Η Πάτμος – το νησί της Αποκάλυψης ή Ιερουσαλήμ του Αιγαίου – όπως διεθνώς αποκαλείται, αποτελεί έναν μοναδικό προορισμό που συνδυάζει τον μυστικισμό και την κατάνυξη με τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα που κάθε αρχοντική γωνιά της προσφέρει, καλώντας σας σε ένα ταξίδι ατελείωτων και ποικίλων εμπειριών. Το νησί όπου ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος συνέγραψε το ιερό βιβλίο της Αποκάλυψης και ο Όσιος Χριστόδουλος ίδρυσε την Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θρησκευτικούς προορισμούς παγκοσμίως, χωρίς παράλληλα να λείπει το ανεξάντλητο φυσικό κάλλος, η πλούσια πολιτιστική και πολιτισμική παράδοση, οι γραφικοί οικισμοί και κολπίσκοι, αλλά και η πληθώρα τουριστικών δραστηριοτήτων που σε καλούν σε ένα ταξίδι Αποκάλυψης. Το παραδοσιακό λευκό χρώμα, τα αρχοντικά και τα σοκάκια της Χώρας (Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco), οι τρεις Ανεμόμυλοι του νησιού, η νυχτερινή ζωή στο γραφικό λιμάνι της Σκάλας αλλά και την κοσμοπολίτικη Χώρα, τα μονοπάτια και διαδρομές που μπορεί να ακολουθήσουν οι επισκέπτες, το ειδυλλιακό τοπίο, οι όμορφες παραλίες και τα γύρω νησάκια όλα αρμονικά συνδυασμένα συνθέτουν έναν ιδανικό τουριστικό προορισμό που θα ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.
Κέντρο του νησιού το λιμάνι της Σκάλας, αν και η παραδοσιακή κατάλευκη Χώρα με το υποβλητικό κάστρο στην κορυφή, δαιδαλώδη στενά γύρω από το κάστρο, ξέφωτα και μικρές πλατείες, καλοδιατηρημένα αρχοντικά, δρομάκια με καμάρες και στοές που οδηγούν στην άκρη του βράχου χαρίζοντας ανεπανάληπτη θέα, προχωρημένα καταστήματα ρούχων και αξεσουάρ και παρεκκλήσια συνθέτουν ένα ονειρικό σκηνικό μέσα από μια διαδρομή χωρίς αρχή και τέλος. Ακόμη και όσοι δεν πιστεύουν, δεν παραλείπουν να επισκεφθούν τα δύο βασικά αξιοθέατα ( και προσκυνήματα ) του νησιού, το μοναστήρι του Ιωάννη του Θεολόγου στη Χώρα και τη Σπήλαιο της Αποκαλύψεως. Μόλις περάσετε την πύλη του κάστρου η ατμόσφαιρα αποκτά άλλη βαρύτητα, κάνοντας αισθητή τη μεταφυσική διάσταση του χώρου. Όσο για τις παραλίες, η ανατολική και η νότια πλευρά δεν θα σας απογοητεύσουν καθόλου. Τα καραβάκια θα σας πάνε μέχρι την Ψιλή Άμμο ( η καλύτερη του νησιού ), ενώ με αυτοκίνητο θα φτάσετε στο Διακόφτι, το Αγριολιβάδι, τη Λάμπη, τον Γερανό, τον Γροίκο και τον Κάμπο. Σχεδόν όλες διαθέτουν καλές ταβέρνες με φρέσκο ψάρι. Επίσης αφιερώστε μία ημέρα για μια βόλτα στα κοντινά νησιά: Λειψοί, Αρκοί και Αγαθονήσι. Ιδιαίτερα τελετουργικοί είναι και οι εορτασμοί του Πάσχα: το πιο χαρακτηριστικό από τα έθιμα που αναβιώνουν είναι η Τελετή του Νιπτήρος, η αναπαράσταση της κορύφωσης του Μυστικού Δείπνου, το πρωί της Μ. Πέμπτης στην Πλατεία Δημαρχείου.
Το νησί έχει συνδέσει το όνομά του με τον μοναστικό βίο ήδη από τον 11ο αιώνα, οπότε και επετράπη η ανέγερση της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου με χρυσόβουλο του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού έπειτα από παράκληση του Οσίου Χριστόδουλου. Σήμερα η μονή έχει ένα μοναδικό σκευοφυλάκιο, σημαντικές τοιχογραφίες (όπως του Αγίου Πέτρου κολυμβητή, 12ου αιώνα), φορητές εικόνες, αλλά και δώρα από προσωπικότητες όπως η Αικατερίνη η Μεγάλη. Εξίσου σημαντική είναι και η Βιβλιοθήκη της, με σπουδαία χειρόγραφα και παλαιότυπα· όλα ψηφιοποιημένα από τον μοναχό Χρυσόστομο, με σπουδές βιβλιοθηκονομίας στη Σορβόνη. Αλλη ενδιαφέρουσα μονή στη Χώρα είναι αυτή της Ζωοδόχου Πηγής (γυναικείο μοναστήρι), με θαυμάσιες τοιχογραφίες που συντηρήθηκαν πρόσφατα. Εκτός Χώρας βρίσκεται η γυναικεία Μονή του Ευαγγελισμού, δραστήρια και ζωντανή, με τη σχολή αγιογραφίας και την αξιόλογη μοναχή Ολυμπία.
Η Πάτμος έχει περίγραμμα ακτής δέκα φορές μεγαλύτερο απ’ ό,τι της Ελλάδας ως προς τη στερεά της γη. Μια μεγάλη δαντέλα απλώνεται γύρω της, που εναλλάσσεται από βότσαλο χρωματιστό σε βότσαλο μαύρο και από ψιλή άμμο σε βράχια με σπηλιές. Ο οικισμός του Κάμπου κατεβαίνει στην πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού, οργανωμένη και ιδανική για νέους και μικρά παιδιά. Εδώ, δίπλα στη θάλασσα, βρίσκεται το φημισμένο σνακ μπαρ και καφέ George’s Place, απλωμένο με σκιερές πέργκολες έως την ώρα της δύσης. Ο Γροίκος είναι ένας άλλος παραθεριστικός όρμος με τον πολύ χαρακτηριστικό βράχο της Καλικατσούς με σπηλιές (πρώην ασκηταριά), που ενώνεται με μια στενή λωρίδα γης με τη στεριά και λειτουργεί ως θεατρική σκηνή, όπου ανεβαίνουν κάθε καλοκαίρι ονομαστές παραστάσεις - η Πάτμος άλλωστε παρουσιάζει έντονη πολιτιστική δραστηριότητα σε ό,τι αφορά το θέατρο, τον κινηματογράφο και τις άλλες τέχνες. Επίσης στον Γροίκο άνοιξε, πριν από δύο χρόνια, στη θέση του παλιού Ξενία, το τελείως νέο και πολύ γοητευτικό ξενοδοχείο Patmos Aktis (T/22470-32.800, www.patmosaktis.gr), με χαμηλούς όγκους και αυλές, και ειδικά σχεδιασμένες δεξαμενές με θαλασσινό νερό. Πιο πέρα, η Ψιλή Αμμος είναι μια εμπειρία από μόνη της. Γιατί μπορείς μεν να την προσεγγίσεις δίχως κόπο από τη θάλασσα με καΐκι, πολύ περισσότερο όμως αξίζει να περπατήσεις το μονοπάτι που αρχίζει από τον όρμο του Διακόφτη και οδηγεί στην κρυφή αυτή παραλία του νησιού με τους αμμόλοφους και την κατάξανθη ψιλή -όπως λέει και το όνομά της- άμμο, κυρίως για την εικόνα που θα σου χαρίσει το κατέβασμα από την κορυφογραμμή. Η καλύτερη ώρα της είναι η απογευματινή, για να αποφύγεις τον καυτό ήλιο, αλλά και για να απολαύσεις το φαγητό στο μοναδικό οικογενειακό ταβερνάκι της παραλίας. Επειτα -και αφού θα έχει νυχτώσει πια- θα πάρεις το δρόμο της επιστροφής, και πάλι από το μονοπάτι, με ένα φακό (απαραιτήτως) στο χέρι και τη μαγευτική αστροφεγγιά για παρέα.
Η Πάτμος έχει περίγραμμα ακτής δέκα φορές μεγαλύτερο απ’ ό,τι της Ελλάδας ως προς τη στερεά της γη. Μια μεγάλη δαντέλα απλώνεται γύρω της, που εναλλάσσεται από βότσαλο χρωματιστό σε βότσαλο μαύρο και από ψιλή άμμο σε βράχια με σπηλιές. Ο οικισμός του Κάμπου κατεβαίνει στην πιο πολυσύχναστη παραλία του νησιού, οργανωμένη και ιδανική για νέους και μικρά παιδιά. Εδώ, δίπλα στη θάλασσα, βρίσκεται το φημισμένο σνακ μπαρ και καφέ George’s Place, απλωμένο με σκιερές πέργκολες έως την ώρα της δύσης. Ο Γροίκος είναι ένας άλλος παραθεριστικός όρμος με τον πολύ χαρακτηριστικό βράχο της Καλικατσούς με σπηλιές (πρώην ασκηταριά), που ενώνεται με μια στενή λωρίδα γης με τη στεριά και λειτουργεί ως θεατρική σκηνή, όπου ανεβαίνουν κάθε καλοκαίρι ονομαστές παραστάσεις - η Πάτμος άλλωστε παρουσιάζει έντονη πολιτιστική δραστηριότητα σε ό,τι αφορά το θέατρο, τον κινηματογράφο και τις άλλες τέχνες. Επίσης στον Γροίκο άνοιξε, πριν από δύο χρόνια, στη θέση του παλιού Ξενία, το τελείως νέο και πολύ γοητευτικό ξενοδοχείο Patmos Aktis (T/22470-32.800, www.patmosaktis.gr), με χαμηλούς όγκους και αυλές, και ειδικά σχεδιασμένες δεξαμενές με θαλασσινό νερό. Πιο πέρα, η Ψιλή Αμμος είναι μια εμπειρία από μόνη της. Γιατί μπορείς μεν να την προσεγγίσεις δίχως κόπο από τη θάλασσα με καΐκι, πολύ περισσότερο όμως αξίζει να περπατήσεις το μονοπάτι που αρχίζει από τον όρμο του Διακόφτη και οδηγεί στην κρυφή αυτή παραλία του νησιού με τους αμμόλοφους και την κατάξανθη ψιλή -όπως λέει και το όνομά της- άμμο, κυρίως για την εικόνα που θα σου χαρίσει το κατέβασμα από την κορυφογραμμή. Η καλύτερη ώρα της είναι η απογευματινή, για να αποφύγεις τον καυτό ήλιο, αλλά και για να απολαύσεις το φαγητό στο μοναδικό οικογενειακό ταβερνάκι της παραλίας. Επειτα -και αφού θα έχει νυχτώσει πια- θα πάρεις το δρόμο της επιστροφής, και πάλι από το μονοπάτι, με ένα φακό (απαραιτήτως) στο χέρι και τη μαγευτική αστροφεγγιά για παρέα.
Στην Πάτμο υπάρχουν εστιατόρια, καλά και ακριβά, όπου τον Αύγουστο μπορεί να χρειαστεί να κλείσεις τραπέζι έως και δύο μέρες νωρίτερα, όπως ο διάσημος Μπενέτος (Σάψυλα, Τ/22470-33.089), που έχει πάντα την καλύτερη κουζίνα πάνω στη θάλασσα. Αλλες καλές επιλογές για φαγητό είναι το Κύμα (Τ/22470-31.192), στον κόλπο της Σκάλας απέναντι ακριβώς από τη Χώρα και τη φωταγωγημένη Μονή. Εδώ, εκτός από καλό φαγητό, θα απολαύσεις και τη δροσιά από το απρόσμενο φούσκωμα της θάλασσας κάθε φορά που περνάει ένα μεγάλο πλοίο. Για το βράδυ, έξω από τα όρια της Χώρας βρίσκεται το Αλώνι (Τ/22470-31.007), που φιλοξενεί και μεγαλύτερες εκδηλώσεις, με ζωντανή μουσική και χορούς της Πάτμου και των Δωδεκανήσων. Αξέχαστη επιλογή είναι και ο Ταρσανάς (Τ/22470-32.159), που βρίσκεται στο μεγάλο ιδιωτικό καρνάγιο στο Διακόφτη.
Από το νησί σού μένουν όμορφες λέξεις, που έχουν σχέση με τις ακτές, όπως η Λάμπη με τα πολύχρωμα βότσαλα (και τα δύο εστιατόρια στην ακτή και το ένα στην Πάνω Λάμπη) ή του Απολού με τη μικρή μονή, το Φανάρι του Γερανού, η Τρυπητή και η Φωκιά (όπου όντως λιάζονται φώκιες), η από παλιά δημοφιλής αμμουδιά Μελόι, η Κουμάνα, τα Καμπαναριά με τις όρθιες πέτρες μέχρι 5 μ. ύψος, ο Χοχλακάς. Ωραία ονόματα, πατινιώτικα. Και όμορφες ακτές, τις περισσότερες από τις οποίες μπορείς να τις προσεγγίσεις με αυτοκίνητο (οι δρόμοι είναι ωραία χαραγμένοι, σε θαυμάσια κατάσταση και σε οδηγούν παντού). Ακόμη και τον Δεκαπενταύγουστο θα βρεις τη μεριά σου, χωρίς πολυκοσμία και χωρίς συνωστισμό.
Από το νησί σού μένουν όμορφες λέξεις, που έχουν σχέση με τις ακτές, όπως η Λάμπη με τα πολύχρωμα βότσαλα (και τα δύο εστιατόρια στην ακτή και το ένα στην Πάνω Λάμπη) ή του Απολού με τη μικρή μονή, το Φανάρι του Γερανού, η Τρυπητή και η Φωκιά (όπου όντως λιάζονται φώκιες), η από παλιά δημοφιλής αμμουδιά Μελόι, η Κουμάνα, τα Καμπαναριά με τις όρθιες πέτρες μέχρι 5 μ. ύψος, ο Χοχλακάς. Ωραία ονόματα, πατινιώτικα. Και όμορφες ακτές, τις περισσότερες από τις οποίες μπορείς να τις προσεγγίσεις με αυτοκίνητο (οι δρόμοι είναι ωραία χαραγμένοι, σε θαυμάσια κατάσταση και σε οδηγούν παντού). Ακόμη και τον Δεκαπενταύγουστο θα βρεις τη μεριά σου, χωρίς πολυκοσμία και χωρίς συνωστισμό.
Μοναστήρι Αγίου Ιωάννη Θεολόγου
Το σημαντικότερο μοναστηριακό συγκρότημα του Αιγαίου. Άρχισε να οικοδομείται το 1088 από τον Όσιο Χριστόδουλο κι εξωτερικά έχει μορφή φρουρίου. Ιδιαίτερα σημαντικές θεωρούνται η βιβλιοθήκη και η συλλογή κειμηλίων, τα σημαντικότερα δείγματα της οποίας μπορεί να θαυμάσει κάποιος στο επισκέψιμο σκευοφυλάκιο. Μαζί με τη Χώρα και το Σπήλαιο της Αποκαλύψεως, έχουν ανακηρυχτεί μνημεία πολιτιστικής κληρονομίας της UNESCO.
Σπήλαιο της Αποκαλύψεως
Η σπηλιά όπου πιστεύεται ότι ο Ιωάννης είχε τα οράματα που του υπαγόρευσαν το κείμενο της Αποκάλυψης. Στη διαδρομή από το λιμάνι της Σκάλας προς τη Χώρα, 4 μέτρα κάτω από τη γη.
Εκδρομές
Καΐκια εκτελούν δρομολόγια για τα μικρονήσια, τα οποία που συνθέτουν τη λεγόμενη Πολυνησία του Αιγαίου. Τα Τηγανάκια στους Αρκιούς έχουν εντυπωσιακά νερά, ενώ το Μαράθι ( νησίδα που ανήκει στο σύμπλεγμα των Αρκιών ) έχει γίνει hot spot των σκαφάτων, με δημοφιλείς ταβέρνες.
Το σημαντικότερο μοναστηριακό συγκρότημα του Αιγαίου. Άρχισε να οικοδομείται το 1088 από τον Όσιο Χριστόδουλο κι εξωτερικά έχει μορφή φρουρίου. Ιδιαίτερα σημαντικές θεωρούνται η βιβλιοθήκη και η συλλογή κειμηλίων, τα σημαντικότερα δείγματα της οποίας μπορεί να θαυμάσει κάποιος στο επισκέψιμο σκευοφυλάκιο. Μαζί με τη Χώρα και το Σπήλαιο της Αποκαλύψεως, έχουν ανακηρυχτεί μνημεία πολιτιστικής κληρονομίας της UNESCO.
Σπήλαιο της Αποκαλύψεως
Η σπηλιά όπου πιστεύεται ότι ο Ιωάννης είχε τα οράματα που του υπαγόρευσαν το κείμενο της Αποκάλυψης. Στη διαδρομή από το λιμάνι της Σκάλας προς τη Χώρα, 4 μέτρα κάτω από τη γη.
Εκδρομές
Καΐκια εκτελούν δρομολόγια για τα μικρονήσια, τα οποία που συνθέτουν τη λεγόμενη Πολυνησία του Αιγαίου. Τα Τηγανάκια στους Αρκιούς έχουν εντυπωσιακά νερά, ενώ το Μαράθι ( νησίδα που ανήκει στο σύμπλεγμα των Αρκιών ) έχει γίνει hot spot των σκαφάτων, με δημοφιλείς ταβέρνες.
Θρησκευτικά Δρώμενα Μεγάλη Εβδομάδα και Πάσχα στην Πάτμο.
Η τελετή του Ιερού Νιπτήρα
Οι Θρησκευτικές εκδηλώσεις του Πάσχα που είναι αφιερωμένες στα Πάθη και στην Ανάσταση του Χριστού, αποτελούν πόλο έλξης για επισκέπτες που θέλουν να ζήσουν έντονα τις μέρες αυτές. Τους δίνεται η ευκαιρία να παρακολουθήσουν το μοναδικό θέαμα της αναπαράστασης του Μυστικού Δείπνου τη Μεγάλη Πέμπτη, τον Νιπτήρα, στην πλατεία της Λόζας Ο Νιπτήρας αποτελεί την αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου του Ιησού Χριστού με τους μαθητές του και της προσευχής του στον κήπο της Γεθσημανής. Η τελετή του Ιερού Νιπτήρα αποτελεί ένα μοναδικό γεγονός, που τελείτο ανά τους αιώνες στα Ιεροσόλυμα, στην Πάτμο, στη Ρώμη και στο Βυζάντιο.
Περιφορά των Εικόνων.
Την Τρίτη της Διακαινησίμου, γίνεται η περιφορά των εικόνων στα σπίτια της κάθε ενορίας, ένα κατάλοιπο παλιάς λατρευτικής παράδοσης που τις ήθελε να φτάνουν μέχρι τα απόμακρα χωράφια για να ζητηθεί η εύνοια του Θεού στην καλλιεργημένη γη με τις αναγκαίες βροχές. Το έναυσμα δίνεται από τη Χώρα όπου ο ηγούμενος και οι αδελφότητα της Μονής ξεκινώντας από τη Μεγάλη Παναγιά, περιφέρουν τις εικόνες, με στάσεις στις πλατείες της Χώρας και συνέχεια στα σπίτια της Χώρας.
Επιτάφιος της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο.
Την 14η Αυγούστου παραμονή της Κοιμήσεως της Παναγιάς, γίνεται η περιφορά και η λιτανεί του επιταφίου της. Στη λιτανεία της περιφοράς, προεξάρχει ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Πάτμου και Πατριαρχικός Έξαρχος με τη συνοδεία του ιερού κλήρου του νησιού. Είναι η αντίστοιχη με τον Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής λιτανεία.
Η τελετή του Ιερού Νιπτήρα
Οι Θρησκευτικές εκδηλώσεις του Πάσχα που είναι αφιερωμένες στα Πάθη και στην Ανάσταση του Χριστού, αποτελούν πόλο έλξης για επισκέπτες που θέλουν να ζήσουν έντονα τις μέρες αυτές. Τους δίνεται η ευκαιρία να παρακολουθήσουν το μοναδικό θέαμα της αναπαράστασης του Μυστικού Δείπνου τη Μεγάλη Πέμπτη, τον Νιπτήρα, στην πλατεία της Λόζας Ο Νιπτήρας αποτελεί την αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου του Ιησού Χριστού με τους μαθητές του και της προσευχής του στον κήπο της Γεθσημανής. Η τελετή του Ιερού Νιπτήρα αποτελεί ένα μοναδικό γεγονός, που τελείτο ανά τους αιώνες στα Ιεροσόλυμα, στην Πάτμο, στη Ρώμη και στο Βυζάντιο.
Περιφορά των Εικόνων.
Την Τρίτη της Διακαινησίμου, γίνεται η περιφορά των εικόνων στα σπίτια της κάθε ενορίας, ένα κατάλοιπο παλιάς λατρευτικής παράδοσης που τις ήθελε να φτάνουν μέχρι τα απόμακρα χωράφια για να ζητηθεί η εύνοια του Θεού στην καλλιεργημένη γη με τις αναγκαίες βροχές. Το έναυσμα δίνεται από τη Χώρα όπου ο ηγούμενος και οι αδελφότητα της Μονής ξεκινώντας από τη Μεγάλη Παναγιά, περιφέρουν τις εικόνες, με στάσεις στις πλατείες της Χώρας και συνέχεια στα σπίτια της Χώρας.
Επιτάφιος της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο.
Την 14η Αυγούστου παραμονή της Κοιμήσεως της Παναγιάς, γίνεται η περιφορά και η λιτανεί του επιταφίου της. Στη λιτανεία της περιφοράς, προεξάρχει ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Πάτμου και Πατριαρχικός Έξαρχος με τη συνοδεία του ιερού κλήρου του νησιού. Είναι η αντίστοιχη με τον Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής λιτανεία.