ερημώνει το χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι ο πληθυσμός της ξεπερνά τους 3.000 κατοίκους και ο πραγματικός της πληθυσμός είναι 363 κάτοικοι(απογραφή 2001).Κατά το παρελθόν υπήρξε σπουδαίο κέντρο παραγωγής και εμπορίας μάλλινων υφασμάτων, τα οποία έμειναν ονομαστά ως «σκουτιά κρανιώτικα». Ο Κρανιώτικος, παραπόταμος του Ασπροποτάμου, χωρίζει στα δύο το χωριό, αποτελώντας παράλληλα, μοναδικό βιότοπο της πέστροφας.Το 2001 λειτούργησε για πρώτη φορά στην Κρανιά λαογραφικό μουσείο, από τον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού, με πλήθος εκθεμάτων όπως παραδοσιακά υφαντά, αργαλειό, νυφικό κρεβάτι, καθώς και μεγάλο φωτογραφικό αρχείο. Η Αγία Παρασκευή ή Τζούρτζια, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό της κοινότητας Ασπροποτάμου του νομού Τρικάλων και βρίσκεται στα Δυτικά του Ν. Τρικάλων, σε υψόμετρο περίπου 950 μ., νοτίως του Μετσόβου. Κατά την απογραφή του 2001, η Αγία Παρασκευή είχε πραγματικό πληθυσμό 296 κατοίκους. Προστάτιδά του είναι η Αγία Παρασκευή, ενώ θα δείτε και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που μετράει πάνω από 200 χρόνια ζωής.
Χαλίκι
Το Χαλίκι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.150 μέτρων και αποτελεί το βορειότερο χωριό του Ασπροποτάμου. Είναι χωριό μετακινούμενων κτηνοτρόφων, οι οποίοι διαχειμάζουν στην περιοχή των Φαρσάλων. Η ονομασία Χαλίκι απαντάται μόλις τον 18ο αιώνα - μέχρι τότε η ονομασία του ήταν Χαλκίς. Στα βορειοανατολικά του χωριού, στην κορυφή Ρόνα, βρίσκεται η κύρια πηγή του Ασπροποτάμου. Στο χωριό υπάρχουν λιθόκτιστες εκκλησίες, περίφημης αρχιτεκτονικής, οι οποίες μαρτυρούν τη μεγάλη ακμή που γνώρισε η περιοχή. Λίγο πριν από την είσοδο του χωριού βρίσκεται το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία (18ου αιώνα). Στην πλατεία του χωριού είναι η τρίκλιτη Βασιλική της Αγίας Παρασκευής. Του ίδιου αιώνα είναι και ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Οι ναοί των Αγίου Αθανασίου, Αγίου Μόδεστου (προστάτη της κτηνοτροφίας) και των Αγίων Αποστόλων είναι τρία ακόμη σημαντικά μνημεία στην περιοχή του Χαλικίου. Εκτός από τις εκκλησίες, το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, το οποίο έκτισαν οι εκ Χαλικίου Ιερομόναχοι αδελφοί Μαυρογεώργου (κατά την παράδοση το 1835) και ο ναός του άλλοτε μοναστηριού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του 1783, είναι τα μνημεία που αξίζει να επισκεφθεί κανείς προκειμένου να γνωρίσει από κοντά το ιστορικό πρόσωπο της περιοχής. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται και ο ναός της Αγίας Παρασκευής του 1725. Στην περιοχή υπάρχουν αλπικά τοπία, μικροί καταρράκτες σε απόκρημνα σημεία, ενώ από κάποια σημεία είναι ορατό το Μέτσοβο και η λίμνη του Αώου. Ο οικισμός του Χαλικίου έχει κηρυχθεί παραδοσιακός με προεδρικό διάταγμα (19-1-'78). Οι επισκέπτες της περιοχής μπορούν να κάνουν ορειβασία προς το Περιστέρι και τη Ρόνα και να επισκεφτούν τις πηγές του Ασπροποτάμου, τη βρύση Φονίσκα και την Καπραρία, τη μονή του Προφήτη Ηλία και την πηγή Βουρλίγκα με τη Δρακόλιμνη πάνω στο Λάκμο.
Το Χαλίκι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.150 μέτρων και αποτελεί το βορειότερο χωριό του Ασπροποτάμου. Είναι χωριό μετακινούμενων κτηνοτρόφων, οι οποίοι διαχειμάζουν στην περιοχή των Φαρσάλων. Η ονομασία Χαλίκι απαντάται μόλις τον 18ο αιώνα - μέχρι τότε η ονομασία του ήταν Χαλκίς. Στα βορειοανατολικά του χωριού, στην κορυφή Ρόνα, βρίσκεται η κύρια πηγή του Ασπροποτάμου. Στο χωριό υπάρχουν λιθόκτιστες εκκλησίες, περίφημης αρχιτεκτονικής, οι οποίες μαρτυρούν τη μεγάλη ακμή που γνώρισε η περιοχή. Λίγο πριν από την είσοδο του χωριού βρίσκεται το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία (18ου αιώνα). Στην πλατεία του χωριού είναι η τρίκλιτη Βασιλική της Αγίας Παρασκευής. Του ίδιου αιώνα είναι και ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Οι ναοί των Αγίου Αθανασίου, Αγίου Μόδεστου (προστάτη της κτηνοτροφίας) και των Αγίων Αποστόλων είναι τρία ακόμη σημαντικά μνημεία στην περιοχή του Χαλικίου. Εκτός από τις εκκλησίες, το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, το οποίο έκτισαν οι εκ Χαλικίου Ιερομόναχοι αδελφοί Μαυρογεώργου (κατά την παράδοση το 1835) και ο ναός του άλλοτε μοναστηριού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του 1783, είναι τα μνημεία που αξίζει να επισκεφθεί κανείς προκειμένου να γνωρίσει από κοντά το ιστορικό πρόσωπο της περιοχής. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται και ο ναός της Αγίας Παρασκευής του 1725. Στην περιοχή υπάρχουν αλπικά τοπία, μικροί καταρράκτες σε απόκρημνα σημεία, ενώ από κάποια σημεία είναι ορατό το Μέτσοβο και η λίμνη του Αώου. Ο οικισμός του Χαλικίου έχει κηρυχθεί παραδοσιακός με προεδρικό διάταγμα (19-1-'78). Οι επισκέπτες της περιοχής μπορούν να κάνουν ορειβασία προς το Περιστέρι και τη Ρόνα και να επισκεφτούν τις πηγές του Ασπροποτάμου, τη βρύση Φονίσκα και την Καπραρία, τη μονή του Προφήτη Ηλία και την πηγή Βουρλίγκα με τη Δρακόλιμνη πάνω στο Λάκμο.
Πολυθέα
Η Πολυθέα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.100 μέτρων και όπως φαίνεται από το όνομά της διαθέτει πλούσια θέα προς τις κορυφές της Νότιας Πίνδου, του Αυγού, του Μεγάλου Πύργου και της Νεράιδας και την Κοινότητα Μηλιάς. Στον οικισμό διασώζονται πέτρινα αρχοντικά και σπίτια που παραπέμπουν στο πλούσιο ιστορικό παρελθόν της περιοχής. Οι επισκέπτες της περιοχής μπορούν να επισκεφτούν τον Άγιο Δημήτριο και το Κιάρι. Στην κοινότητα υπάρχει ξενώνας για τη φιλοξενία των επισκεπτών.
Κουκουφλί - Δολιανά - Καστανιά - Στεφάνι
Οι οικισμοί Κουκουφλί, Δολιανά, και τα χωριά Καστανιά και Στεφάνι αποτελούν μια ομάδα χωριών αξιόλογων τουριστικά τόσο για το φυσικό τους περιβάλλον όσο και για την ιστορία τους και τα μνημεία που διαθέτουν. Εκκλησίες και γεφύρια, αλλά και όμορφες διαδρομές μέσα στη φύση είναι αυτά που μπορεί να επιλέξει κανείς στην περιοχή. Στη θέση Κουκουφλί υπάρχει το δασικό χωριό και ο πεστροφογεννητικός σταθμός όπου παράγονται 100.000 γόνοι άγριας πέστροφας πέστροφας (Salmo truta fario) ετησίως. Στα Δολιανά, μνημείο σπάνιας αρχιτεκτονικής αξίας αποτελεί ο Ναός του Τιμίου Σταυρού, κατασκευασμένος το 1770. Ο ναός του Τιμίου Σταυρού χαρακτηρίζεται από την ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική του. Αποτελείται από τον τον πολύτρουλο και πολύκογχο κυρίως ναό και τον γκρεμισμένο σήμερα νάρθηκα. Ο κυρίως ναός έχει κάτοψη τρίκλιτης βασιλικής με τρείς ημικυκλικές αψίδες στην ανατολική πλευρά και τρείς αψίδες, ανά μακρά πλευρά, από τις οποίες οι μεσαίες είναι χοροστάσια. Ο ναός καλύπτεται με στέγη από πλάκες σχιστόλιθου πάνω από την οποία υψώνονται 12 τρούλοι και τρουλίσκοι κτιστοί. Στο εσωτερικό του Ιερού Βήματος διαμορφώνεται σύνθρονο και επισκοπικός θρόνος.
Η Πολυθέα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.100 μέτρων και όπως φαίνεται από το όνομά της διαθέτει πλούσια θέα προς τις κορυφές της Νότιας Πίνδου, του Αυγού, του Μεγάλου Πύργου και της Νεράιδας και την Κοινότητα Μηλιάς. Στον οικισμό διασώζονται πέτρινα αρχοντικά και σπίτια που παραπέμπουν στο πλούσιο ιστορικό παρελθόν της περιοχής. Οι επισκέπτες της περιοχής μπορούν να επισκεφτούν τον Άγιο Δημήτριο και το Κιάρι. Στην κοινότητα υπάρχει ξενώνας για τη φιλοξενία των επισκεπτών.
Κουκουφλί - Δολιανά - Καστανιά - Στεφάνι
Οι οικισμοί Κουκουφλί, Δολιανά, και τα χωριά Καστανιά και Στεφάνι αποτελούν μια ομάδα χωριών αξιόλογων τουριστικά τόσο για το φυσικό τους περιβάλλον όσο και για την ιστορία τους και τα μνημεία που διαθέτουν. Εκκλησίες και γεφύρια, αλλά και όμορφες διαδρομές μέσα στη φύση είναι αυτά που μπορεί να επιλέξει κανείς στην περιοχή. Στη θέση Κουκουφλί υπάρχει το δασικό χωριό και ο πεστροφογεννητικός σταθμός όπου παράγονται 100.000 γόνοι άγριας πέστροφας πέστροφας (Salmo truta fario) ετησίως. Στα Δολιανά, μνημείο σπάνιας αρχιτεκτονικής αξίας αποτελεί ο Ναός του Τιμίου Σταυρού, κατασκευασμένος το 1770. Ο ναός του Τιμίου Σταυρού χαρακτηρίζεται από την ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική του. Αποτελείται από τον τον πολύτρουλο και πολύκογχο κυρίως ναό και τον γκρεμισμένο σήμερα νάρθηκα. Ο κυρίως ναός έχει κάτοψη τρίκλιτης βασιλικής με τρείς ημικυκλικές αψίδες στην ανατολική πλευρά και τρείς αψίδες, ανά μακρά πλευρά, από τις οποίες οι μεσαίες είναι χοροστάσια. Ο ναός καλύπτεται με στέγη από πλάκες σχιστόλιθου πάνω από την οποία υψώνονται 12 τρούλοι και τρουλίσκοι κτιστοί. Στο εσωτερικό του Ιερού Βήματος διαμορφώνεται σύνθρονο και επισκοπικός θρόνος.
Κατάφυτο
Το Κατάφυτο είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.010 μέτρων και βρίσκεται στην περιοχή του Ασπροποτάμου. Η Κοινότητα είναι «χαμένη» μέσα σε έλατα, οξιές και διάφορα άλλα δέντρα διατηρώντας τόσο την πανίδα και όσο και τη χλωρίδα σε αφάνταστη ομορφιά. Το Κατάφυτο διασχίζεται από τον χείμαρρο Ποττακό, παραπόταμο του Αχελώου και έχει αρκετές πηγές. Το χωριό σχεδόν ερημώνει τον χειμώνα, γιατί οι κάτοικοί του είναι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι. Η τρίκλιτη Βασιλική του Αγίου Νικολάου χρονολογείται από το 1763 και αποτελεί τυπικό δείγμα της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής. Εξίσου ενδιαφέρουσες από αυτή την άποψη είναι και οι πέτρινες κατοικίες του χωριού, με αντιπροσωπευτικότερη αυτή της οικογένειας Πετσόπουλου, που χρονολογείται στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι επισκέπτες της περιοχής μπορούν να κάνουν ορειβασία και να επισκεφτούν την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, την πηγή Ανάλατα καθώς και τον παλιό νερόμυλο.
Ανθούσα
Η Ανθούσα είναι χτισμένη στην αρχή της Πίνδου και αποτελεί το προτελευταίο χωριό του νομού Τρικάλων, στα βορειοδυτικά σύνορα με το νομό Ιωαννίνων. Ο παραδοσιακός οικισμός της Ανθούσας έχει κηρυχθεί διατηρητέος, με προεδρικό διάταγμα, από τις 19-1-'78. Στον οικισμό υπάρχουν πολλά αρχοντικά και μνημεία, όπως το πέτρινο γεφύρι στην είσοδο του χωριού, με άνοιγμα 7,10 μέτρα. Στο χωριό υπάρχουν επίσης εκκλησίες, οι οποίες χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα. Η Ανθούσα σχεδόν εγκαταλείπεται από τους κατοίκους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι λειτουργεί ξενώνας, ο οποίος μπορεί να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες του χωριού. Αρκετά είναι τα μνημεία που διασώθηκαν, όπως το μοναστήρι της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας (1799) στη διασταυρωση του δρόμου προς Καλαρύτες και Ματσούκι , της Αγίας Παρασκευής (1730) και των Αγίων Πάντων (1786). Στην περιοχή της μονής της Παναγίας υπάρχει το μεγάλο πέτρινο θολωτό γεφύρι καθώς και ένα στην είσοδο του χωριού. Η περιοχή προσφέρει στους επισκέπτες της τη δυνατότητα να κάνουν ορειβασία στη Μεγάλη Ρόνα, το Μεσοβούνι και το Νέγκρι, να ψαρέψουν πέστροφα στο ποτάμι και να επισκεφτούν τη βρύση Αρμεάνα.
Το Κατάφυτο είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.010 μέτρων και βρίσκεται στην περιοχή του Ασπροποτάμου. Η Κοινότητα είναι «χαμένη» μέσα σε έλατα, οξιές και διάφορα άλλα δέντρα διατηρώντας τόσο την πανίδα και όσο και τη χλωρίδα σε αφάνταστη ομορφιά. Το Κατάφυτο διασχίζεται από τον χείμαρρο Ποττακό, παραπόταμο του Αχελώου και έχει αρκετές πηγές. Το χωριό σχεδόν ερημώνει τον χειμώνα, γιατί οι κάτοικοί του είναι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι. Η τρίκλιτη Βασιλική του Αγίου Νικολάου χρονολογείται από το 1763 και αποτελεί τυπικό δείγμα της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής. Εξίσου ενδιαφέρουσες από αυτή την άποψη είναι και οι πέτρινες κατοικίες του χωριού, με αντιπροσωπευτικότερη αυτή της οικογένειας Πετσόπουλου, που χρονολογείται στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι επισκέπτες της περιοχής μπορούν να κάνουν ορειβασία και να επισκεφτούν την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, την πηγή Ανάλατα καθώς και τον παλιό νερόμυλο.
Ανθούσα
Η Ανθούσα είναι χτισμένη στην αρχή της Πίνδου και αποτελεί το προτελευταίο χωριό του νομού Τρικάλων, στα βορειοδυτικά σύνορα με το νομό Ιωαννίνων. Ο παραδοσιακός οικισμός της Ανθούσας έχει κηρυχθεί διατηρητέος, με προεδρικό διάταγμα, από τις 19-1-'78. Στον οικισμό υπάρχουν πολλά αρχοντικά και μνημεία, όπως το πέτρινο γεφύρι στην είσοδο του χωριού, με άνοιγμα 7,10 μέτρα. Στο χωριό υπάρχουν επίσης εκκλησίες, οι οποίες χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα. Η Ανθούσα σχεδόν εγκαταλείπεται από τους κατοίκους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι λειτουργεί ξενώνας, ο οποίος μπορεί να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες του χωριού. Αρκετά είναι τα μνημεία που διασώθηκαν, όπως το μοναστήρι της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας (1799) στη διασταυρωση του δρόμου προς Καλαρύτες και Ματσούκι , της Αγίας Παρασκευής (1730) και των Αγίων Πάντων (1786). Στην περιοχή της μονής της Παναγίας υπάρχει το μεγάλο πέτρινο θολωτό γεφύρι καθώς και ένα στην είσοδο του χωριού. Η περιοχή προσφέρει στους επισκέπτες της τη δυνατότητα να κάνουν ορειβασία στη Μεγάλη Ρόνα, το Μεσοβούνι και το Νέγκρι, να ψαρέψουν πέστροφα στο ποτάμι και να επισκεφτούν τη βρύση Αρμεάνα.
Δυνατότητα διαμονής υπάρχει στην Καλλιρρόη, αλλά και στους ξενώνες των χωριών Κρανιά, Πολυθέα και Γαρδίκι. Πρόχειρο φαγητό, μεζέδες για τσίπουρο, αλλά και ψητά τα βράδια, προσφέρουν όλα τα καφενεδάκια στις πλατείες των χωριών. Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε κεμπάπ, πίτες και ψητό αρνάκι και να αγοράσετε τυρί φέτα και μέλι από τους τοπικούς παραγωγούς. Κοντά στο χωριό Χαλίκι -το βορειότερο της περιοχής- θα δείτε τη δρακολίμνη Βερλίγκα, που έχει νερό μόνο το χειμώνα, αλλά τις πηγές του ποταμού Αχελώου. Κατά τη διαδρομή από το Χαλίκι προς τις τοποθεσίες Ρόνα και Βουρτόπα (προς Μέτσοβο), θα συναντήσετε τις πηγές του ποταμού, που καθώς κατεβαίνει το βουνό δημιουργεί εντυπωσιακούς καταρράκτες. Μερικοί από αυτούς ξεπερνούν τα 5 μέτρα, η προσέγγισή τους είναι σχετικά εύκολη και το θέαμα που προσφέρουν εντυπωσιακό. Την άνοιξη και το καλοκαίρι, στην πανέμορφη περιοχή γύρω από τα χωριά, μπορείτε να επιδοθείτε σε διάφορες δραστηριότητες, όπως πεζοπορία στη φύση, ποδηλασία, ιππασία, κατάβαση ποταμών, αλλά και ορειβασία στις κορυφές των βουνών.